Nhu cầu vốn cho nhà ở xã hội tăng cao

Từ nay đến năm 2020 dòng vốn tín dụng để thực hiện chính sách hỗ trợ xây dựng nhà ở xã hội tại NHCSXH khoảng 2.326 tỷ đồng. Tuy nhiên nguồn vốn này vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu thực tế. Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng cho biết, hiện nay tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách của NHCSXH đạt 185.038 tỷ đồng, với 6,7 triệu khách hàng đang vay của 20 chương trình tín dụng ưu đãi. Trong đó, có 4 chương trình cho vay về nhà ở gồm: Cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở; Cho vay hỗ trợ hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung; Cho vay nhà ở vùng thường xuyên ngập lũ ĐBSCL và chương trình nhà ở xã hội theo Nghị định 100 của Chính phủ. Riêng các chương trình tín dụng về nhà ở xã hội đã có tổng doanh số cho vay 7.611 tỷ đồng, trên 682 nghìn hộ được vay vốn, dư nợ đạt 6.397 tỷ đồng. Thông qua nguồn vốn tín dụng ưu đãi đã xây dựng 568 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách; 105 nghìn căn nhà cho hộ gia đình vượt lũ vùng ĐBSCL, trên 13 nghìn căn nhà phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung; đã có gần 2.000 hộ vay mua, xây nhà xã hội.

Ông Đào Anh Tuấn, Giám đốc Ban Tín dụng HSSV&CĐTCSK của NHCSXH cho biết thêm, đến nay có 55 tỉnh, thành phố đã cho vay với 2.000 hộ được vay vốn, dư nợ đạt gần 500 tỷ đồng, bình quân một hộ được vay gần 261 triệu đồng. Trong đó, các chi nhánh triển khai cho vay tốt như: Quảng Nam 40 tỷ đồng, TP Đà Nẵng 32 tỷ đồng, Bắc Giang 26 tỷ đồng, Bắc Ninh 22 tỷ đồng, Hưng Yên 13 tỷ đồng, Thanh Hóa 12 tỷ đồng... Dự kiến, NHCSXH sẽ hoàn thành kế hoạch cho vay năm 2018 được giao là 1.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, ông Đào Anh Tuấn cũng đặt ra vấn đề cần nghiên cứu về đối tượng cho vay, điều kiện cho vay, mức cho vay, lãi suất, thời hạn, quy trình cho vay... và một số vấn đề để chương trình cho vay Nhà ở xã hội tại NHCSXH ngày càng hoàn thiện và phát triển.

Nhu cầu vốn cho nhà ở xã hội tăng cao (Ảnh minh họa - Internet)

Ông Vũ Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng khẳng định: Nhu cầu về Nhà ở xã hội tại Việt Nam là rất lớn đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các tỉnh có đô thị, khu công nghiệp phát triển. Theo tính toán của Bộ Xây dựng, từ nay đến năm 2020, tại các khu vực đô thị cả nước có hơn 1,7 triệu người khó khăn về nhà ở và khoảng 1,7 triệu công nhân có nhu cầu ổn định chỗ ở. Đến năm 2020 cần xây dựng được 12,5 triệu m2 nhà ở để đáp ứng nhu cầu về chỗ ở cho người thu nhập thấp ở các đô thị và công nhân khu công nghiệp. Theo đó, ông Vũ Văn Phấn kiến nghị các Bộ, ngành có liên quan cần báo cáo Chính phủ, Quốc hội xem xét bổ sung thêm nguồn vốn cho NHCSXH để có đủ nguồn vốn cho vay Nhà ở xã hội trong thời gian tới, có như vậy thì mới tăng được nguồn cung về Nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp mới có điều kiện cải thiện chỗ ở, góp phần thực hiện tốt chương trình an sinh xã hội.

