Đề xuất này, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra, nhằm triển khai các giao dịch bằng tài sản mã hóa và tiền mã hóa từ ngày 1 tháng 7 năm 2026, thông qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho các mô hình kinh doanh ứng dụng công nghệ tài chính (fintech).
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng Việt Nam hiện chưa có khung pháp lý cụ thể cho việc quản lý tài sản số và tiền mã hóa. Việc quản lý các loại tài sản này đòi hỏi một quy trình chặt chẽ từ khâu phát hành, sở hữu, giao dịch, cấp phép cung cấp dịch vụ đến bảo mật thông tin, nhằm đảm bảo an toàn tài chính quốc gia. Do đó, Bộ Tài chính đề nghị cần có thêm ý kiến từ Ngân hàng Nhà nước, cơ quan quản lý tiền tệ, vì tài sản số và tiền mã hóa có thể được sử dụng như phương tiện thanh toán trong các giao dịch tài chính.
Bộ Tài chính cũng đề xuất sửa đổi quy định theo hướng giao Chính phủ thẩm quyền quyết định việc triển khai thí điểm các chính sách liên quan đến tiền mã hóa và tài sản số, thay vì ấn định thời gian cụ thể bắt đầu từ ngày 1 tháng 7 năm 2026. Điều này nhằm đảm bảo các chính sách được nghiên cứu kỹ lưỡng và phù hợp với thực tiễn, tránh những rủi ro tiềm ẩn đối với an ninh tài chính quốc gia.
Trước đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất chính sách thử nghiệm có kiểm soát cho các mô hình fintech, bao gồm việc thành lập sàn giao dịch tài sản và tiền mã hóa trong các trung tâm tài chính. Ủy ban Quản lý và Điều hành Trung tâm Tài chính sẽ có thẩm quyền cấp phép, quản lý, đánh giá tác động và quản trị rủi ro đối với các hoạt động trong khuôn khổ sandbox này. Chính phủ sẽ quy định chi tiết các biện pháp phòng chống rửa tiền, kiểm tra và chứng nhận bảo mật, an ninh mạng liên quan đến các loại tài sản số và tổ chức cung ứng dịch vụ này. Ngoài ra, việc quản lý, phát hành, sở hữu và giao dịch các token tiện ích, cũng như hoạt động "đào" tiền số, sẽ được điều chỉnh nhằm hạn chế rủi ro đối với an ninh năng lượng và môi trường.
Tuy nhiên, việc thiếu khung pháp lý cụ thể cho tài sản số và tiền mã hóa tại Việt Nam đã dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp lựa chọn đăng ký hoạt động tại các quốc gia như Singapore hoặc Mỹ, sau đó quay lại hoạt động tại Việt Nam. Điều này không chỉ gây mất lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp trong nước mà còn dẫn đến thất thu thuế cho ngân sách nhà nước. Đồng thời, người dùng cũng phải đối mặt với rủi ro trong giao dịch do thiếu minh bạch và bảo vệ pháp lý.
Theo số liệu từ Hiệp hội Blockchain Việt Nam, trong giai đoạn 2021-2022, Việt Nam nằm trong top 3 thế giới về tỷ lệ người dân sở hữu tài sản số, với khoảng 21% dân số sở hữu, chỉ sau Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Mỹ. Dòng tài sản số vào Việt Nam trong năm 2023 đạt 120 tỷ USD, theo báo cáo của tổ chức phân tích thị trường Chainalysis.
Mô hình sandbox được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện cho các startup fintech thử nghiệm ý tưởng và mô hình kinh doanh mới, như blockchain, ngân hàng số và tài sản số, trong một môi trường được kiểm soát, với chi phí thấp hơn và giảm thiểu rủi ro pháp lý. Các trung tâm tài chính lớn như Singapore, Hong Kong, Anh và Australia đều đã triển khai mô hình sandbox để thúc đẩy sự phát triển của fintech. Việc áp dụng mô hình này tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ thu hút thêm nguồn vốn đầu tư quốc tế và tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường fintech khu vực.
Tuy nhiên, việc triển khai sandbox cũng đặt ra thách thức về việc xây dựng cơ chế giám sát chặt chẽ để ngăn chặn các hành vi lừa đảo tài chính và đảm bảo an toàn cho nhà đầu tư. Do đó, các cơ quan quản lý cần phối hợp chặt chẽ và nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi ban hành các chính sách liên quan đến tài sản số và tiền mã hóa, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn cho thị trường tài chính Việt Nam.
Trong bối cảnh này, việc xây dựng một khung pháp lý rõ ràng và toàn diện cho tài sản số và tiền mã hóa trở nên cấp thiết. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và người dùng mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp fintech trong nước, đồng thời thu hút các nhà đầu tư quốc tế đến với thị trường Việt Nam. Việc hợp tác giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng người dùng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai của thị trường tài sản số và tiền mã hóa tại Việt Nam.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
