Ngân hàng tăng lãi suất kinh doanh cuối năm

Sau khi liên tục giảm trong nửa đầu năm 2018, trong tháng 7, lãi suất tiết kiệm của một số ngân hàng thương mại (NHTM) rục rịch tăng trở lại và trong nửa đầu tháng 8/2018, thêm nhiều NHTM thực hiện tăng lãi suất huy động ở các kỳ hạn dài. Theo đó, Techcombank điều chỉnh tăng lãi suất kỳ hạn 12-36 tháng từ mức 6,4%/năm lên mức 6,5%/năm; VietCapitalBank nâng lãi suất tiết kiệm 24 tháng từ mức 7,2%/năm lên mức 8,6%/năm; MB và Eximbank áp dụng mức lãi suất huy động cao nhất cho kỳ hạn tiết kiệm 24 - 36 tháng lần lượt là 7,5%/năm và 8%/năm. Trong khi đó, ACB áp dụng biểu lãi suất mới cho tiền gửi các kỳ hạn trên 18 tháng, khách hàng gửi càng nhiều tiền sẽ được ngân hàng tính lãi càng cao hơn (dao động từ 7%/năm đến 7,2%/năm, cao hơn 0,1-0,3% so với tháng 5/2018)…

Gần đây, một loạt NHTM đã điều chỉnh lãi suất huy động, với mức tăng từ 0,1 – 0,4%, chủ yếu là kỳ hạn trên 1 năm. (Ảnh minh họa)

Sở dĩ các nhà băng đang tích cực huy động nguồn vốn dài hạn là bởi để đáp ứng nhu cầu tín dụng thường tăng cao trong dịp cuối năm. Đối với các ngân hàng còn dư dả room tín dụng, thời điểm này chính là cơ hội để họ mở rộng khách hàng khi mà không ít ngân hàng khác đã cạn room, trong khi NHNN tuyên bố sẽ không nới room tín dụng.

Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh huy động vốn còn để đảm bảo thanh khoản khi mùa căng thẳng thanh khoản đã đến gần. Thực tế, tính đến cuối tháng 7/2018, mặc dù thanh khoản của toàn hệ thống ngân hàng vẫn khá đảm bảo nhưng ở khu vực TP.HCM, tình trạng cho vay nhiều hơn huy động đã bắt đầu nhen nhóm cục bộ ở một số ngân hàng. Biểu hiện rõ nhất tỷ lệ cho vay trên vốn huy động của các TCTD trên địa bàn TP.HCM đến cuối tháng 7/2018 đã tăng lên mức 89% trong khi tỷ lệ này đầu năm nay của các TCTD ở TP.HCM ở mức dưới 80%.

Khi hệ số sử dụng vốn cho vay trên vốn huy động tăng cao sát mức 90%, các NHTM đứng trước rủi ro thanh khoản, rủi ro kỳ hạn khi mà nguồn vốn tại các ngân hàng hiện đa phần là ngắn hạn, song kỳ hạn tín dụng lại lớn hơn khá nhiều. Chính vì vậy, việc hàng loạt NHTM nâng mức lãi suất huy động các kỳ hạn trung dài hạn là biểu hiện phù hợp.

Bên cạnh đó, để các ngân hàng đẩy mạnh huy động nguồn vốn dài hạn chính là để đáp ứng quy định về tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn sẽ được giảm về còn 40% từ 1/1/2019 thay vì mức 45% như hiện nay.

Tuy nhiên, nhìn về tổng thể, mặt bằng lãi suất huy động vẫn đang khá ổn định và nhiều khả năng sẽ tiếp tục ổn định trong những tháng cuối năm do cơ quan quản lý đang có chủ trương siết chặt tốc độ và chất lượng tín dụng. Trong buổi làm việc với hệ thống TCTD tại TP.HCM vào cuối tháng 7/2018, mặc dù nhìn nhận mức tăng trưởng tín dụng 7 tháng đầu năm ở khu vực TP.HCM có sự chậm lại so với các năm trước, nhưng đại diện lãnh đạo NHNN Việt Nam cho rằng đó là xu hướng phù hợp với diễn biến thị trường.

