Có hay không tiêu cực và vi phạm về quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động

1. Từ những lá đơn và lời tâm sự của người lao động

Chị Phạm Thị Diệu Hương - Trưởng phòng Buồng Nhà khách - mới đây đã có đơn gửi Thường trực Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam kiến nghị về việc trong thời gian vừa qua, Nhà khách (nơi chị đang công tác) do đồng chí Trần Tuấn Nhã làm Giám đốc, đã xảy ra rất nhiều việc tiêu cực gây ảnh hưởng đến không chỉ hoạt động của Nhà khách mà còn ảnh hưởng đến Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam.

Trong đơn kiến nghị, chị Hương trình bày rõ ràng, mạch lạc những vấn đề mà chị cho là có khuất tất, mập mờ trên một số mặt hoạt động của Nhà khách như: Ở Tổ hải sản, việc kinh doanh nói chung, việc tính định mức và công lao động cho nhân viên buồng giặt là, việc điều động chị Hương vào Huế công tác sau khi đương sự đã có đơn xin chấm dứt hợp đồng lao động…Theo đơn của chị Hương, trong tất cả các lĩnh vực hoạt động trên đây đều thiếu rõ ràng, minh bạch, gây nên những nghi ngờ, đố kỵ, mất đoàn kết trong nội bộ mà nguyên nhân chính là lãnh đạo Nhà khách điều hành có nhiều bất hợp lý, thiếu dân chủ, độc đoán, chuyên quyền, anh em cán bộ thì nể nang, không thẳng thắn, công tâm đóng góp xây dựng để cùng tiến bộ. Cũng theo chị Hương, việc kinh doanh hải sản tại nhà hàng TQT đã không tuân thủ quy trình triển khai, nguyên tắc quản lý, thông tin về phương án thực hiện không minh bạch, rõ ràng, không được cung cấp một cách trung thực cho cán bộ chủ chốt có liên quan. Về các hoạt động dịch vụ và kinh doanh của Nhà khách đều đi xuống rõ rệt, doanh thu 6 tháng đầu năm 2019 của mảng dịch vụ ăn uống chỉ đạt gần 13 tỷ đồng (tương đương với 30% kế hoạch năm). Tiền lương tháng 6/2019 của nhân viên Nhà khách xuống đến mức thấp nhất trong lịch sử 10 năm hoạt động gần đây (Lương của nhiều nhân viên thấp hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Nhà nước, mức này ở Hà Nội (vùng 1) là 4.180.000 đồng/tháng năm 2019). Về việc tính định mức và công lao động cho nhân viên buồng giặt là, đây là công việc có yếu tố độc hại, nặng nhọc, nguy hiểm, có thể nói là vị trí lao động vất vả nhất của Nhà khách. Từ cuối năm 2018, Nhà khách đã nâng định mức từ 10 lên 12 phòng/ngày công và định mức giặt là từ 55kg lên 70kg/ngày công. Tuy nhiên, có nhiều lúc Nhà khách lại vắng khách (mà việc này là trách nhiệm của Phòng kinh doanh và Lễ tân chứ ?) mỗi nhân viên có khi chỉ đảm nhiệm 1-2 phòng mà vẫn phải túc trực đủ 8 tiếng/ca mới được về, nhưng khi tính lương thì lại theo định mức số phòng (12 phòng/1 ngày công) chứ không tính theo thời gian (8 tiếng/1ca), kết quả là lương của NLĐ bị thấp đi rất nhiều. Sự thiệt thòi này thật là vô lý. Về việc này, chị Hương đã nhiều lần có ý kiến, kể cả tại cuộc họp Đảng bộ Nhà khách ngày 9/7/2019, nhưng đến nay Giám đốc Nhà khách vẫn chưa có ý kiến phản hồi. Đồng chí Hứa Văn Đông - Chủ tịch Công đoàn Nhà khách biết rõ việc này nhưng cũng không hề lên tiếng bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho người NLĐ ?

