Người quản trang trách nhiệm

Năm 1967, trong lúc giặc Mỹ đang leo thang đánh phá ác liệt miền Bắc, ông Nguyễn Khánh Toàn hăng hái lên đường nhập ngũ để tham gia trận tuyến đánh Mỹ cứu nước, giải phóng miền Nam.

Đơn vị ông chiến đấu tại chiến trường miền đông Nam Bộ. Trong những trận chiến đấu ác liệt, ông hai lần bị thương tại chiến trường Tây Ninh với thương tật 61%, hiện nay vẫn còn mảnh đạn trong đầu.

Ngày 20/6/1976, ông được phục viên. Trở về địa phương, thương binh Nguyễn Khánh Toàn tiếp tục tham gia công tác, từng làm Trưởng Ban thanh tra thị trấn Phú Xuyên, phụ trách công tác văn hóa thôn, Ban Thương binh - Xã hội… Từ năm 1986, ông nhận trông nom nghĩa trang liệt sĩ thị trấn Phú Xuyên, huyện Phú Xuyên.

Lúc đầu nghĩa trang còn khá sơ sài, chưa có cây xanh bóng mát. Đến năm 1989 nghĩa trang mới được đầu tư xây dựng. Thời kỳ này khá vất vả, ông vừa trông nom nghĩa trang hương khói các phần mộ liệt sĩ, vừa trông nom quản lý việc xây dựng nghĩa trang với chế độ chi cho quản trang chỉ có 100.000 đồng/tháng, nhưng ông vẫn phục vụ với tinh thần trách nhiệm cao.

Năm 2000 trở đi, chế độ mới được nâng lên 500.000 đồng/tháng. Từ năm 2017, chế độ được nâng lên 1.300.000 đồng/tháng. Ông thường xuyên có mặt ở nghĩa trang ngày cũng như đêm, trông nom, quét dọn vệ sinh sạch sẽ, tự bỏ tiền mua nhang nến quanh năm.

Để nghĩa trang đỡ trơ trọi, ông mua cây về trồng và chăm sóc. Năm này qua năm khác với bàn tay cần mẫn của ông, cây xanh dần dần tỏa bóng sum suê. Ông còn mua cả cây cảnh về trồng, tạo cho khu nghĩa trang trở thành một khuôn viên đẹp như một công viên che phủ cho những anh linh liệt sĩ mát mẻ nơi cõi vĩnh hằng. Rồi ông còn tạo cho mỗi ngôi mộ một bồn hoa tươi xinh xắn với nhiều loại hoa khác nhau, đến mùa hoa nở, các ngôi mộ rực rỡ màu sắc, lan tỏa hương thơm...

Ông Nguyễn Khánh Toàn đang chăm sóc các phần mộ liệt sĩ

Ông Toàn dẫn chúng tôi đi vào phía sau nghĩa trang, thăm hàng danh bia liệt sĩ các xã trong huyện, thăm các phần mộ hàng nối hàng thẳng đều tăm tắp hai bên, lối đi ở giữa phủ mát cây xanh, cây hoa sum suê, cảm giác như đi giữa một công viên. Ông bảo đây là một Công viên vĩnh hằng - nơi yên nghỉ của những người con Phú Xuyên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ với dân, với nước.

Trông nom chăm sóc nghĩa trang bận như thế, ông Toàn còn say sưa sinh hoạt trong Câu lạc bộ thơ huyện Phú Xuyên, có những bài thơ đằm thắm tình người, tình quê hương đất nước. Đặc biệt là những bài thơ viết về đề tài thương binh liệt sĩ khá cảm động, ông thường đọc cho một số người đến thăm nghĩa trang, đọc trong các buổi giao lưu do huyện tổ chức, thể hiện tình cảm với thương binh liệt sĩ đã ăn sâu vào máu thịt ông…

Với những cống hiến đó, ông đã được nhận nhiều phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước: Huân chương chiến công; Huân chương chiến sĩ Quân giải phóng hạng Một, Hai, Ba; danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ; Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Ba; Bằng khen của Thành phố và ngành Thương binh - Xã hội; Danh hiệu Người tốt - Việc tốt của huyện và thành phố Hà Nội và nhiều giấy khen của các cấp.