Trốn đóng BHYT cho người lao động, doanh nghiệp bị phạt nặng

Nguyên nhân chính là do một số doanh nghiệp cố tình trốn tránh trách nhiệm khai trình lao động và tham gia BHXH cho người lao động; do hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn nên nhiều doanh nghiệp phải giải thể, phá sản hoặc tạm ngừng hoạt động. Đáng chú ý tỉ lệ nợ BHXH vẫn còn cao ở các doanh nghiệp, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.

Đặc biệt, hiện có khoảng 1.400 tỷ đồng nợ BHXH từ các doanh nghiệp đã ngừng hoạt động, giải thể, phá sản hoặc chủ bỏ trốn, không thể thu hồi và quyền lợi của hơn 193.000 người lao động ở các doanh nghiệp này cũng bị "treo" chưa được giải quyết. Điều đáng lo, theo Tổng LĐLĐ Việt Nam là công tác khởi kiện các doanh nghiệp nợ BHXH của tổ chức Công đoàn còn gặp nhiều khó khăn vướng mắc, do bất cập của pháp luật.

Theo thông tin từ Tổng LĐLĐ Việt Nam, ngày 26-10, cơ quan này đã kiến nghị Tòa án nhân dân tối cao sớm hướng dẫn các cấp Tòa án về giải quyết các vụ kiện liên quan đến BHXH; các cơ quan có liên quan sớm nghiên cứu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội có giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc thực hiện quy định khởi kiện đòi nợ BHXH. Các kiến nghị này nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong công tác khởi kiện các doanh nghiệp chây ì, trốn đóng BHXH hiện nay.

Bên cạnh đó, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị: Chính phủ, Cơ quan BHXH cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử phạt nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH; quan tâm hướng dẫn và giải quyết kịp thời những vấn đề bất cập, phát sinh từ thực tiễn triển khai thi hành Luật BHXH, Luật Bảo hiểm y tế (BHYT), Luật Việc làm, Luật An toàn, vệ sinh lao động... để doanh nghiệp và người lao động yên tâm, tích cực tham gia BHXH, BHYT, BH thất nghiệp (BHTN).

Nghị định 176/2013/NĐ-CP quy định rất cụ thể mức xử phạt hành chính đối với những hành vi vi phạm về BHYT. Cụ thể, phạt tiền đối với hành vi không đóng BHYT cho toàn bộ số người lao động có trách nhiệm tham gia BHYT của người sử dụng lao động theo một trong các mức sau đây:

- Từ 500.000 đồng đến 01 triệu đồng, khi vi phạm dưới 10 người lao động;
- Từ 01 triệu đồng đến 05 triệu đồng, khi vi phạm từ 10 đến dưới 50 người lao động;
- Từ 05 triệu đồng đến 10 triệu đồng, khi vi phạm từ 50 đến dưới 100 người lao động…
- Từ 20 triệu đồng đến 30 triệu đồng, khi vi phạm từ 1.000 người lao động trở lên.

Ngoài ra, người vi phạm còn bị áp dụng một số biện pháp khắc phục hậu quả như: Buộc hoàn trả chi phí khám, chữa bệnh mà đối tượng tham gia BHYT đã tự chi trả…

Bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018) đã bổ sung tội danh liên quan đến BHYT, gồm: Tội gian lận BHYT (Điều 215); Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 216), theo đó:

- Tội trốn đóng BHYT cho người lao động được cụ thể hóa tại Điều 216 BLHS năm 2015. Hình phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm đối với cá nhân; doanh nghiệp bị phạt tiền lên đến 03 tỷ đồng. Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung;

- Tội gian lận BHYT quy định tại Điều 215 Bộ luật Hình sự 2015. Người phạm tội có thể bị phạt tù lên đến 10 năm và kèm theo các hình phạt bổ sung khác như: Phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định.