Tháng 2/2019, Giám đốc Nhà khách gặp chị Hương trao đổi để điều chị vào Huế công tác ở cơ sở 2 của Nhà khách. Đây là quyền của Giám đốc, nhưng xét thấy, quyết định này không hợp lý và không đúng với điều 3 Quy chế tạm thời luân chuyển, điều động cán bộ, nhân viên lao động nội bộ Nhà khách ban hành theo QĐ số 155/QĐ-NK ngày 31/10/2017, định nghĩa: “Điều động” là việc chuyển nhân sự này sang đơn vị khác trong Nhà khách trong một khoảng thời gian nhất định nhằm đáp ứng nhu cầu công việc phát sinh. Tuy nhiên, trong QĐ số 130/QĐ-NK điều động chị Hương vào Huế của Giám đốc Nhà khách lại ghi thời hạn:“…đến khi có Quyết định khác”,như vậy Quyết định trái với Quy định đã ban hành đang còn hiệu lực. Hơn nữa, chị cũng trình bày hoàn cảnh gia đình có 2 con còn nhỏ, nên xin Nhà khách cho “tạm hoãn” việc vào Huế, nhưng không được Giám đốc đồng thuận.Trong bối cảnh tâm tư nguyện vọng như vậy, ngày 11/7/2019, chị Hương đã gửi đơn xin chấm dứt hợp đồng lao động để tìm cơ hội mới phù hợp với chuyên môn, khả năng, trình độ và hoàn cảnh của mình hơn.Tuy nhiên, đến 14h30 cùng ngày, Giám đốc Nhà khách vẫn ra Quyết định điều động chị Hương vào Huế công tác, dù biết trước “hậu quả” khi NLĐ đã có đơn xin thôi việc! Vì là Đảng viên, chị Hương đành phải chấp nhận vào Huế làm việc. Chị chia sẻ: Tôi vào Huế là phục tùng quyết định thôi, chứ tôi đã gửi đơn xin chấm dứt hợp đồng trước khi Giám đốc điều động nên vấn đề sẽ là chuyện luật định. Đó là, tôi vẫn làm việc cho đủ 45 ngày báo trước (theo luật) để tiếp tục “đấu tranh” đến cùng trước sự cửa quyền, độc đoán và vô cảm của lãnh đạo Nhà khách - nơi vẫn được coi là ”Mái ấm Công đoàn”.

Chị Nguyễn Thị Tuyết - Phó trưởng Phòng Kế hoạch Nhà khách cho biết, sau gần 20 năm gắn bó với Nhà khách, nay chị quyết định ‘dứt áo” ra đi vì không đồng thuận với cách điều hành thiếu công bằng của lãnh đạo Nhà khách. Chị đã nộp đơn xin thôi việc và được lãnh đạo Nhà khách chấp nhận cho nghỉ việc từ ngày 1/6/2019. Song, mãi đến thời điểm cuối tháng 7/2019, mặc dù đã bàn giao và giải quyết mọi liên quan và nhiều lần yêu cầu, Nhà khách vẫn chưa trả sổ BHXH khiến chị gặp không ít khó khăn khi đóng nối tiếp BHXH ở đơn vị mới. Như vậy, nếu đối chiếu với luật định thì Nhà khách đã không tuân thủ nghiêm túc, tức là sau 7 ngày, phải giải quyết mọi vướng mắc, bàn giao sổ BHXH cho NLĐ ! Một tin vui là khi bài báo này đang viết, phóng viên có tin là chị Tuyết đã nhận được sổ bảo hiểm do Nhà khách trả và giải quyết hết những quyền lợi liên quan cho chị . Chúng tôi mừng cho chị và hoan nghênh “động thái” tích cực theo pháp luật của Nhà khách đối với NLĐ, dù có chậm trễ.

Người lao động gửi đơn kiến nghị, tố cáo đến Thường trực Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.