Tư vấn cho khách hàng đến giao dịch gửi tiền. (Ảnh minh họa)

Thực tế từ đầu năm 2018, với nhiều biến động bất thường của tỷ giá từ thị trường quốc tế và diễn biến lạm phát. Trong lúc đó, để đảm bảo chỉ tiêu lạm phát 4% trong cả năm 2018 và không dồn áp lực quá lớn sang năm 2019, NHNN đã kiên định mục tiêu kiểm soát chặt tín dụng. Đến thời điểm hiện nay, rõ ràng mục tiêu này định hình khá rõ ràng và được toàn hệ thống đồng thuận thực hiện. Với hạn mức tín dụng không còn nhiều ở một số NHTM, các tháng cuối năm 2018 những NHTM nếu muốn mở rộng cho vay sẽ phải tăng cường hiệu quả xử lý nợ xấu, đồng thời đẩy mạnh huy động vốn và phát hành trái phiếu cấp 2.

Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục nắn dòng tín dụng tập trung vào sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên, trong khi kiểm soát chặt tín dụng vào những lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro như bất động sản, chứng khoán, cho vay tiêu dùng. Do lãi suất cho vay đối với sản xuất kinh doanh, đặc biệt là đối với những lĩnh vực ưu tiên, thường thấp hơn khá nhiều lãi suất cho vay tiêu dùng nên việc “nắn” dòng tín dụng này cũng mang hàm ý của nhà điều hành muốn duy trì ổn định mặt bằng lãi suất trong những tháng cuối năm. Bên cạnh đó, các ngân hàng cần tiếp tục cơ cấu lại để nâng cao chất lượng tín dụng nhằm ngăn ngừa nợ xấu mới phát sinh.

Động thái tăng lãi suất để thu hút vốn trên của các ngân hàng, theo đại diện một số NHTM tại TP.HCM, không phải vì ngân hàng thiếu vốn lưu động hay khó khăn thanh khoản mà đơn giản là “đến hẹn lại lên”. Nguyên nhân là do tín dụng những quý cuối năm thường có xu hướng tăng cao, đặc biệt là cho vay ngắn hạn để phục vụ nhu cầu vốn lưu động của doanh nghiệp trong những tháng cuối năm. Vì vậy, ngân hàng đã tăng lãi suất huy động ở hầu hết các kỳ hạn để có thêm nguồn vốn phục vụ cho vay cuối năm và cũng để đáp ứng yêu cầu về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn sẽ giảm xuống mức 40% từ đầu năm 2019 theo quy định của NHNN.

Việc tăng lãi suất tại một số ngân hàng đang “đe dọa” khả năng ổn định lãi suất của nhà điều hành. Không chỉ lãi suất tiền tiết kiệm mà cả lãi suất liên ngân hàng cũng tăng mạnh trở lại trong đầu tháng 8 với lãi suất qua đêm gấp đôi so với tuần cuối tháng 7/2018 và gần bằng lãi suất vay trên thị trường mở (OMO) ở mức 4,75%.

Theo phân tích thị trường của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), lãi suất huy động và cho vay sẽ khó có điều kiện giảm trong thời điểm từ nay đến cuối năm 2018. Với việc tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm giảm so với cùng kỳ, trong đó tín dụng quý II có xu hướng chậm lại so với quý I với mức tăng chỉ 2,85%, cho thấy chủ trương điều hành tín dụng chặt chẽ của NHNN. Ưu tiên hàng đầu của Chính phủ và NHNN hiện nay vẫn là ổn định kinh tế vĩ mô và quản trị các cú sốc, đặc biệt trong bối cảnh nhiều yếu tố bất định đang ngày một gia tăng trên thế giới.

Lý giải tại sao lãi suất khó giảm, chuyên gia phân tích của BVSC cho rằng, xu hướng tăng nhanh trở lại của lạm phát những tháng gần đây và khả năng lạm phát tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm là khá lớn. Vì thế, nhiều khả năng chính sách tiền tệ sẽ được điều hành theo hướng thận trọng hơn. Tăng trưởng tín dụng cho cả năm 2018 sẽ thấp hơn 1%-2% so với năm 2017, do đó lãi suất VND cả về huy động và cho vay từ nay đến cuối năm sẽ khó có điều kiện giảm.

Tuy nhiên, trong cuộc họp mới đây với Phó thống đốc NHNN Đào Minh Tú tại TP.HCM, đa số các NHTM bày tỏ sự đồng thuận duy trì sự ổn định mặt bằng lãi suất huy động và cho vay. “Trong các tháng cuối năm, NHNN sẽ tiếp tục ổn định mặt bằng lãi suất và chưa đặt ra yêu cầu tăng hoặc giảm lãi suất huy động và cho vay, do vậy các ngân hàng chủ động tăng trưởng tín dụng gắn với các chỉ số an toàn vốn”, ông Tú nhấn mạnh.