Xét xử vụ án “Hủy hoại rừng” ở Đăk Nông: Quá nhiều mâu thuẫn giữa bút lục và lời khai tại phiên tòa

Toàn cảnh phiên tòa

 

Chứng cứ lỏng lẻo…

Chủ tọa phiên tòa được triệu tập lần thứ 2 này, thẩm phán Lê Thị Hồng Nhung (Phó Chánh án TAND huyện Đăk G’Long) được thay bằng thẩm phán Vũ Văn Tuân. Vai trò Kiểm sát viên thực hành quyền Công tố phiên tòa được thay bằng Phó Viện trưởng VKSND huyện Đăk G’Long. Qua việc “thay quân, đổi tướng” này cho thấy, các cơ quan tố tụng của huyện Đăk G’Long đã rất thận trọng, chặt chẽ, kiên quyết trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. 

Phiên tòa diễn ra với tinh thần cải cách tư pháp, từ việc bố trí các vị trí ngồi của các cơ quan tiến hành tố tụng, vị trí của luật sư, bục khai báo của bị cáo, bục khai báo của người làm chứng. Tuy nhiên, theo luật sư Hoàng Văn Hướng- Đoàn luật sư TP Hà Nội (bào chữa cho bị cáo Phạm Xuân Sáng) qua hành vi của các đối tượng được nêu trong cáo trạng, ông Nguyễn Văn Dậu và bà Bùi Thị Hà phải được gọi là “người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan” chứ không phải là “người làm chứng” như tư cách mà TAND huyện Đăk G’Long triệu tập đến phiên tòa. 

Trước khi đưa vụ án ra xét xử, luật sư Thái Văn Chung- Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh (bào chữa cho bị cáo Phạm Xuân Sáng) đã có văn bản đề nghị TAND huyện Đăk G’Long triệu tập điều tra viên Trương Văn Hùng và Giám định viên tư pháp Đào Đình Nguyên- Hạt Kiểm lâm huyện Đăk G’Long để làm rõ một số thông tin là chứng cứ của vụ án. Thế nhưng, TAND huyện Đăk G’Long đã không thực hiện đề nghị này của luật sư  Chung.  

Trong phần thủ tục phiên tòa, luật sư Hướng cũng đề nghị Hội đồng xét xử hoãn phiên tòa để “triệu tập bằng được ĐTV Trương Văn Hùng và Giám định viên Đào Đình Nguyên tham gia tố tụng”, nhưng vẫn không được HĐXX chấp nhận.

 

Ông Phạm Văn Sơn- Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân huyện Đăk G’Long được phân công thực hành quyền công tố tại phiên tòa

 

Theo cáo trạng, đầu năm 2015, từ mối quan hệ quan biết, Phạm Xuân Sáng (nguyên thiếu tá, đội trưởng Đội An ninh nông thôn- Công an tỉnh Đăk Nông) đã bàn bạc với Trần Văn Tuân mua chung 3 ha đất rừng. Do Sáng không có tiền nên đã nhờ vợ chồng Tuân vay hộ 161 triệu đồng. Vị trí đất rừng của Tuân và Sáng mua thuộc lô 3, khoảng 1, tiểu khu 1697, là khu vực còn rừng nên Sáng bàn với Tuân thuê người chặt hạ. Tổng diện tích rừng mà Sáng và Tuân bị VKSND huyện Đăk G’Long cáo buộc là 8.404m2. Để thực hiện hành vi “hủy hoại rừng” nói trên, Tuân đã thuê ông Nguyễn Văn Dậu, bà Bùi Thị Hà và 3 người nữa có tên là Viện, Công, Khuyên dùng dao chặt hạ cây rừng. Từ những chứng cứ là lời khai của các “nhân chứng” được Cơ quan CSĐT Công an huyện Đăk G’Long thu thập được từ ông Tuân, ông Dậu, bà Hà và Hoàng Văn Đào (đang thụ án tại huyện Đăk G’Long), kết hợp với “Biên bản khám nghiệm hiện trường” và các “Biên xác minh” được lập vào năm 2017 (sau 2 năm diễn ra hành vi phạm tội), VKSND huyện Đăk G’Long đã cáo buộc Sáng và Tuân phạm tôi “hủy hoại rừng” theo khoản 1, điều 189 Bộ luật Hình sự. 

