Silymarin là gì mà có vai trò lớn như vậy?
Silymarin là hỗn hợp flavonolignans được chiết xuất từ hạt hoặc từ quả cây kế sữa hay còn gọi là cúc gai (các nước dùng tiếng Anh gọi là Milk Thistle) có tên khoa học gọi là Silybum marianum thuộc họ Compositae. Cúc gai (Silybum marianum Gaertneri) đã được sử dụng trong y học trong gần hai thiên niên kỷ.
|
Cây cúc gai
|
Cây cúc gai là cây thuốc có nguồn gốc từ Địa Trung Hải, cũng được trồng tại Việt Nam. Phần được dùng làm dược liệu là quả chín đã phơi, sấy khô.
Theo y học cổ truyền, quả cúc gai có vị đắng, tính hàn, vào kinh can, đởm, phế. Quả cúc gai giúp thanh trừ thấp nhiệt, chủ trị chứng thấp nhiệt (viêm gan, viêm túi mật, bệnh đau gan, vàng da), chứng phế nhiệt (ho suyễn lâu ngày, có bội nhiễm).
Y học hiện đại có nhiều công trình nghiên cứu các thành phần hoạt chất của quả cúc gai.
Nhiều nghiên cứu dược lý đã được thực hiện trên các thành phần hoạt tính của quả cúc gai là silymarin và silibinin. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những chất này có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm và chống dị ứng. Chúng cũng kích thích sinh tổng hợp protein, tái sinh tế bào gan và tham gia hoạt động điều hòa miễn dịch.
Các nhà nghiên cứu đã chiết tách các thành phần hoạt chất chính có trong quả cúc gai để sử dụng làm thuốc, thực phẩm chức năng hỗ trợ điều trị viêm gan.
Tác dụng của silymarin trong điều trị bệnh gan
Chống viêm gan mạn tính
Thử nghiệm trên chuột cho thấy, silymarin ức chế sự tạo u hạt với tỷ lệ 28,69%.
Điều trị bệnh gan do rượu
Các thử nghiệm cho thấy, điều trị bằng silymarin có thể làm giảm tỷ lệ tử vong ở bệnh nhân xơ gan, chủ yếu ở những người uống nhiều rượu. Silymarin làm gia tăng glutathione và giảm peroxid hóa lipid ở các tế bào máu ngoại biên ở bệnh nhân xơ gan do rượu.
Điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Các nhà nghiên cứu nhận thấy, kháng insulin và nồng độ insulin lúc đói đã giảm khi điều trị bằng silymarin. Những dữ liệu này cho thấy các hoạt động trực tiếp của silymarin đối với insulin nội sinh và ngoại sinh là cơ sở để khám phá vai trò của thuốc trong bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Một số nhà nghiên cứu báo cáo rằng, silymarin làm giảm các chỉ số sinh hóa, viêm của gan nhiễm mỡ.
Điều trị viêm gan do virus
Silymarin có vai trò quan trọng trong việc điều trị viêm gan do virus, đặc biệt là viêm gan C, bằng cách ức chế tác động của virus gây nhiễm trùng.
Điều trị bệnh gan do độc tố
Silymarin có thể ngăn chặn sự hấp thụ độc tố vào tế bào gan bằng cách chiếm đóng các vị trí định sẵn, cũng như ức chế sự vận chuyển protein tại màng.
Nhiễm độc gan - một tác dụng phụ thường gặp của thuốc kháng độc - điều trị bệnh sán lá, có thể dẫn đến suy gan cấp. Thử nghiệm cho thấy, silymarin giúp phòng ngừa tác dụng phụ này.
Ngăn ngừa xơ hóa gan
Bệnh xơ hóa gan có thể dẫn đến biến đổi cấu trúc gan, dẫn đến suy gan, tăng huyết áp và bệnh não gan. Silymarin giúp làm chậm sự phát triển của xơ hóa gan.
Bảo vệ gan
Các thử nghiệm trên động vật cho thấy, silymarin giúp ngăn ngừa hoặc giảm nhẹ tổn thương gan do các độc tố (ví dụ như ethanol, galactosamine, phalloidin và CCl4), giải độc gan và bảo vệ lá gan.
Tái tạo tế bào gan
Tái tạo tế bào gan là việc cần thiết để phục hồi gan từ những tổn thương. Silymarin kích thích tăng tổng hợp protein. Điều này có tác động quan trọng trong việc điều trị các tế bào gan bị hư hại và phục hồi các chức năng bình thường của gan.
Chống oxy hóa
Các gốc tự do có liên quan đến bệnh gan. Các đặc tính chống oxy hóa của silymarin được chứng minh.
Tóm lại, silymarin là một hợp chất hoạt động dược lý với nhiều đặc tính có khả năng cải thiện, điều trị các bệnh về gan do nhiều nguyên nhân khác nhau. Chính bởi vậy, thật không quá khi gọi silymarin là “dũng sỹ” giúp điều trị các bệnh về gan, bảo vệ và tái tạo chức năng gan.
