Chỉ số PMI của Việt Nam giảm

Khí thế gia nhập thị trường của khối DN trong nước vẫn chưa “hạ nhiệt”, khi số DN thành lập trong tháng 5 vừa qua tiếp tục tăng 13% với số vốn đăng ký tăng 39% so với cùng kỳ 2016. Nhìn lại 3 tháng gần đây, tình hình đăng ký kinh doanh cũng tỏ rõ sự “phấn khởi” của các startup như vậy: số lượng DN mới và số vốn đăng ký đều đạt mức cao nhất so với cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2014-2017.

Song, thật khó hiểu là cảm nhận của DN về triển vọng nền sản xuất lại không có được sự lạc quan tương ứng. Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của Việt Nam đã giảm từ 54,1 điểm vào tháng 4/2017 xuống 51,6 điểm trong tháng 5/2017. Mức độ lạc quan đã giảm xuống thấp nhất trong gần 4 năm và điều này khiến nhiều DN quan ngại về tình trạng suy giảm sản xuất có thể sắp diễn ra. Tốc độ tăng sản lượng trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam tháng 5 đã chậm lại ở mức thấp trong 4 tháng qua.

Nhiều công ty cho biết số lượng đơn đặt hàng mới của họ giảm và họ phải giảm sản lượng. Xét về yếu tố việc làm, tốc độ tuyển dụng đã tăng tháng thứ 14 liên tiếp, nhưng mức tăng này lại thấp nhất kể từ tháng 7 năm ngoái. Về tồn kho, số lượng đơn đặt hàng mới tăng chậm làm tăng tồn kho hàng thành phẩm trong tháng 5.

Trước xu hướng sụt giảm nhu cầu, kéo theo sụt giảm đơn hàng, các chuyên gia đánh giá, việc giải bài toán hạ giá thành chi phí sản xuất cho DN đang tiếp tục cấp bách, tuy tốc độ tăng chi phí đầu vào trong tháng 5 đã chậm lại tháng thứ hai liên tiếp và là tốc độ chậm nhất kể từ tháng 6 năm ngoái.

Việc tìm lời giải bài toán giảm chi phí kinh doanh cho DN cũng là vấn đề đang khiến nhiều cơ quan quản lý trăn trở. Bởi nếu chi phí kinh doanh vẫn tiếp tục cao thì cùng với số DN gia nhập thị trường lớn, số DN phải rời bỏ thị trường do không đủ sức cạnh tranh cũng sẽ lớn. Đó là tình trạng đang diễn ra hiện nay.

Tìm kế giảm chi phí đầu vào cho DN

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho DN, tại Chỉ thị số 26/CT-TTg vừa được ban hành, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương rà soát các khoản phí có liên quan trực tiếp đến chi phí của DN để xem xét giảm mức phí, chi phí đầu vào cho DN, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả rà soát trong tháng 7/2017.

Số liệu từ Tổng cục Thuế cho biết, trong tháng 5 tổng số thu ngân sách nhà nước do ngành thuế thực hiện ước đạt 66,88 nghìn tỉ đồng, thấp hơn 18,2 nghìn tỉ đồng so với tháng trước; chủ yếu do các khoản thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng (GTGT) của các DN có doanh thu dưới 20 tỉ đồng phát sinh quý I đã tập trung kê khai, thu nộp trong tháng 4 theo chế độ quy định.

Lũy kế 5 tháng đầu năm, chưa tính phần thu từ bán cổ phần của Nhà nước tại các DN, tổng thu ngân sách nhà nước của ngành thuế đạt 388,26 nghìn tỉ đồng, bằng 39,2% dự toán, tăng 15,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thu từ dầu thô ước đạt 18.900 tỉ đồng, bằng 49,3% dự toán, tăng 16% so với cùng kỳ; thu nội địa ước đạt 369,36 nghìn tỉ 9 đồng, bằng 39,7% dự toán, tăng 12,5% so với cùng kỳ năm 2016.Xét theo cơ cấu nguồn thu, ngành thuế ghi nhận 8/17 khoản thu, sắc thuế đạt khá so với dự toán cả năm gồm, thuế TNDN 48%; tiền sử dụng đất 66%; tiền cho thuê mặt đất, mặt nước 79%; tiền bán nhà nước 125,2%; thu phí, lệ phí 51,3%; thu cấp quyền khai thác khoáng sản 55,4%; thu từ xổ số đạt 61,5%.

Nếu so với cùng kỳ năm trước, có 11/17 khoản thu, sắc thuế có mức tăng trưởng, tiêu biểu là thu từ khu vực DN có vốn FDI tăng 7,1%; thuế TNDN tăng 24,5%; thu tiền cho thuê đất tăng 12,5%; thu cổ tức và lợi nhuận còn lại tăng 39,4%; thu phí, lệ phí gấp 2,62 lần…

Tuy nhiên, kết quả thu nội địa 5 tháng đầu năm nay nếu không kể các khoản thu liên quan đến đất đai, phí, lệ phí thì đạt thấp cả về tiến độ thu và tốc độ tăng trưởng so với cùng kỳ các năm gần đây. Trước đó, số thu 5 tháng của các năm 2016, 2015, 2014 đạt mức dự toán và mức tăng cùng kỳ lần lượt là 41,6% và 12%; 41,3% và 12,6%’ 44% và 11,9%.

