Hơn 24 héc-ta lúa quanh năm thiếu nước!

Đứng bên ruộng lúa mới cấy đã bạc trắng vì khô hạn, ông Vũ Danh Diện- một hộ dân ở xóm 11 xã Viên Thành, nói như mếu: “Năm mô cũng như ri. Vụ Đông Xuân còn đỡ, chứ sang đến vụ Mùa thì bà con nông dân chỉ còn biết ngửa mặt cầu trời mưa xuống. Hàng chục năm ni như rứa. Mỗi lần họp xóm, chúng tôi đều kiến nghị, nhưng kêu mãi cũng chán vì chẳng thấy các bác lãnh đạo trên xã ngó ngàng gì”…

Ông Nguyễn Hữu Sỹ- Xóm trưởng xóm 11 gần như thuộc lòng các con số liên quan đến sản xuất nông nghiệp của 126 hộ dân. Hỏi về tình trạng hạn hán đang diễn ra tại cánh đồng của xóm, ông Sỹ thẳng thắn:  “Toàn bộ 16,5 ha lúa và 5,5 ha hoa màu của xóm 11 năm nào cũng trong tình trạng chờ mưa. Xã chỉ có 1 trạm bơm, được xây dựng từ năm 1995 bằng tiền của dân góp, nay chỉ chạy được 1 máy, còn 1 máy đã hỏng từ lâu. Hơn 2km kênh mương cấp nước cho xóm 11, mấy chục năm nay không được đầu tư sửa chữa, nâng cấp, nước bơm lên đã yếu, lại bị ngấm hết vào bờ đất nên diện tích lúa và hoa màu của xóm quanh năm trong tình trạng khô hạn”. 

Sau lưng xóm 11 là đập nước với trữ lượng theo thiết kế năm 1992 khoảng 33.000m3, nay đã khô trơ đáy vì nắng hạn. 

Trạm bơm đã vận hành 20 năm, nay đã “quá sức” và hỏng nặng nhưng vẫn phải tiếp tục vận hành

Cùng với những bức xúc của ông Sỹ, ông Nguyễn Hồng Quỳnh- Bí thư Chi bộ xóm 11 chia sẻ: “Xã Viên Thành có 12 xóm. Hàng năm, 126 hộ gia đình trong xóm vẫn thực hiện đầy đủ các chỉ tiêu thu nộp ngân sách, nhưng luôn trong tình trạng bị bỏ rơi. Năm 2015, xóm phải tự góp tiền để nâng cấp 850m đường từ cống xã nước của đập trữ nước ra đến trục đường chính. Chúng tôi là đảng viên của xóm, không nói tiếng nói của dân thì không đành lòng, mà nói ra thì nhiều khi cũng ngại”

Ông Vũ Danh Hùng, một hộ dân của xóm 11 thắc mắc: “Không biết dân xóm 11 bầy tui có tội tình chi mà trên xã, trên huyện lại thiếu quan tâm như rứa? Năm mô đồng ruộng xóm tui cũng bị hạn hán, mà răng nỏ thấy lãnh đạo trên huyện, trên xã về kiểm tra hè? Chẳng lẽ bầy tui cứ cầu trời, lạy trời cho mưa ri mãi?”

Theo số liệu được thể hiện ở “Phương án chỉ tiêu huy động ngân sách” của xóm 11 các năm gần đây cho thấy: năm 2014, xóm đã thực hiện 7 khoản thu nộp nghĩa vụ ngân sách (của huyện và của xã) với số tiền hơn 136,3 triệu đồng, năm 2015 xóm 11 nộp gần 149 triệu đồng và năm 2016 tăng lên 162,9 triệu đồng. 

Hệ thống kênh dẫn nước đã 20 năm không được đầu tư, sửa chữa.

Đặc biệt, năm 2015 cùng với 113 triệu đồng được ngân sách nhà nước cấp bù thay cho nông dân về thủy lợi phí mỗi năm, UBND xã Viên Thành vẫn thu phí thủy lợi đối với diện tích đất nông nghiệp là 67 ngàn đồng/sào (500m2). 

Giải thích về sử dụng khoản tiền từ ngân sách cấp bù thủy lợi phí hàng năm, và khoản thu thủy lợi phí của dân nêu trên ông Nguyễn Hữu Nhàn- Chủ tịch UBND xã Viên Thành nói: “Số tiền ấy, từ năm 2014 về trước, UBND xã giao cho Hợp tác xã Nông nghiệp Viên Thành sử dụng để trả tiền điện bơm nước, mua dầu chạy máy bơm nước khi mất điện và trả công lao động cho người trực bơm. Năm 2015, Hợp tác xã Nông nghiệp Viên Thành ngừng hoạt động để thành lập lại theo luật mới, UBND xã Viên Thành đã sử dụng số tiền đó theo đúng mục đích. Năm 2015 hạn nặng nên 113 triệu đồng không đủ chi, xã phải bù lỗ. Đã 6 tháng của năm 2016 nhưng xã Viên Thành vẫn chưa được UBND huyện trả tiền cấp bù thủy lợi phí năm nay”.

Để dẫn nước lên những khu vực ruộng cao hơn, UBND xã Viên Thành đã “mạnh dạn” đầu tư 2 máy bơm nối có đường kính 15cm, nhưng vẫn không đáp ứng đủ nước.

Phải khẳng định rằng, với một thực trạng hạ tầng thủy lợi của xóm 11 xã Viên Thành nêu trên, không thể không có phương án giải quyết! Theo chúng tôi, việc đầu tiên là UBND xã Viên Thành và UBND huyện Yên Thành cần phối hợp với Công ty TNHH Một thành viên Thủy lợi Bắc Nghệ An để có phương án thay đổi ngay hiện trạng trạm bơm và hệ thống kênh tưới từ trạm bơm đến chân ruộng của xóm 11 hiện nay. 

Hồ chứa nước đã hơn 20 năm không được nạo vét, khô trơ đáy.

Về kinh phí đầu tư cho phương án nâng cấp trạm bơm và hệ thống kênh dẫn nước, nếu ngân sách UBND tỉnh Nghệ An “không có nguồn” thì UBND huyện Yên Thành và UBND xã Viên Thành nên cân đối trong phần thu nộp nghĩa vụ hàng năm của xã để có hướng giải quyết. Nếu huyện và xã cũng khó khăn về tiền thì nên có phương án xin Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho phép bán đấu giá một số lô đất công ích ở ven QL7A để tạo nguồn.  Cần phải có 1 trạm bơm đủ công suất và một hệ thống kênh mương bằng bê tông, cốt thép đủ tiêu chuẩn thì mới hi vọng giải quyết dứt điểm thực trạng hạn hạn quanh năm đối với 24ha đất 2 lúa và hoa màu của xóm 11 và xóm 10 này. 

Những năm qua, người dân xã Viên Thành nói chung cũng như  539 nhân khẩu của xóm 10 và 11 đã gồng mình đóng góp các khoản thu nộp ngân sách, và xây dựng hạ tầng nông thôn mới. Sẽ có tội với dân nếu lãnh đạo xã Viên Thành hô quyết tâm về đích Nông thôn mới khi 126 gia đình ở xóm 11 đang tiếp tục phải sống trong cảnh “nhờ trời” vì không đủ nước để sản xuất, canh tác.

Số tiền 113 triệu đồng được cấp bù thủy lợi phí mỗi năm đi đâu mà nước vẫn không về với ruộng?