Những bước tiến mới trong công tác giáo dục nghề nghiệp

Trước những yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH, Bộ LĐ-TB&XH đã xây dựng Chiến lược Công tác dạy nghề giai đoạn 2011 - 2020, và đặt ra mục tiêu tổng quát phát triển dạy nghề Việt Nam đến năm 2020 là tạo sự đột phá về chất lượng dạy nghề theo hướng tiếp cận trình độ khu vực và thế giới, nhằm đào tạo nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có kiến thức, năng lực thực hành nghề; có đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, tác phong công nghiệp đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động trong nước và xuất khẩu lao động. Theo Chiến lược, đến năm 2020 sẽ tăng quy mô đào tạo nghề, nhằm đạt được 27,5 triệu người được đào tạo nghề, trong đó đào tạo nghề cho khoảng 10 triệu lao động ở nông thôn; nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề trong cả nước đạt 55%, trong đó 28%-30% có trình độ từ trung cấp nghề trở lên; khoảng 90% số người học nghề có việc làm và 70% có việc làm đúng với nghề được đào tạo. Đẩy mạnh việc đào tạo nghề gắn kết với doanh nghiệp. Chiến lược cũng đặt ra những mục tiêu dạy nghề cho từng giai đoạn cụ thể, đề ra những giải pháp để công tác dạy nghề có sự chuyển biến thực sự cả về lượng và chất.

Dù là ở độ tuổi nào thì con người luôn có nhu cầu học tập, cập nhật những thông tin giáo dục mới nhất để tăng thêm kiến thức cho bản thân. Nhưng do nhiều nguyên nhân khách quan như: không có thời gian, tiền bạc và nơi để học tập… mà nhiều người vẫn chưa thực hiện được ước mơ này của bản thân. Do đó, mới đây Bộ LĐ-TB&XH đã áp dụng công nghệ 4.0 vào giáo dục nghề nghiệp. Các chương trình đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn với những tiện ích vượt trội đã trở thành lựa chọn tốt nhất cho những người có nhu cầu trao dồi học tập hiện nay. Qua đó, sẽ giúp số lượng người học nghề tăng lên và các cơ sở đào tạo nghề phát triển.

Cụ thể, Bộ LĐ-TB&XH đã ban hành Thông tư số 33/2018/TT-BLĐTBXH quy định về đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp, sơ cấp theo hình thức đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn. Thông tư gồm 3 Chương, 12 Điều, quy định cụ thể về đối tượng, phạm vi áp dụng; chương trình, giáo trình đào tạo; học liệu đào tạo; hệ thống quản lý đào tạo; tuyển sinh đào tạo; thời gian khóa học, thời gian tổ chức giảng dạy; tổ chức đào tạo; kiểm tra, thi, xét công nhận tốt nghiệp; băng, chứng chỉ tốt nghiệp, chứng nhận hoàn thành môn học, mô - đun, tín chỉ và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan.

Thông tư mới có nhiều nội dung tạo điều kiện cho các cơ sở đào tạo trong việc tổ chức hình thức đào tạo phù hợp với nhu cầu của người học và xã hội, linh hoạt trong tuyển sinh đào tạo. Qua đó, giúp các cơ sở đào tạo tăng số lượng người học lên đáng kể so với hình thức đào tạo cũ, không mất thời gian của cả cơ sở đào tạo và người học.

Đây là một thông tư mở, tạo điều kiện cho người lao động có thể vừa học vừa làm. Đào tạo từ xa là một phương pháp giáo dục mà phần lớn hoặc toàn bộ quá trình đào tạo có sự tách biệt giữa người dạy và người học về mặt không gian và thời gian. Giảng viên và học viên ở một khoảng cách xa, có thể là cùng trường học nhưng khác phòng hoặc khác nhau về vị trí hoặc khoảng cách địa lý. Do đó, người học không cần mất thời gian đến trường tập chung học, chỉ cần thu xếp thời gian thống nhất với cơ sở đào tạo và học theo hình thức đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn. 

Trong những năm qua công tác đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp, sơ cấp còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là về mặt tuyển sinh và thời gian học. Những người ở xa phải thu xếp công việc, gia đình để đi học làm ảnh hưởng rất lớn tới cuộc sống hằng ngày. Với khoảng thời gian đi lại, tập trung lớp học, người học có thể làm được nhiều việc khác. Khi học theo hình thức đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn, người học hoàn toàn có thể tự điều chỉnh thời gian học theo thời gian biểu mình định ra. Do không bị gò bó về thời gian và cả không gian nên dù ở bất cứ nơi đâu và trong thời gian nào cũng đều có thể học tập được. Điều này rất phù hợp với những người đi làm bận rộn khi chỉ có thể sắp xếp thời gian rảnh để học vào buổi tối hay những ngày cuối tuần. Đồng thời, nếu muốn học nhiều ngành nghề một lúc thì vẫn có thể thực hiện dễ dàng vì thời gian tổ chức giảng dạy được thực hiện linh hoạt theo nhu cầu người học, thông qua việc hướng dẫn trực tiếp, trực tuyến, qua các phần mềm, học liệu học tập...

Khi Thông tư quy định về đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp, sơ cấp theo hình thức đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn được ban hành, theo hình thức mới này người học có thể học qua các học liệu (giáo trình, băng hình, ứng dụng đa phương tiện trên các thiết bị điện tử, bằng việc sử dụng các thiết bị các phương tiện nghe nhìn, phát thanh, truyền hình, các tổ hợp truyền thông đa phương tiện, mạng Internet) dưới sự tổ chức, trợ giúp của nhà giáo, nhà trường. Việc đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn có thể thực hiện đối với từng môn học, mô-đun, tín chỉ hoặc có thể thực hiện đối với cả chương trình đào tạo.

Đào tạo theo hình thức từ xa sẽ được giảm bớt về mặt lý thuyết đối với các môn học, mô-đun, tín chỉ mà người học đã học xong

Đặc biệt, người học khi tham gia đào tạo theo hình thức đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn sẽ được miễn giảm các môn học, mô-đun, tín chỉ mà người học đã học xong, có kết quả đạt điểm yêu cầu hoặc số mô-đun, tín chỉ mà người học đã tích lũy được trước đó; khi học các môn học, mô-đun, tín chỉ cụ thể, người học chỉ học những nội dung kiến thức, được hướng dẫn thực hành kỹ năng nghề theo nội dung, yêu cầu của môn học, mô-đun mà người học chưa biết, chưa làm được hoặc chưa biết kỹ, đầy đủ, chưa làm được thành thạo.

Theo một số nghiên cứu chỉ ra rằng tốc độ phổ cập Internet của Việt Nam nhanh hơn nhiều so với một số nước châu Á khác như: Trung Quốc, Thái Lan và Philipines... Rất nhiều người Việt Nam sử dụng Internet thành thạo cho mục đích giao tiếp và học tập. Vì thế, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn sẽ ngày càng phát triển mạnh hơn nữa và phổ cập đến nhiều người hơn nữa. Với việc tổ chức đào tạo được thực hiện linh hoạt, kết hợp giữa cơ sở đào tạo nghề nghiệp với người học tại nơi làm việc, tại doanh nghiệp sẽ tạo điều kiện cho mọi người có thể tham gia học tập nâng cao trình độ, kỹ năng đáp ứng được sự thay đổi của xã hội.