Việt Nam nỗ lực hiện thực hóa các quyền của người khuyết tật

Sau khi ký kết Công ước quốc tế về quyền của Người khuyết tật (NKT) năm 2007 và chính thức phê chuẩn Công ước năm 2014, Việt Nam đã đẩy mạnh các hoạt động nhằm thực thi Công ước, thúc đẩy quyền của NKT trên tất cả các lĩnh vực.

Luật NKT được ban hành vào năm 2010 đã thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc đảm bảo quyền cho NKT. Đây là đạo luật chuyên ngành đầu tiên về NKT, ghi nhận và khẳng định quyền của NKT trong tiếp cận dịch vụ và hoà nhập xã hội trên cơ sở bình đẳng với người không khuyết tật. Luật NKT là sản phẩm của quá trình tích cực điều chỉnh pháp luật nhằm bảo đảm sự tương thích của pháp luật Việt Nam với Công ước quốc tế về quyền của NKT trước khi cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam chính thức phê chuẩn Công ước năm 2014.

Nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến NKT được ban hành sau đó tiếp tục tạo hành lang pháp lý vững chắc cho NKT sống và làm việc như: Nghị định 28/2012/NĐ-CP ngày 10-4-2012 của Chính phủ, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật NKT. Nghị định 136/2013/NĐ-CP ngày 21-10-2013 quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội; Quyết định số 1019/QĐ-TTg, ngày 5-8-2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án trợ giúp NKT giai đoạn 2012-2020, Quyết định số 1215/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2011-2020; Đề án chăm sóc trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em bị nhiễm HIV/AIDS, trẻ em nhiễm chất độc hoá học, trẻ em bị khuyết tật nặng và trè em bị ảnh hưởng bởi thiên tai, thảm hoạ dựa vào cộng đồng giai đoạn 2013-2020, Quyết định số 1100/QĐ-TTg ngày 5-8-2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện Công ước của Liên hợp quốc về quyền của NKT.

Và mới đây nhất ngày 10-5-2017, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, trong đó có các chỉ tiêu về hỗ trợ NKT tiếp cận các dịch vụ cơ bản và hoà nhập xã hội. Ngoài ra, một số Bộ, ngành đã phối hợp ban hành Thông tư và Thông tư liên tịch để hướng dẫn quản lý trong lĩnh vực này.

Điểm đáng chú ý là trong quá trình xây dựng các văn bản pháp luật có liên quan trực tiếp đến NKT, NKT đều được tham vấn ý kiến. Đơn cử như trong quá trình sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992, dự thảo Hiến pháp đã được tổ chức lấy ý kiến trong toàn thể nhân dân, trong đó NKT và các tổ chức của NKT đã được trực tiếp thảo luận, đóng góp ý kiến vào từng nội dung và điều khoản của dự thảo Hiến pháp.

Dự thảo Luật NKT cũng nhận được nhiều ý kiến đóng góp trực tiếp của NKT. Các ý kiến góp ý, phản biện nay đều được các cơ quan chủ trì soạn thảo, ban hành văn bản nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu.

Quyền tiếp cận giao thông của NKT ngày càng được đảm bảo. Ảnh: internet

Bên cạnh việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến NKT, để thúc đẩy thực thi Công ước, năm 2015 Chính phủ Việt Nam đã thành lập Uỷ ban quốc gia về NKT – cơ quan điều phối cấp quốc gia các vấn đề về NKT. Uỷ ban có chức năng giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, phối hợp giữa các Bộ, ngành, đoàn thể địa phương trong công tác NKT. Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu tiếp cận luật pháp của NKT, Việt Nam đã thành lập 63 Trung tâm trợ giúp pháp lý tại các tỉnh, thành trên cả nước.

Có thể nói, bằng sự nỗ lực điều chỉnh pháp luật Việt Nam từng bước tương thích với các điều khoản của Công ước, bằng sự vào cuộc của Chính phủ, các bộ, ngành địa phương và toàn xã hội, các chính sách liên quan đến NKT ngày càng được triển khai rộng khắp, đảm bảo thực hiện đầy đủ các quyền và lợi ích hợp pháp của NKT tạo cơ hội để NKT cải thiện đời sống vật chất, tinh thần, hòa nhập cộng đồng.