Chia sẻ về kinh nghiệm, ông Micheal Dorner, Giám đốc các dự án Hợp tác quốc tế Ngân hàng tiết kiệm nhà ở (BSH) của Cộng hòa Liên bang Đức cho rằng, Việt Nam phải xây dựng nguồn vốn tiết kiệm nhà ở. Như tại Đức, BSH đang dẫn đầu thị trường trong lĩnh vực tiết kiệm nhà ở và BSH cũng là ngân hàng tiết kiệm nhà ở lớn nhất thế giới. BSH nhận tiền gửi tiết kiệm và cho vay về nhà ở đối với khách hàng đã gửi tiền. Theo mô hình này, nguồn vốn huy động của BSH là từ đóng góp của người lao động thông qua Hợp đồng tiết kiệm. Khách hàng có nhu cầu nhà ở trong tương lai thỏa thuận với BSH về mức tiền tiết kiệm và thực hiện tiết kiệm hàng tháng với lãi suất cố định. Khi đã tiết kiệm tối thiểu 50% giá trị nhà ở cần mua, khách hàng được vay 50% còn lại với lãi suất thấp, cố định đã thỏa thuận khi ký Hợp đồng tiết kiệm. Làm như vậy sẽ bớt gánh nặng cho nguồn vốn ngân sách nhà nước cũng như nâng cao trách nhiệm trả nợ của người mua nhà.

“Mô hình tiết kiệm nhà ở thời gian đầu còn hạn chế nguồn vốn nên cần sự hỗ trợ của Nhà nước. Năm 1952, tại Đức mức hỗ trợ của Nhà nước lên đến 143% thu nhập hàng tháng của người tham gia tiết kiệm nhà ở, nhưng hiện nay chỉ ở mức 2%. Còn tại Áo hiện nay có tới 60% dân số tham gia tiết kiệm nhà ở nên mức hỗ trợ của Nhà nước chỉ là 1%... Việt Nam hoàn toàn có thể thiết kế cho mình một mức phù hợp”, ông Rolf Stadel, đại diện BSH chia sẻ.

Theo NHCSXH, tại các địa phương, nhu cầu vay vốn nhà ở xã hội thông qua kênh NHCSXH khoảng 5 nghìn tỷ đồng. Trong khi kế hoạch duyệt từ nay đến năm 2020 Chính phủ sẽ cấp 1.163 tỷ đồng cho chương trình này và NHCSXH sẽ huy động thêm khoảng 1.163 tỷ đồng. Như vậy, từ nay tới năm 2020 nguồn vốn cho vay nhà ở xã hội của NHCSXH dự kiến vào khoảng trên 2.326 tỷ đồng, chưa đáp ứng được 50% nhu cầu thực tế.

Với vai trò là ngân hàng được Chính phủ giao thực hiện chương trình cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở theo Nghị định 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, ông Thắng chia sẻ, chương trình này đã và đang triển khai trên toàn quốc. Tuy nhiên, do nguồn vốn còn hạn chế, điều kiện thu nhập của người lao động hiện nay còn thấp, giá nhà biến động lớn trong dài hạn. Để thúc đẩy thị trường và đặc biệt là giải quyết vấn đề nhà ở cho đại bộ phận nhân dân, bên cạnh vai trò của Nhà nước và ngân hàng, giải pháp khuyến khích, nâng cao ý thức tiết kiệm tiền lo nhà ở trong nhân dân cần được nhấn mạnh và có chính sách khuyến khích.

Theo ông Thắng, việc tập trung nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tiết kiệm nhà ở cho người thu nhập thấp mua, thuê mua nhà ở xã hội là phù hợp, đỡ một phần gánh nặng cho ngân sách và là một bước triển khai cụ thể về nhà ở xã hội. Để giải quyết vấn đề nhà ở cho đại bộ phận nhân dân mà nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước còn hạn chế thì mô hình tiết kiệm nhà ở cần được nghiên cứu áp dụng. Do đó, phải xây dựng khung pháp lý đảm bảo hoạt động lâu dài của hệ thống tiết kiệm như không được hoạt động đầu tư rủi ro và có chính sách hỗ trợ khuyến khích người gửi tiết kiệm nhà ở.