Xã Quỳnh Sơn, cách trung tâm huyện Bắc Sơn 2km có tuyến đường 243 đi qua giao thông đi lại thuận tiện, là vùng đất có cảnh quan thiên nhiên đẹp, với cánh đồng bằng phẳng có dòng suối uốn lượn tạo nên phong cảnh hữu tình... Nơi đây còn lưu giữ những nét văn hoá mang đậm bản sắc truyền thống của người Tày với những ngôi nhà sàn cổ nép mình dưới chân núi, các làn điệu hát ví, hát then, múa tán Đàn, múa chầu... đặt biệt là lễ hội Lồng tồng với nghi thức cầu mùa màng và các trò chơi, trò diễn dân gian được lưu giữ qua nhiều thế hệ. Từ những yếu tố thuận lợi trên, năm 2010, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn đã chỉ đạo Trung tâm Xúc tiến Du lịch tỉnh Lạng Sơn phối hợp với Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Bắc Sơn tiến hành nghiên cứu, xây dựng mô hình du lịch cộng đồng xã Quỳnh Sơn.

Làng Quỳnh Sơn Bắc Sơn - du khách nghe hát then

Gia đình ông Dương Công Vấn ở thôn Đon Riệc 2 là 1 trong 5 hộ gia đình đầu tiên thực hiện mô hình. Mặc dù đã được tập huấn và tham quan thực tế một số làng du lịch công đồng trong và ngoài tỉnh, nhưng khi triển khai thực tế cũng gặp phải một số khó khăn do chưa có kinh nghiệm, việc đón tiếp khách trong nước đã khó, việc đón tiếp khách Quốc tế lại càng khó khăn hơn do bất đồng quan điểm về phong tục tập quán nên những năm đầu thực hiện mô hình này chỉ đón vài chục lượt khách. Nhận thấy được hiệu quả kinh tế từ mô hình này gia đình ông đã đúc rút kinh nghiệm dần từ khâu tiếp đón, giới thiệu với khách du lịch về bản sắc văn hóa, truyền thống của dân tộc Tày, cách chế biến các món ăn như thế nào cho phù hợp với du khách, từ đó khách du lịch đã đến với gia đình ông ngày càng nghiều hơn. Ông Dương Công Vấn thôn Đon Riệc 2, xã Quỳnh Sơn cho biết: Mấy năm đầu mới tham gia mô hình du lịch cộng đồng chưa có khách nhưng 3 năm trở lại đây gia đình nhà tôi thường xuyên có các đoàn khách đến lưu trú, nên thu nhập khá ổn định và sống được bằng nghề dù lịch.

Vui Lễ hội Lồng Thồng

Cũng như gia đình ông Vấn, gia đình ông Dương Công Chài ở thôn Nà Riềng 2 cũng là 1 trong những hộ thu hút được nhiều lượt khách đến lưu trú. Năm 2018 gia đình ông đã đón tiếp 140 lượt khách quốc tế, 600 khách nội địa trong đó có những đoàn đã đến và nghỉ tại gia đình từ 2 đến 3 lần. Chia sẻ với chúng tôi về cách đón tiếp khách Ông Dương Công Chài, thôn Nà Riềng, xã Quỳnh Sơn cho biết: Du khách đến với gia đình ngoài giới thiệu về những nét văn hóa của địa phương thì cần có kỹ năng đón tiếp và đặc biệt khâu phụ vụ ăn uống cần đảm bảo vệ sinh.

Từ năm hộ gia đình thực hiện mô hình đến nay xã Quỳnh Sơn có 8 hộ thực hiện đón tiếp khách và có trên 30 hộ gia đình đủ điều kiện và tiêu chuẩn để đón khách du lịch tham quan, lưu trú.

Làng Quỳnh Sơn Bắc Sơn với hàng trăm nhà sàn

Để ngày càng thu hút khách du lịch đến chiêm ngưỡng cảnh quan thiên nhiên bạn tặng và trải nghiệm về bản sắc văn hóa dân tộc nơi đây, xã đã mở các lớp học đàn tính hát then cho nhưng ai yêu thích nhưng làn điệu dân ca của dân tộc mình vừa để gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc và sẵn sàng biểu diễn phục vụ khi du khách có nhu cầu.

Đến với làng du lịch cộng đồng xã Quỳnh Sơn vào mùa xuân du khách sẽ được đắm mình trong không gian văn hóa đa sắc màu của Lễ hội lồng tồng, được trải nghiệm tại làng nghề ngói máng truyền thống, thăm các điểm di tích lịch sử đấu tranh cách mạng của nhân dân các dân tộc huyện Bắc Sơn, vào dịp tháng tháng 7 du khách sẽ được trải nghiệm leo núi Nà Lay để chiêm ngưỡng cánh đồng lúa với những mảng màu xanh mướt xen lẫn màu vàng óng của 2 vụ lúa tiếp chân nhau, vào dịp tháng 10 du khách ngắm cánh đồng lúa như thảm lụa vàng bất tận óng ả hòa quyện cùng mây, nắng, núi và gió; .không chỉ có vậy đến đây du khách còn được chiêm ngưỡng, chụp ảnh lưu niệm tại các vườn hoa tam giác mạch và trải nghiệm vườn quýt vàng Bắc Sơn.

Thung lũng hoa Bắc Sơn

Theo số lượng thống kê của xã Quỳnh Sơn, năm 2016 lượng khách du lịch đến xã Quỳnh Sơn là 2.000 người, thì năm 2018 số lượng khách đến gần 3.000 lượt gồm cả trong nước và khách quốc tế, góp phần giải quyết việc làm nâng cao thu nhập cho cho hàng trăm lao động địa phương, Để phát triển làng du lịch cộng đồng, hiện xã Quỳnh Sơn đang quyết tâm đẩy mạnh mô hình du lịch cộng đồng với những hoạt động cụ thể như: không ngừng cải tiến về nội dung, hình thức cũng như chất lượng các dịch vụ du lịch; đa dạng các sản phẩm du lịch, đáp ứng được thị hiếu của du khách, qua đó góp phần thu hút khách đến nhiều hơn, gia tăng thời gian lưu trú và mức chi tiêu của du khách, đặc biệt là khách quốc tế.

Với những kết quả bước đầu từ làng du lịch cộng đồng xã Quỳnh Sơn cho thấy du lịch cộng đồng là loại hình du lịch mang lại nhiều lợi ích phát triển kinh tế bền vững, không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, mà còn để bảo tồn và phát huy nền văn hoá truyền thống độc đáo của địa phương, và mô hình này đã và đang trở thành mô hình điểm để nhân rộng sang các địa phương khác./.