Ngày 16-3, lãnh đạo Thành ủy, UBND TP HCM đã có buổi gặp gỡ các nhà đầu tư nước ngoài với chủ đề: “Lắng nghe và đổi mới”. Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng khẳng định TP luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất để các doanh nghiệp (DN) trong và ngoài nước đầu tư, kinh doanh.

“Đẩy” lên Thủ tướng

Tại buổi gặp gỡ, ông Herb Cochran, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham), cho biết một DN thành viên của AmCham đang gặp vướng mắc không thể giải quyết. DN này được UBND một địa phương cấp giấy chứng nhận đầu tư miễn giảm thuế nhưng Cục Thuế TP HCM cho rằng ưu đãi trên là không hợp lệ nên buộc DN phải nộp thuế bổ sung. AmCham kiến nghị UBND TP có giải pháp thích hợp để Cục Thuế ngừng truy thu thuế  của DN FDI ở các tỉnh, thành khác.

Lãnh đạo TP HCM chủ trì buổi đối thoại với các nhà đầu tư nước ngoài vào sáng 16-3 Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Theo giải thích của bà Trần Thị Lệ Nga, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP, trường hợp AmCham phản ánh là một DN Mỹ có trụ sở tại TP từ hơn chục năm qua, sau đó mở rộng dự án tại Cần Thơ và được Ban Quản lý KCX TP này cấp giấy chứng nhận đầu tư nhưng lại ghi rõ mức ưu đãi thuế 15%. Theo quy định hiện hành thì ban quản lý trên không được ghi cụ thể mức thuế ưu đãi. Khi DN phản ánh, Cục Thuế TP đã gửi văn bản lên Bộ Tài chính và được phản hồi cho cả Cục Thuế TP HCM và UBND TP Cần Thơ là việc ưu đãi phải thực hiện theo luật thuế.

Có đến 10 DN của AmCham gặp vướng mắc tương tự do luật quy định cụ thể nhưng một số địa phương muốn thu hút đầu tư nên ghi rõ ưu đãi. Do đó, Cục Thuế TP phải làm văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Thủ tướng xem xét.

Không hài lòng với cách giải quyết này, Bí thư TP nhấn mạnh trách nhiệm của cơ quan quản lý là phải làm sao cho hợp tình, hợp lý. Ban đầu, với điều kiện như vậy DN mới đầu tư, nay thay đổi thì sẽ ảnh hưởng phương án tài chính của DN. “Đừng cứ cái gì cũng “đùn đẩy” lên Thủ tướng mà các bộ, ngành phải chủ động giải quyết. Cục Thuế TP phải làm việc với cục thuế các địa phương để tháo gỡ” - Bí thư Đinh La Thăng nêu rõ.

Một cửa, lắm khóa!

Cả hội trường tiếp tục “nóng” lên với phần truy hỏi của Bí thư Thành ủy với lãnh đạo Cục Hải quan TP.

Ông Han Dong Hee, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại và Công nghiệp Hàn Quốc, cho biết Việt Nam có quy định các đối tượng, mặt hàng, tỉ lệ giảm thuế hải quan đối với các DN FDI. Thế nhưng, khi làm thủ tục kê khai thuế nhập khẩu, cán bộ hải quan lại đơn phương áp dụng thuế hải quan. “Khi DN cần liên hệ với cơ quan thuế và hải quan để nộp hồ sơ hoặc xin phép vấn đề gì đó mà người có thẩm quyền lại vắng mặt thì mọi việc xem như không được giải quyết. DN phải tới lui nhiều lần, rất bất tiện” - ông Han Dong Hee phản ánh.

Đại diện một số DN khác “tố” dù thủ tục hải quan đã đơn giản và áp dụng cơ chế một cửa nhưng còn rất nhiều “cửa khác” phát sinh, nhiều giấy phép con gây khó khăn. Việc thường xuyên thay đổi luật làm DN không thể nhớ hết...

Phó Cục trưởng Cục Hải quan TP, ông Nguyễn Hữu Nghiệp, cho rằng vai trò của cục chỉ làm thủ tục xuất nhập khẩu, thông quan hàng hóa còn các chính sách do các bộ, ngành ban hành. Hiện có tới 256 văn bản kiểm tra chuyên ngành và 20 luật, pháp lệnh liên quan! Bí thư Đinh La Thăng ngắt lời: “DN thắc mắc là tại sao áp dụng một cửa mà giờ phát sinh nhiều cửa thì giải quyết thế nào?”.

Ông Nghiệp lý giải dù đã áp dụng cơ chế một cửa nhưng hiện có 6 bộ, ngành cùng tham gia. DN chỉ đến làm việc với hải quan một lần nhưng để nhập khẩu một lô hàng thì cần làm việc trước với các bộ, ngành khác nhiều lần. Thống kê cho thấy chỉ 28% thời gian thông quan liên quan đến hải quan, 72% còn lại phụ thuộc vào quy định của các bộ, ngành. Như DN muốn nhập khẩu mặt hàng thép, phải được kiểm định đủ chất lượng mà khâu này thuộc thẩm quyền Bộ Công Thương và Bộ Khoa học - Công nghệ.

“DN phản ánh đã có máy kiểm tra tại cửa khẩu thép có đạt chuẩn hay không nhưng hiện DN vẫn phải cắt thép đem đi kiểm định, giờ có giải quyết được không?” - Bí thư truy hỏi. Rồi ông tiếp: “DN chỉ hỏi bây giờ có máy kiểm định tại chỗ chất lượng thép có được chấp thuận không? Sao anh cứ trả lời lòng vòng? Anh làm gì ở Cục Hải quan?”. “Dạ, phó cục trưởng!” - ông Nghiệp đáp. “Có mỗi việc bé như cái móng tay, ông làm không xong thì bao giờ lên cục trưởng được?!” - Bí thư Đinh La Thăng gay gắt và chỉ đạo: “Những gì thuộc cục, cần giải quyết ngay, vướng mắc đến đâu tháo gỡ đến đó chứ không phải chờ gặp mặt DN theo định kỳ. Sau 1 tuần, cục phải có báo cáo chính thức các vấn đề DN vướng mắc”.

Tại hội nghị, AmCham cũng kiến nghị hải quan, Bộ Công Thương và Bộ Khoa học - Công nghệ cần tham vấn để đưa ra giải pháp hợp lý hỗ trợ nhà đầu tư nước ngoài.