Chính phủ vừa quyết định chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại 18 tập đoàn, tổng công ty từ Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (CMSC) về Bộ Tài chính. Động thái này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, tạo sự chủ động hơn trong điều hành nguồn vốn nhà nước, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững và minh bạch hơn.

Việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn tại 18 doanh nghiệp lớn về Bộ Tài chính không chỉ đơn thuần là thay đổi cơ quan quản lý, mà còn nhằm đảm bảo sự thống nhất, tránh chồng chéo trong điều hành. Các tập đoàn, tổng công ty nhà nước có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, giữ vai trò chủ đạo trong nhiều lĩnh vực then chốt như năng lượng, giao thông, viễn thông và tài chính. Do đó, việc đặt các doanh nghiệp này dưới sự giám sát của Bộ Tài chính sẽ giúp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tối ưu hóa lợi ích nhà nước và doanh nghiệp.

Bộ Tài chính, với chức năng chính là quản lý ngân sách và tài chính quốc gia, có đầy đủ công cụ và năng lực để giám sát chặt chẽ tình hình tài chính của các doanh nghiệp. Việc tập trung quản lý vốn nhà nước tại một đầu mối cũng sẽ giúp tăng tính minh bạch, giảm thiểu thất thoát và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn.

Thay đổi để phù hợp với thực tiễn và xu hướng quản trị hiện đại

Mô hình Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (CMSC) ra đời với mục tiêu chuyên nghiệp hóa công tác quản lý vốn nhà nước, tách bạch chức năng chủ sở hữu và chức năng quản lý nhà nước. Tuy nhiên, sau một thời gian hoạt động, mô hình này bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt là trong việc phối hợp với các bộ, ngành để xử lý vấn đề phát sinh.

Thực tế cho thấy, việc tách rời quyền chủ sở hữu khỏi cơ quan quản lý nhà nước chưa thực sự đem lại hiệu quả như mong đợi. Một số doanh nghiệp nhà nước gặp khó khăn trong việc thực hiện các quyết định chiến lược, do quá trình phê duyệt tại CMSC mất nhiều thời gian, dẫn đến chậm trễ trong triển khai kế hoạch kinh doanh. Việc chuyển giao về Bộ Tài chính sẽ giúp rút ngắn quy trình, tăng cường sự phối hợp giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý, từ đó nâng cao tính chủ động trong hoạt động kinh doanh.

Đối với các tập đoàn, tổng công ty chịu ảnh hưởng từ quyết định này, thay đổi về cơ quan chủ quản đồng nghĩa với việc phải thích nghi với cách quản lý mới. Tuy nhiên, điều này cũng mở ra cơ hội để các doanh nghiệp hoạt động minh bạch hơn, có sự giám sát tài chính chặt chẽ hơn từ Bộ Tài chính. Điều này giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, giảm thiểu rủi ro trong sử dụng vốn và đảm bảo lợi ích của nhà nước.

Đồng thời, Bộ Tài chính sẽ có trách nhiệm đề ra các chính sách phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi. Những doanh nghiệp có tình hình tài chính yếu kém hoặc chưa tối ưu hóa nguồn vốn cũng có cơ hội được tái cơ cấu hiệu quả hơn dưới sự quản lý mới.

Danh sách các tập đoàn, tổng công ty thực hiện chuyển giao như sau:

1. Các Tập đoàn, Tổng công ty do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ (11 doanh nghiệp): Tập đoàn Dầu khí Việt Nam; Tập đoàn Điện lực Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam; Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam; Tập đoàn Hóa chất Việt Nam; Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước; Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam; Tổng công ty Đường sắt Việt Nam; Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam; Tổng công ty Cà phê Việt Nam; Tổng công ty Lương thực miền Bắc.

2. Các Tập đoàn, Tổng công ty là công ty cổ phần (07 doanh nghiệp): Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam; Tổng công ty Hàng không Việt Nam; Tổng công ty Hàng hải Việt Nam; Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam; Tổng công ty Lương thực miền Nam; Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam.

Việc chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về Bộ Tài chính không chỉ giải quyết những bất cập hiện tại mà còn hướng đến một mô hình quản lý vốn nhà nước hiện đại, phù hợp với thông lệ quốc tế. Nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng mô hình tương tự, trong đó quyền chủ sở hữu vốn nhà nước được tập trung tại một cơ quan chuyên trách để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế giám sát doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo rằng nguồn vốn nhà nước được sử dụng đúng mục đích, tránh lãng phí và thất thoát. Sự thay đổi này kỳ vọng sẽ tạo ra động lực mới, giúp doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả hơn, đóng góp nhiều hơn vào nền kinh tế đất nước.

Chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về Bộ Tài chính là một bước đi quan trọng trong quá trình cải cách doanh nghiệp nhà nước. Quyết định này không chỉ giúp tối ưu hóa quản lý vốn, mà còn tạo ra nền tảng vững chắc để doanh nghiệp phát triển theo hướng minh bạch, hiệu quả và bền vững hơn. Với sự giám sát chặt chẽ từ Bộ Tài chính, kỳ vọng rằng các tập đoàn, tổng công ty nhà nước sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn, đóng góp tích cực vào nền kinh tế quốc gia.