Để đảm bảo thực hiện tốt dự toán thu ngân sách nhà nước được giao, Tổng cục Thuế đã chủ động xây dựng các kịch bản thu phù hợp tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) và biến động giá dầu thô để tập trung chỉ đạo và tổ chức triển khai trong toàn ngành. Thủ tướng Chính phủ cũng giao Bộ Tài chính rà soát, đề xuất sửa đổi quy định về quản lý thuế, hải quan theo hướng liên thông giữa các bộ, cơ quan liên quan để giảm tối đa thời gian và chi phí thực hiện cho DN, báo cáo Chính phủ trình Quốc hội kế hoạch xây dựng dự án Luật sửa các luật về thuế trong quý III năm 2017.

Ngành thuế có nhiệm vụ xây dựng Nghị định về hóa đơn, chứng từ điện tử để cơ bản thực hiện trong năm 2018 đối với toàn nền kinh tế, trình Chính phủ trong tháng 10/2017.

Thực hiện hoàn thuế GTGT theo phương thức điện tử đạt cấp độ 4, đạt tối thiểu 70% về số thủ tục, 70% về số hồ sơ hoàn thuế GTGT giải quyết trong cuối quý IV năm 2017; nâng cao hiệu lực hiệu quả cơ chế một cửa quốc gia theo hướng liên thông, bảo đảm việc kết nối, chia sẻ thông tin, hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 10 năm 2017. Chủ trì, phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nghiên cứu triển khai thí điểm mô hình hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế, kết nối thông tin để quản lý doanh thu bán lẻ của các hộ kinh doanh; thí điểm thực hiện tại Hà Nội, TP HCM trong năm 2018. Bên cạnh đó, cơ quan thuế có nhiệm vụ công khai trên Cổng thông tin điện tử danh sách xếp hạng chi tiết 1.000 DN đóng thuế TNDN lớn nhất Việt Nam.

TS. Trần Thị Hồng Minh, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT) dẫn chứng, năm 2016 đăng ký kinh doanh đạt con số kỷ lục là hơn 110.000 DN. Song, trong bức tranh sáng này cũng có một số bất cập là số lượng DN giải thể, ngừng kinh doanh có thời hạn tăng cao so với cùng kỳ năm 2015, lần lượt ở mức 30,7% và 27,8%. Trong đó, hầu hết các ngành đều có số DN giải thể tăng so với cùng kỳ năm trước.“Bên cạnh các điều kiện thuận lợi của khung khổ chính sách mới, thì những hạn chế cố hữu chưa được giải quyết triệt để, như chi phí sản xuất, nhân lực, chi phí không chính thức... vẫn là rào cản gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN trong nước”, theo bà Minh. Chính vì thế, chỉ riêng nỗ lực của cơ quan đăng ký kinh doanh trong việc tạo thuận lợi cho DN khi gia nhập thị trường thôi là chưa đủ, mà cần có sự chung tay của các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương trong việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để cắt giảm triệt để chi phí sản xuất cho DN.

Bàn về các giải pháp giảm chi phí cho DN, Bộ KH&ĐT đề xuất một loạt các giải pháp đồng bộ: đẩy mạnh cải cách hành chính, đẩy nhanh việc rà soát, đề xuất sửa đổi quy định về các loại thuế, quản lý thuế, hải quan để giảm thiểu thời gian và chi phí tuân thủ; Sửa đổi bổ sung các quy định liên quan đến chính sách đất đai nhằm tháo gỡ khó khăn tiếp cận đất đai cho DN…

Còn theo TS. Cấn Văn Lực, cần xác định các điểm nghẽn cấp bách trên môi trường kinh doanh để khắc phục trước. Điểm nghẽn cần giải quyết ngay là hệ thống tài chính yếu kém, bộ máy hành chính kém hiệu quả. Dẫn khảo sát của hãng tư vấn Grant Thornton, ông Lực đặc biệt lưu ý tới vấn đề khiến 54% số DN tham gia khảo sát cho biết họ rất quan ngại: tham nhũng. Đây cũng là vấn đề liên quan tới bộ máy hành chính Nhà nước.

Đồng tình rằng bộ máy Nhà nước kém hiệu quả đang “ngốn” nhiều chi phí của DN, TS. Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định, các vấn đề cốt lõi như chi phí tuân thủ các thủ tục hành chính, thuế, hải quan… có vẻ đều liên quan đến nguồn thu của Nhà nước. Và vì thu của Nhà nước nhiều nên chi phí của DN tăng lên.“Chúng ta phải bàn khác đi thì may ra mới giải quyết được. Thay vì bàn cách giảm chi của DN thì phải tập trung bàn về vấn đề chi tiêu của Nhà nước và tìm cách giảm được mức chi đó. Làm được như vậy thì lập tức chi phí DN sẽ giảm…”, ông Thiên hiến kế.