Chị Dương Thị Thu Phương - hơn 15 năm công tác tại Nhà khách, luôn hoàn thành tốt công việc được giao, không vi phạm kỷ luật lao động, hết mình cùng phong trào thanh niên, đoàn thể, hòa đồng xây dựng đơn vị. Tâm huyết với công việc, chị đã tự học đại học hoàn thiện chuyên môn để đáp ứng với yêu cầu công việc được giao. Với lòng nhiệt tình, chị đã thẳng thắn đề xuất với lãnh đạo Nhà khách về những bất cập trong xây dựng định mức lao động, cải thiện môi trường làm việc, thực hiện đúng chế độ, chính sách của Nhà nước đối với NLĐ làm công việc nặng nhọc, độc hại, đảm bảo phúc lợi tốt hơn cho NLĐ …Những tưởng ý kiến “chân thành, trách nhiệm” ấy tại Hội nghị NLĐ sẽ được lãnh đạo xem xét đồng tình vì sự phát triển, thế nhưng, chị đã được Giám đốc “ưu ái” điều ngay xuống làm… bảo vệ ! Chị Phương tâm sự: Vì ”thấp cổ, bé họng” nên chị chấp nhận gắn bó với công việc khi là người phụ nữ duy nhất “được” làm việc tại tổ bảo vệ, phải trực tiếp sắp xếp, di chuyển đúng vị trí những chiếc xe máy phân khối lớn nặng hàng trăm kg và phải trực ca đêm bình đẳng với nam giới kể cả trong những thời điểm “đặc biệt của phụ nữ”- điều mà pháp luật cấm người sử dụng lao động bố trí làm việc ban đêm. Còn nữa, khi chị đang nghỉ phép thì bất ngờ nhận được điện thoại của Nhà khách thông báo điều động chị sang làm nhiệm vụ mới:“lao công”, mà không hề có sự thỏa thuận, thông báo trước với NLĐ, vi phạm nghiêm trọng quy định theo điều 31 Bộ luật Lao động! Điều làm chị mất lòng tin vào lãnh đạo đó là, cứ đóng góp xây dựng thì lại bị “trù dập” thuyên chuyển…trái luật, từ phòng kế hoạch, chị bị điều chuyển sang tổ giặt là, sau sang bảo vệ và lao động tạp vụ… Trong khi đó, Giám đốc tuyển dụng cả con trai, người nhà, người thân vào những vị trí “chủ chốt” xây dựng “vây cánh”, nhiều NLĐ biết nhưng vì miếng cơm, manh áo, sợ bị trù dập nên không dám đấu tranh, nói ra sự thật !

Tiếp xúc với nhiều cán bộ, nhân viên Nhà khách chúng tôi được biết, từ đầu năm 2019 đến nay, đã có gần 30 trường hợp NLĐ xin chấm dứt hợp đồng, chuyển đi nơi khác, lý do là bị điều chuyển việc làm trái chuyên môn, không theo hợp đồng lao động… “lặng lẽ” chấp nhận thiệt thòi. Có thể kể thêm những trường hợp “tiêu biểu” khác như: Anh Trần Văn Thành “bỗng nhiên” được điều chuyển ra làm bảo vệ và ngay lập tức anh đã xin thôi việc, phản kháng lại quyết định điều chuyển phi lý, trái luật. Anh Lê Hải Ninh được điều chuyển từ bảo vệ lên buồng từ ngày 01/3/2019 mà chỉ được thông báo trước 1 ngày! Chị Ngọc Anh được điều chuyển từ Lễ tân lên Buồng vào tháng 6/2018, nhưng việc này cũng không được trao đổi thông tin với Trưởng phòng Kinh doanh (người phụ trách trực tiếp chị Ngọc Anh lúc đó)và chính chị Ngọc Anh, khiến cho các nhân sự này hoang mang, bất bình…

Một trong những bất cập mà NLĐ phản ánh nữa là, trong khi Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam phải ra sức giải trình trước Hội đồng tiền lương Quốc gia về những khó khăn của NLĐ nhằm tăng thêm vài % lương tối thiểu vùng cho NLĐ, thế nhưng, ở Nhà khách,việc thu nhập của NLĐ dưới ngưỡng mức lương tối thiểu vùng vẫn tồn tại, trái hẳn với trách nhiệm và tính nhân văn mà Đảng và Nhà nước ta vẫn đề cao! Về quyền lợi này, chị Thu Mai - nhân viên thu ngân Nhà khách than thở: Tháng 5 và 6/2019 thu nhập của em chỉ được hơn 2 triệu đồng/ tháng, trong khi phải thuê nhà, nuôi con và duy trì cuộc sống, nhà báo bảo em sống kiểu gì ? Phải chăng, ở đây, ngay chính trong tổ chức Công đoàn- nơi “hạt nhân” đi tuyên truyền về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho NLĐ đã thiếu vắng hẳn tiếng nói “quan tâm” đến NLĐ ?