Tại phiên tòa, luật sư Thái Văn Chung cho rằng: “Cái gốc để khởi tố vụ án này, theo quyết định khởi tố vụ án số 33, ban hành ngày 20/4/2017 của Cơ quan CSĐT Công an huyện Đăk G’Long là “Căn cứ báo cáo của UBND xã Đăk Ha. Thế nhưng, trong hồ sơ vụ án chúng tôi không tìm thấy báo cáo này”. Cũng dựa vào các bút lục có trong hồ sơ vụ án, luật sư Chung phát hiện: “Tại mục thứ 9, bản “thống kê tài liệu có trong hồ sơ” có nêu: “đơn tố giác tội phạm” nhưng trong hồ sơ không tìm thấy bút lục này (!?)

 

Luật sư Hoàng Văn Hướng, cùng các luật sư bào chữa cho bị cáo Phạm Xuân Sáng tại phiên tòa

 

Tại phiên tòa, qua việc thẩm vấn các nhân chứng và bị cáo, mâu thuẫn giữa lời khai có trong hồ sơ và lời khai của những người tham gia tố tụng bộ lộ rất rõ cả về diện tích, cây bị chặt và công cụ thực hiện hành vi. Ông Nguyễn Văn Dậu khai: “Chỉ gặp anh Sáng 1 lần tại hiện trường” nhưng trong cáo trạng lại ghi: “nhiều lần”.  Những cây mà ông Tuân nhờ ông Dậu, bà Hà phát dọn có đường kính 10cm trở xuống, công cụ thực hiện là “dùng dao”, Thế nhưng, cáo trạng của VKSND huyện Đăk G’Long lại cáo buộc họ đã chặt hạ những cây to có đường kính từ 30cm trở lên bằng… cưa xăng. Tổng diện tích mà ông Dậu khai tại tòa là khoảng 2000m2, nhưng trong cáo trạng, số liệu này được nâng lên hơn 4.000m2. 

Khi các luật sư đưa ra các bản ảnh có trong hồ sơ vụ án được điều tra viên chụp tại hiện trường có hình ảnh ông Tuân, ông Dậu đứng bên những cây gỗ to đã bị chặt hạ để chứng minh cho hành vi “hủy hoại rừng”, cả ông Dậu và ông Tuân đều cho rằng, việc ghép ảnh người vào tang vật như vậy là hoàn toàn không đúng sự thật.

 

Bị cáo Phạm Xuân Sáng và bị cáo Trần Văn Tuân tại phiên tòa

 

Tại phiên tòa, luật sư Hoàng Văn Hướng nhiều lần đề nghị HĐXX xem xét lại căn cứ khởi tố vụ án, đề nghị xem lại các chứng cứ buộc tội vì nếu chiếu theo quy định của pháp luật thì vụ án đã thể hiện rõ sự tùy tiện, cẩu thả, coi thường pháp luật của ĐTV, cán bộ điều tra trong quá trình điều tra vụ án. Các nhân chứng có tên trong các “Biên bản khám nghiệm hiện trường” đều cho rằng, họ được điều tra viên cho ký vào các biên bản nhưng không phải tại hiện trường lô 3, khoảng 1, tiểu khu 1697 mà ở tại trụ sở của các cơ quan thực hiện lập biên bản. Có những biên bản, thành phần tham gia không có đại diện VKS nhưng phía cuối trang lại có chữ ký của ông Phạm Văn Sơn ở vị trí Kiểm sát viên (!?) Luật sư Hướng nhận định tại tòa: “Nếu với những căn cứ và chứng cứ buộc tội như vụ án này, tôi và tất cả các quý vị ngồi trong hội trường này cũng có thể trở thành bị cáo”. 

Tại phiên tòa, bị cáo Phạm Xuân Sáng liên tục kêu oan, cho rằng, do bị cáo đã có đơn tố cáo một số cán bộ lãnh đạo của tỉnh Đăk Nông liên quan đến tham nhũng, bao che cho hành vi hủy hoại rừng, bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ tùy tiện nên đã bị trù dập. Trong suốt quá trình điều tra, bị cáo Sáng đã đề nghị ĐTV được đưa đến khu vực rừng mà bị cáo bị kết tội, nhưng không được thực hiện. 

 

Từ một sỹ quan công an, đội trưởng Đội an ninh nông thôn, Phạm Xuân Sáng trở thành bị cáo tại phiên tòa với cáo buộc “hủy hoại rừng”

 

Sau 1 ngày thẩm vấn, tranh luận, có lẽ vì những mâu thuẫn giữa lời khai tại phiên tòa và các lời khai có trong hồ sơ, HĐXT công bố: “Sáng ngày 05/4/2018 HĐXX sẽ tuyên án”. Với hy vọng công lý sẽ được bảo vệ, sự thật sẽ được làm sáng tỏ, HĐXX sẽ đưa ra được quyết định chính xác về vụ án.