Tăng tuổi nghỉ hưu có ảnh hưởng đến năng suất lao động?

Đó là thông tin được ông Nuno Cunha, chuyên gia cao cấp về an sinh xã hội (Tổ chức Lao động Quốc tế - ILO), khi trao đổi với báo chí về vấn đề tăng tuổi nghỉ hưu và tác động của tăng tuổi hưu tới an toàn của quỹ bảo hiểm xã hội (BHXH).

Công nhân Công ty TNHH Exedy Việt Nam (KCN Khai Quang, thành phố Vĩnh Yên). Ảnh: Báo Vĩnh Phúc

Khi tham vấn cho VN xây dựng Luật BHXH năm 2014, ILO có đưa ra cảnh báo, nếu áp dụng công thức cũ của Luật BHXH 2006 thì tới năm 2034 quỹ BHXH có nguy cơ mất cân đối hoặc đổ vỡ. Trao đổi về nguy cơ mất cân đối quỹ còn hiện hữu thời điểm này, ông Nuno Cunha cho rằng, theo các kết quả ban đầu của phân tích gần đây nhất của ILO thì các tín hiệu khá tích cực, những nguy cơ tiêu cực không ảnh hưởng tới Quỹ BHXH hiện tại.

Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn cần tiếp tục cải cách hệ thống an sinh xã hội để thích ứng với những thay đổi về nhân khẩu học và về kinh tế. Nếu không tiếp tục cải cách thì những điều chỉnh từ năm 2014 sẽ không đủ và sẽ tiếp tục xuất hiện những dấu hiệu rủi ro nữa.

Theo ILO, việc cải cách của hệ thống hưu trí, tăng tuổi nghỉ hưu là một nhân tố bình thường của một hệ thống an sinh xã hội. Mối quan tâm đến tính bền vững là một yêu cầu của cải cách, tuy nhiên Việt Nam cần tránh việc gieo nỗi hoang mang về tương lai của hệ thống hưu trí.

Trước đề xuất tăng tuổi hưu, bài toán cân đối giữa tăng năng suất lao động luôn được đặt ra. Trao đổi về vấn đề này, ông Nuno Cunha cho biết, chúng tôi chưa có bằng chứng nào cho thấy tăng tuổi nghỉ hưu sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế. Do đó, chúng tôi không nghĩ rằng, người già thì nhất thiết sẽ có năng suất lao động thấp. Chúng ta có thể điều chuyển họ đến các công việc thích hợp. Ở đây, cần hướng người già đến các công việc có thể chia sẻ kiến thức và đến các công việc họ có thể sử dụng kinh nghiệm của mình.

Đặc biệt, đề xuất tăng tuổi nghỉ hưu có lộ trình sẽ không thấy những tác động đến năng suất lao động. Năng suất là một yếu tố quan trọng cho tương lai của một quốc gia và chắc chắn sẽ có các chính sách xử lý vấn đề này.

"Trên thực tế, với cơ cấu dân số già hóa như hiện nay thì trong tương lai Việt Nam sẽ thiếu lao động và việc tăng tuổi nghỉ hưu chính là một phương cách đối phó với thách thức này", ông Nuno Cunha nhấn mạnh.