Chính thức thanh tra toàn diện Dự án Núi Pháo tại Thái Nguyên

Sáng ngày 28/9/2016 tại Thái Nguyên, Đoàn Thanh tra của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chính thức công bố Quyết định thanh tra toàn diện Dự án Núi Pháo tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, với thời hạn thanh tra trong 45 ngày.

Theo Quyết định 2191/QĐ-BTNMT ngày 23-9-2016 của Bộ trưởng Bộ Bộ Tài nguyên và Môi trường, Đoàn Thanh tra Dự án Núi Pháo gồm 31 thành viên, trong đó có đại diện các cục, vụ, viện thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, các chuyên gia liên quan đến lĩnh vực thanh tra và đại diện Sở Bộ Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên. Đoàn thanh tra do ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) làm trưởng đoàn.

Trong thời gian 45 ngày kể từ ngày công bố Quyết định thanh tra, Đoàn Thanh tra sẽ thực hiện thanh tra việc chấp hành pháp luật về môi trường, khoáng sản, đất đai và tài nguyên nước của Dự án Núi Pháo từ khi có quyết định cấp phép đầu tư đến nay.Theo Kế hoạch, Đoàn Thanh tra sẽ thành lập 4 tổ thanh tra theo 4 lĩnh vực gồm đất đai, khoáng sản, tài nguyên nước và môi trường.

Trước đó, ngày 25/11/2015, Bộ Tài Nguyên & Môi trường đã ban hành Quyết định số 3018 phê duyệt kế hoạch thanh tra năm 2016 của Bộ, trong đó dự kiến tiến hành thanh tra một số cơ sở, khu công nghiệp và cụm công nghiệp, trong đó có Công ty TNHH Khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo (Công ty Núi Pháo).

Theo phản ánh từ người dân và báo cáo của tỉnh Thái Nguyên: Tháng 6/2016, người dân xã Hà Thượng (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) đã có khiếu nại, tụ tập đông người phản đối về tình trạng ô nhiễm môi trường đối với dự án khoáng sản Núi Pháo. 

Ngày 14/7, UBND tỉnh Thái Nguyên đã có Công văn số 147 báo cáo về quá trình giải quyết các vấn đề môi trường của Công ty Núi Pháo và các khiếu nại, kiến nghị của người dân khu vực xã Hà Thượng (huyện Đại Từ, Thái Nguyên). Cùng ngày, Bộ Tài nguyên & Môi trường đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Thái Nguyên về nội dung này và thống nhất với đề xuất của UBND tỉnh Thái Nguyên đẩy nhanh thanh tra về tài nguyên và môi trường tại tỉnh Thái Nguyên, trong đó có Công ty Núi Pháo, dự kiến vào đầu tháng 8/2016.

Theo kết quả quan trắc môi trường do Sở Tài nguyên và Môi trường Thái Nguyên chủ trì cho thấy trong nước thải ra môi trường của công ty Núi Pháo vào suối Cát (nguồn tiếp nhận nước thải) đã bị ô nhiễm kim loại nặng và hóa chất. Hàm lượng Asen, sắt, thủy ngân, Flo, tổng Xianua đã vượt giới hạn cho phép.


Tổng lượng hóa chất sử dụng năm 2015 tăng gấp 2,8 lần so với tổng lượng trong báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐGTĐTM), có 13 loại phát sinh ngoài danh mục báo cáo ĐGTĐTM. Trong tổng số 31 loại hóa chất Công ty Núi Pháo đang sử dụng có một số loại có khối lượng sử dụng vượt mức trong báo cáo ĐGTĐTM : Đồng sunfat sử dụng vượt mức 1,34 lần, Natri Hydroxit sử dụng vượt mức 10,25 lần.

Mặt khác, dự án này còn nghiễm nhiên gây ô nhiễm môi trường do bụi, tiếng ồn, mùi hóa chất của nhà máy tuyển, nứt nhà cửa do nổ mìn, mất nước canh tác, úng ngập ruộng vườn do ngấm nước ngầm tại các khu dân cư xóm 3,4,6,7,8,9 xã Hà Thượng; xóm 13, 14 xã Tân Linh; xóm 1,2 xã Hùng Sơn. Tổng số hộ đã bị ảnh hưởng ước tính trên 350 hộ.

Nghiêm trọng hơn khi, hàm lượng Asen, sắt, thủy ngân, Flo, tổng Xianua đã vượt giới hạn cho phép. Cụ thể là:  Trong nước thải từ nhà máy (tại Đập khe vối) đã phát hiện tổng Xianua vượt tiêu chuẩn cho phép đến hàng chục lần, cá biệt có đợt vượt giới hạn đến 231 lần (năm 2014).  

Trong nước mặt suối Cát tiếp nhận nước thải của công ty Núi Pháo đã phát hiện Xianua (hóa chất để tuyển quặng) vượt giới hạn cho phép đối với nước mặt từ 30 lần - 217 lần. Kết quả phân tích nước xuất lộ trong khu đất nhà dân có hàm lượng sắt, Mangan cao vượt tiêu chuẩn cho phép 2-5 lần.

Ngoài ra, qua kiểm tra, các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên còn phát hiện, trạm xử lý nước thải của công ty Núi Pháo có những hệ thống đường ống xả nước thải không qua Trạm xử lý nước thải ra môi trường, kết quả phân tích đã phát hiện hàm lượng Xianua vượt quy chuẩn 32 lần, với lưu lượng trên 10.000 m3.

Điều đáng nói là mặc dù có sự thay đổi tăng về sản lượng sản xuất tinh quặng, diện tích sử dụng đất và hóa chất so với nội dung được phép nhưng Công ty Núi Pháo không hề báo cáo và xin ý kiến của cơ quan chức năng có thẩm quyền.

Những việc làm trên của Công ty Núi Pháo đã tác động ảnh hưởng lớn đến môi trường xung quanh nhà máy trong thời gian dài, gây bức xúc trong nhân dân và dư luận.

Trước sự việc trên tỉnh Thái Nguyên đã chính thức đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường thanh tra toàn diện Dự án này.

Trên cơ sở kết luận của đoàn thanh tra, Bộ Tài nguyên và Môi trường và UBND tỉnh Thái Nguyên sẽ yêu cầu công ty Núi Pháo thực hiện các biện pháp thích hợp nhằm phòng ngừa, giảm thiểu, xử lý, khắc phục các vấn đề môi trường do hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản của công ty gây ra.Bên cạnh đó, Bộ cũng yêu cầu Núi Pháo đánh giá toàn diện tác động tới môi trường, cuộc sống của người dân do các hoạt động của công ty gây ra.