Chùa Bái Đính được bắt đầu xây dựng từ năm 2003, do Cố hòa Thượng Thích Thanh Tứ, phó chủ tịch Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, trụ trì chùa Bái Đính chủ trì chỉ đạo xây dựng. Việc xây dựng chùa Bái Đính đã được hàng triệu tín đồ, phật tử và nhân dân gần xa công đức, đóng góp, đặc biệt là sự đóng góp to lớn về tài chính, công sức và tâm huyết của gia đình ông Nguyễn Văn Trường, giám đốc Doanh nghiệp Xây dựng Xuân Trường.

Toàn cảnh chùa Bái Đính

Khu tâm linh núi chùa Bái Đính nằm trong Quần thể Danh thắng Tràng An, cách thành phố Ninh Bình khoảng 15km, nằm ở phía Tây khu di tích lịch sử cố đô Hoa Lư. Chùa Bái Đính không những được biết đến là ngôi chùa lớn nhất Việt Nam mà còn là một trong những điểm nhấn ấn tượng đối với du khách trong hành trình về thăm Cố đô Hoa Lư.

Khu du lịch tâm linh chùa Bái Đính cùng với Quần thể danh thắng Tràng An đã trở thành, trọng điểm du lịch của tỉnh, khi chiếm gần 80% tổng lượt khách đến Ninh Binh, là nhân tố quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương, đặc biệt tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hơn 20 ngàn lao động, góp phần đảm bảo công tác an sinh xã hội, xây dựng và nâng cao hình ảnh thương hiệu của du lịch Ninh Bình ở trong nước và quốc tế.

Bái Đính không những là điểm nhấn về du lịch tâm linh, mà còn góp phần quảng bá văn hóa, lịch sử đất nước Việt nam, và đặc biệt là ngoại giao tôn giáo khi Chùa Bái Đính từng đón tiếp nhiều nguyên thủ trong và ngoài nước, tổ chức thành công các sự kiện Tôn giáo mang tầm vóc quốc tế.

Thầy Thích Minh Quang - Phó Trụ trì chùa Bái Đính

Theo thống kê hiện nay trên thế giới có 38 di sản hỗn hợp. Phần lớn các di sản hỗn hợp trên thế giới đều có diện tích từ trên 100.000ha đến hàng triệu ha, thuộc khu vực Châu Phi, Úc, Mỹ. Các di sản hỗn hợp ở các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ đều có diện tích vùng lõi trên 10.000ha. Quần thể danh thắng Tràng An có diện tích vùng lõi là 6.226 ha thuộc vào loại nhỏ nhất và là di sản thế giới hỗn hợp hay còn gọi là cảnh quan văn hóa thế giới duy nhất ở Việt nam được công nhận bởi Unesco. Trong quần thể danh thắng Tràng An, thì Chùa Bái Đính là sự kết hợp giữa văn hóa và thiên nhiên với diện tích khoảng 500 ha bao gồm khu chùa Bái Đính cổ 27ha khu chùa Bái Đính mới 80ha và một số hạng mục khác... Toàn bộ khu chùa cổ nằm trong vùng lõi, còn lại phần lớn Khu chùa mới nằm trong vùng đệm di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, ngày 10/4/2008, UBND tỉnh Ninh Bình cấp giấy chứng nhận đầu tư cho doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường làm chủ đầu tư xây dựng các hạng mục làm chùa, tạc tượng, đúc chuông... còn Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chịu trách nhiệm giải phóng mặt bằng xây dựng cơ sở hạ tầng, đường giao thông.

Theo quy định của Pháp luật về tôn giáo và điều 57 của Hiến chương giáo hội Phật giáo Việt Nam, chùa Bái Đính là đơn vị cơ sở của Giáo hội Việt Nam, dưới sự quản lý trực tiếp của các cấp Giáo hội. Hiện nay, trụ trì chùa Bái Đính là Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu - Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Tuy nhiên hiện nay vẫn còn có một số người hiểu chưa đúng về tầm quan trọng trong việc xây dựng và mở rộng các cơ sở tôn giáo khi cho rằng việc xây dựng các ngôi chùa mang yếu tố kinh doanh. Bởi lẽ các công trình này không những tạo động lực phát triển kinh tế, du lịch, ngoại giao tôn giáo mà còn là những công trình văn hóa để lại cho muôn đời sau.