Nan giải nguồn nhân lực

 

Nói về vấn đề nhân lực cho DN, bà Nguyễn Thị Kim Yến, Phó Tổng giám đốc Công ty Nhựa Bình Minh, chia sẻ: “Thu nhập cán bộ viên chức của công ty hiện khá cao, trung bình 18 triệu đồng/người/tháng. 

 

Thậm chí với những nhân viên mới, sinh viên mới ra trường cũng có thể đạt mức thu nhập gần 10 triệu đồng/tháng. Thế nhưng chúng tôi vẫn không thể tuyển được nhân viên đáp ứng tốt nhu cầu công việc. Đã đến lúc cần xem lại một cách nghiêm túc việc đào tạo nhân lực dành cho DN”. 

Một DN trong ngành chế tạo khuôn mẫu cho rằng việc DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) ngày càng có mặt nhiều ở Việt Nam cũng khiến DN trong nước lo lắng chảy máu chất xám. Khi sinh viên mới ra trường, DN nhận vào làm phải tốn chi phí đào tạo lại. Nhưng khi những nhân viên này có trình độ chuyên môn khá ổn lại nhảy sang những DN FDI, hoặc ra nước ngoài làm việc để có được mức lương cao hơn.

 

Ngay cả DN nước ngoài khi đến đầu tư tại Việt Nam cũng gặp phải khó khăn khi thiếu nhân lực đáp ứng được nhu cầu của họ. Trong buổi gặp gỡ báo chí gần đây, ông Võ Quang Huệ, Tổng giám đốc Bosch Việt Nam, cho biết tính đến cuối năm 2015, Bosch có khoảng 2.400 nhân sự tại Việt Nam, tăng 9% so với năm 2014. 

 

Trong đó, 2 trung tâm R&D tại TPHCM (Trung tâm Nghiên cứu - Phát triển công nghệ ô tô, Trung tâm Nghiên cứu - Phát triển công nghệ và các giải pháp DN) có hơn 950 nhân sự. Bosch dự kiến tuyển thêm khoảng 600 người trong năm 2016, trong đó 80% dành cho 2 trung tâm R&D này. 

 

Không chỉ Bosch, hiện khoảng 50% DN Đức hoạt động tại Việt Nam có nhu cầu tuyển dụng nhân sự đến năm 2017. Các DN Đức rất quan tâm đến người lao động trẻ có kiến thức và tay nghề trên nhiều lĩnh vực, từ sinh viên cao đẳng nghề đến cử nhân, kỹ sư đại học.

 

Bàn về vấn đề giáo dục của Việt Nam hiện nay, hầu hết DN đều khẳng định điểm yếu của sinh viên chính là ngoại ngữ. Ngoài ra sinh viên sau khi tốt nghiệp thường không biết làm việc do thiếu những chương trình đào tạo mang tính thực tế. Thậm chí tại các trường nghề, ngành học chưa đa dạng, học chưa đi đôi với hành. 

 

Đó là lý do nhiều DN thường tuyển những ứng viên có kinh nghiệm, đồng nghĩa với việc chảy máu chất xám ở DN khác. Còn nếu DN nào tuyển sinh viên mới ra trường phải chấp nhận tốn chi phí đào tạo lại từ đầu. Chia sẻ với ĐTTC, ông Trần Thế Linh, Chủ tịch Công ty Giày Viễn Thịnh, cho biết để có đội ngũ thiết kế riêng, công ty phải chi hàng tỷ đồng để đào tạo các bạn trẻ từ khi mới vào đến khi thành thạo công việc. Trong khi đó, một số nhân viên sau khi được đào tạo lại tìm đến chỗ khác tốt hơn.

 

 

Nói về kinh nghiệm của Bosch Việt Nam trong việc tìm nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu tuyển dụng, ông Võ Quang Huệ cho biết công ty đang có nhiều chương trình liên kết với các đại học của Việt Nam, như Đại học Bách khoa TPHCM, Bách khoa Đà Nẵng, Đại học Sư phạm kỹ thuật TPHCM… 

 

Ngoài ra, ngay từ năm 2013 Bosch đã thành lập trung tâm đào tạo nghề kỹ thuật công nghiệp. Trung tâm này liên kết với Trường Cao đẳng Công nghệ và kỹ thuật Lilama 2. Năm nay trung tâm sẽ mở thêm ngành học mới là Cơ điện tử. Tính đến nay tổng đầu tư vào trung tâm này của Bosch tại Việt Nam hơn 1 triệu USD, nhưng cũng mới đào tạo được 70 học viên và trong năm nay tuyển thêm mỗi ngành học 12 học viên. 

 

Đáng chú ý học viên được học miễn phí và nhận trợ cấp hàng tháng, khi tốt nghiệp có thể làm việc ngay, bởi 75% thời gian học của chương trình là thực hành trên máy móc hiện đại tại trung tâm.

 

Có thể việc thành lập 1 trung tâm và đầu tư số tiền lớn như Bosch không phải DN Việt nào cũng có thể làm được. Nhưng DN Việt và một số trường đại học cũng đã có những liên kết. Những trường như Bách khoa TPHCM, Nông Lâm TPHCM… là những trường có nhiều đối tác DN. 

 

Song những liên kết này vẫn chưa chặt chẽ và chưa thực sự đạt được những kết quả như mong muốn. Nguyên nhân đến từ cả 2 phía nhà trường và DN. Đa phần DN Việt Nam là DNNVV, thậm chí siêu nhỏ nên chưa quan tâm đến vấn đề liên kết, vẫn coi đào tạo là công việc của các trường đại học, cao đẳng. 

 

Ngoài ra, nhiều trường đại học vẫn chưa có những đầu mối liên hệ với các DN. Vì thế, không thiếu trường hợp khi sinh viên đi thực tập, nhà trường thiếu đầu mối để giới thiệu. Một thực trạng không mới nhưng cũng chưa bao giờ cũ là thừa thầy, thiếu thợ. TS. Lê Văn Hiền, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Lilama 2, bộc bạch hiện nay nhiều trường nghề không tuyển được học viên. 

 

Với riêng Lilama lượng sinh viên năm nay chỉ tăng 10% so với năm ngoái, một con số không cao nhưng là một tín hiệu vui của trường. “Chúng tôi đang nỗ lực làm thêm công tác truyền thông để thay đổi nhận thức trong xã hội về các trường nghề” - ông Hiền nói.

 

Hội nhập đang đặt ra nhiều thách thức về nguồn nhân lực, nhất là khi Việt Nam gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN, nếu không có những chuyển biến tích cực DN sẽ còn gặp nhiều thách thức hơn nữa khi tuyển dụng nhân sự cho mình.