Khi phóng viên đi sâu vào tìm hiểu, trực tiếp chứng kiến NLĐ làm việc tại phân xưởng Giặt là - nơi hoạt động liên tục của 4 chiếc máy giặt khổng lồ cùng tiếng ồn phát ra vượt quá tiêu chuẩn cho phép đến hàng chục lần nhưng NLĐ cũng không được trang bị bảo hộ lao động chống ồn phù hợp, mới biết thêm về điều kiện làm việc thiếu thốn ở đây. Mặc dù môi trường làm việc vào đúng ngày mưa gió, thời tiết tương đối dễ chịu vậy mà chị em làm việc tại phân xưởng mồ hôi vẫn túa ra như tắm. Góp vui câu chuyện động viên chị em làm việc vất vả, chúng tôi được một chị vui tính ví von chia sẻ mang đậm chất hài hước: Công việc ở đây vừa nặng nhọc, độc hại do phải tiếp xúc với hóa chất nhưng chỉ có phụ nữ “sức trâu” như bọn em mới chịu được chứ người khác thì không thể…Có lẽ chịu được là chịu mãi, nhiều chị đã gắn bó với phân xưởng giặt là hàng chục năm mà chưa từng một lần được huấn luyện an toàn vệ sinh lao động, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp theo quy định pháp luật. Cũng đã nhiều lần anh em nam giới được điều động xuống đây nhưng qua “thử thách” ốm hết không làm việc được, có người nghỉ luôn vì sợ, do vậy lãnh đạo phải bố trí…phụ nữ chúng em mới có đủ sức khỏe và dũng cảm bám trụ nơi này ?

Gần hơn với những công việc của NLĐ, phóng viên thấy “ngỡ ngàng” trước cách bố trí công việc “độc đáo” ở Nhà khách. Trong khi sở hữu khối tài sản rất lớn, tính mạng, an toàn của hàng trăm khách lưu trú mỗi đêm chỉ được bảo đảm bởi một “nữ bảo vệ” không được trang bị chuyên môn, võ thuật, công cụ hỗ trợ…Thử hỏi khách nào dám an tâm lưu trú khi biết sự thật này? Và, nếu có sự cố như bị trộm, cướp uy hiếp thì ai sẽ là người chịu trách nhiệm khi hậu quả xảy ra?

Cũng cần nói thêm, cùng với những phản ánh có dấu hiệu tiêu cực và vi phạm trong hoạt động của Nhà khách trên đây, phóng viên chúng tôi còn nhận được thông tin: Năm 2017 và 2018 cán bộ, công nhân viên Nhà khách liên tục có đơn tố cáo những sai phạm nghiêm trọng về quản lý và tài chính của Nhà khách lên Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và một số cơ quan chức năng, nhưng đều bị “xử lý nội bộ”, có dấu hiệu “chìm xuồng”…Tuy nhiên, hiện nay vụ việc vẫn còn đang bị dư luận NLĐ đòi hỏi cần làm sáng tỏ trước pháp luật theo đúng tinh thần chỉ đạo về phòng chống tham nhũng, lãng phí của đồng chí Tổng Bí thư - Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.

Nhà khách -Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, tại 95 Trần Quốc Toản,Q.Hoàn Kiếm, Hà Nội

