|
| Máy Atm do người Mỹ gốc Việt phát minh |
Nhiều người cho rằng bản quyền chỉ là lĩnh vực phần mềm tuy nhiên nó là khái niệm rộng hơn nhiều, trong tất cả các lĩnh vực kinh tế đời sống đều có liên quan đến nó, bản quyền chính là một tài sản vô hình, là quyền sở hữu trí tuệ được bảo hộ liên quan tới các tác phẩm như phim ảnh truyện, sáng chế hay phát minh về khoa học, kiểu dáng, phần mềm, ứng dụng,… khi tác giả đăng ký bảo hộ thì Nhà nước sẽ bảo hộ quyền tác giả và hưởng các quyền lợi từ bản quyền mang lại 10-50 năm tuỳ Quốc gia. Ví dụ như bạn muốn sử dụng các ca khúc Việt trong show diễn hoặc sao chép in đĩa thì phải thoả thuận trả phí cho Trung tâm bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc VN, bạn muốn dùng phần mềm cho máy tính như Window thì phải mua với giá vài trăm ngàn đồng một máy tính, bạn muốn sản xuất dược phẩm theo công thức nào đó phải được quyền của Hãng sáng chế thuốc đó, muốn in cuốn sách thì phải trả tiền bản quyền cho tác giả hoặc gia đình họ.
Tuy quy định là như vậy nhưng vi
phạm bản quyền vẫn diễn ra hàng ngày hàng giờ từ nhẹ tới nặng, tại các nước
phát triển họ quản lý tốt thì vẫn có vi phạm nhưng rất ít do khi bị kiện đền bù
rất lớn còn nước ta vi phạm tràn lan công khai mặc dù Nhà nước rất cố gắng quản
lý nhưng rất khó kiểm soát.
|
| Xe bọc thép người Việt phát minh được Campuchia trọng dụng |
Phải thừa nhận những năm gần đây nước ta cũng quan tâm đến vấn đề bản quyền nhưng kết quả còn hạn chế, trước đây mua laptop hay Pc tại TTTM về có sẵn phần mềm thông dụng thì nay người mua phải tự cài phần mềm hoặc thuê dịch vụ ngoài đến cài với giá 150k (cần tìm trên mạng sẽ xuất hiện hàng ngàn nơi nhận dịch vụ này: cài window nhưng tắt cập nhật, văn phòng, các phần mềm thông dụng), chỉ một số ít doanh nghiệp lớn tài sản triệu đô tuân thủ bản quyền vì sợ kiện, còn lại không ai bỏ tiền mua bản quyền Window và ứng dụng khác cả. Tuy lĩnh vực âm nhạc có tiến bộ rất đáng ghi nhận nhưng vẫn còn tình trạng các ca sỹ ra đĩa CD thì nắm chắc thua lỗ do đĩa lậu. Các lĩnh vực khác thì vi phạm khá nhiều, ăn cắp kiểu dáng công nghiệp phổ biến trong mọi ngành nghề, Việt Nam vẫn được coi là môi trường làm ăn dễ do vi phạm bản quyền chưa bị phát hiện.
Hậu quả rất lớn, gây ra bất bình
đẳng, kẻ ăn cắp thu lợi còn nhà phát minh phá sản, như vậy ai còn muốn sáng tạo
nữa chứ: Ông Chánh Tín chủ Hãng phim đáng ra ông phải thu lợi nhuận hàng triệu
đô nhưng đã bị phá sản mặc dù ông đã sản xuất ra bộ phim thực sự chất lượng và
ý nghĩa về nội dung, kỹ xảo : “Dòng máu anh hùng” nhưng không thể thu hồi vốn
vì bị ăn cắp bản quyền. Các phim nước ngoài vừa phát sóng cũng có mặt tại Việt
Nam ngay, và cơ quan chức năng xử lý được 1-2 trang web trái phép thì xuất hiện
vài chục trang mới, vì làm ra một trang web đối với người viết code thì chỉ cần
copy vài giờ và đăng ký tên miền có thể ra đời một trang web lậu, quần áo hàng
thời trang nhái các Hãng lớn tràn ngập thị trường, có cả loại khác thương hiệu
thì nhái về kiểu dáng. Nhạc quảng cáo thì tuỳ tiện chế lời những giai điệu bài
hát quen thuộc làm cho cơ quan chức năng rất khó quản do chế tài nhẹ, lực lượng
mỏng không chuyên trách. Những nhà phát minh người Việt phải đăng ký bảo hộ tại
nước ngoài, hiện tượng “chảy máu chất xám” chưa có cách nào ngăn lại: người
phát minh ra máy rút tiền là người Mỹ gốc Việt, xe bọc thép của người Việt tại
Campuchia, người Việt phát minh công nghệ làm sạch asen trong nước tại Cộng hoà
Séc, …
|
| Công bố khoa học của Asean |
Bên cạnh việc triển khai chiến dịch truyền thông bằng tất cả các hình thức phương tiện: ngoài trời, truyền thông số, ấn phẩm, sự kiện hội thảo… cho các Tổ chức cá nhân nhận thức được hậu quả việc vi phạm là nặng nề thì cần kiên quyết xử lý và có chế tài mạnh với vấn nạn này:
Tổ chức cơ quan chuyên trách về bản quyền có kiến thức thành thạo luật sở hữu trí tuệ, công nghệ thông tin kết hợp với Công an phát hiện kiểm tra các hoạt động có dấu hiệu vi phạm trong địa bàn.
Quản lý chặt các doanh nghiệp quảng cáo online không đặt quảng cáo trên web vi phạm, khi Facebook và Google đặt VP tại Việt Nam chúng ta có quyền yêu cầu họ không đặt quảng cáo trên những trang web phim lậu, yêu cầu các doanh nghiệp cho thuê Server hoặc tên miền gỡ những tên miền vi phạm.
Kết hợp với các Hãng phần mềm, người có tác quyền kiểm tra phát hiện xử lý các dịch vụ cài dùng chùa, kiểm soát chặt những tác phẩm lậu: sách, đĩa, phim, tranh, nhạc chế quảng cáo…
Những vụ việc bị ăn cắp bản quyền lớn Cục Bản quyền Tác giả phải kiên quyết xử lý kể cả thuê luật sư quốc tế làm tới cùng, xử lý hình sự, dù bên vi phạm có là tổ chức lớn cũng xử lý cá nhân liên quan vi phạm, đòi quyền lợi cho tác giả cũng là một hình thức truyền thông hữu hiệu để khuyến khích phát minh sáng tạo.
Nước ta đang cố gắng hoàn tất thủ tục để tham gia thoả ước Lahay về kiểu dáng công nghiệp. Việt Nam đang theo đuổi mục tiêu công nghệ 4.0 nhưng số lượng công bố khoa học còn thấp so với khu vực Đông Nam Á, chỉ đứng trên Lào, Campuchia, Philipin, Myanma, Brunei chứ chưa nói đến các nước G7, bằng sáng chế ít ứng dụng thực tiễn. Nếu Nhà nước không quan tâm đúng mức thì vấn đề bản quyền sẽ trở thành một nút thắt cản trở phát minh trí tuệ kéo nước ta tụt lại nhiều hơn nữa so với Indonesia và Thái Lan.