2. Từ phía Giám đốc Nhà khách -Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam

Sau khi tiếp nhận thông tin, ngày 6/8/2019, phóng viên chúng tôi liên hệ gặp đồng chí Trần Tuấn Nhã - Giám đốc Nhà khách để tìm hiểu, xác minh. Trong phòng làm việc thoáng mát, sau khi nghe phóng viên trao đổi ngắn gọn các nội dung phản ánh trên đây và nghe lại đoạn băng ghi âm tiếng nói của đồng chí Phan Anh - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam trả lời phóng viên:“Cuộc họp rút kinh nghiệm vừa qua chúng tôi chỉ đạo chung một loạt các vấn đề để Nhà khách làm tốt lên thôi. Nếu anh muốn tìm hiểu cụ thể thì xuống trực tiếp làm việc để nắm bắt thông tin. Chủ yếu chúng tôi đôn đốc nhắc nhở anh em về sản xuất kinh doanh, đoàn kết nội bộ, bố trí đúng người, đúng việc để phát huy tốt hiệu quả thôi”, Giám đốc Nhà khách Trần Tuấn Nhã cho biết: Về các phản ánh trên đây của cán bộ, nhân viên Nhà khách, tôi không có ý kiến gì. Nếu nhà báo muốn tìm hiểu thì có công văn, tôi sẽ giới thiệu xuống gặp từng bộ phận có liên quan để chứng minh Nhà khách làm đúng các quy định, quy trình. Tôi cũng khẳng định trường hợp của chị Phạm Thị Diệu Hương phản ánh như vậy là không đúng. Mọi công việc của Nhà khách đều được triển khai dân chủ, công khai và theo đúng các quy định: Chỉ đạo của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, pháp luật của Nhà nước và Điều lệ của Đảng cộng sản Việt Nam. Các trường hợp khác cũng vậy, nếu ai có thắc mắc phải đưa ra chứng cứ, Nhà khách sẽ đối chiếu chứng minh. Tôi cũng nói thêm là năm 2018 và 6 tháng đầu năm 2019, Nhà khách chẳng những trả hết nợ cũ mà doanh thu kể cả ở cơ sở 2 (Huế) đều tăng lên vượt bậc, chứ không phải như một số NLĐ phản ánh. Đó là lý do mà Tổng Liên đoàn lao động Việt nam ghi nhận, đánh giá thành tích hoàn thành nhiệm vụ tốt của Nhà khách thời gian qua.

Không thể phủ nhận những phấn đấu tích cực trên các mặt hoạt động và kết quả sản xuất kinh doanh của Nhà khách trong thời gian qua - trong đó có vai trò “đứng đầu” của Giám đốc Trần Tuấn Nhã khi được Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam giao cho một cơ sở vật chất “hoành tráng” giữa trung tâm Thủ đô có giá trị lên đến hàng trăm tỷ đồng ! Tuy nhiên, nếu như việc “tăng trưởng” về kinh doanh như lời Giám đốc Trần Tuấn Nhã được song hành cùng việc bảo đảm và nâng cao quyền lợi, đời sống của NLĐ thì tốt biết mấy, không phải để NLĐ khiếu nại, tố cáo đến Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và báo chí.

Khi bài báo đã được lên khuôn, phóng viên được chị Phạm Thị Diệu Hương thông báo đã vào Huế công tác được vài ngày và nộp đơn xin nghỉ không lương vì hoàn cảnh gia đình, đồng thời tiếp tục gửi đơn kiến nghị (lần 2) lên Thường trực Đoàn Chủ tịchTổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vì những kiến nghị của chị không được Giám đốc Nhà khách quan tâm trả lời thỏa đáng. Chị mong muốn và đặt niềm tin sẽ được lãnh đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xem xét đúng sai, giải quyết một cách thấu tình, đạt lý và đúng pháp luật. Bởi nếu không, NLĐ tại Nhà khách sẽ tiếp tục giảm sút niềm tin khi nhận thấy ý chí chủ quan về quyền lực của Giám đốc trong quản lý điều hành và các quy chế, quy định đã ban hành, nguyên tắc quản lý và pháp luật ở đây đều bị Giám đốc thiếu tôn trọng.

Và như vậy, cho đến thời điểm hiện tại, quan điểm giữa lãnh đạo Nhà khách và thông tin phản ánh của NLĐ Nhà khách vẫn còn có độ ”vênh” đáng kể và sự việc có lẽ, vẫn còn những góc khuất. Chúng tôi mong tiếp tục có sự hợp tác từ 2 phía để tìm hiểu, điều tra làm sáng tỏ và thông tin sớm đến bạn đọc khi có nội dung mới./.

(Còn nữa)