Dễ đầu vào mà vẫn thiếu chỉ tiêu

Điều kiện đầu vào dễ, học phí thấp, nhiều chính sách ưu đãi như: được hỗ trợ tiền khi theo học, sinh viên sau khi ra trường sẽ được giới thiệu việc làm ngay, đào tạo tay nghề cao theo yêu cầu của thị trường... nhưng số lượng sinh viên vào đăng ký nhập học vẫn rất ít.

Nhiều ngành nghề mở ra đào tạo theo nhu cầu của thị trường, thậm chí theo “đơn hàng” của nhà tuyển dụng tuy nhiên nhiều trường vẫn không tuyển đủ sinh viên thậm chí phải đóng cửa nhiều ngành vì chẳng có ai theo học.

Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội đang gặp rất nhiều khó khăn trong tuyển sinh

Ông Bùi Tất Hiếu, Trưởng phòng Đào tạo Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội cho biết: “Khoảng ba năm trở lại đây, việc tuyển sinh nghề gặp rất nhiều khó khăn, công tác tuyển sinh chỉ đạt 50% thậm chí là thấp hơn chỉ tiêu được tuyển”. Ông Hiếu cũng cho rằng: Việc ít sinh viên đăng kí học nghề là do tâm lý muốn được theo học các trường đại học, muốn có bằng cử nhân khiến sinh viên không có xu hướng muốn theo học nghề.

Không nằm ngoài xu thế khó khăn chung, Trường Cao đẳng nghề Công nghiệp Hà Nội năm nào cũng gặp khó khăn trong việc tuyển sinh. Hàng năm, nhà trường đã triển khai công tác tuyển sinh làm nhiều đợt để đáp ứng nhu cầu học tập và thu hút học sinh, sinh viên. Trường cũng thường xuyên phối hợp với các ngành chức năng, các hội, đoàn thể và các địa phương thực hiện công tác tuyên truyền về những chính sách ưu đãi khi theo học nghề nhưng vài năm trở lại đây không năm nào tuyển được 80% chỉ tiêu.

Để tháo gỡ khó khăn nhiều trường nghề đã đầu tư hàng chục tỷ đồng nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác đào tạo, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, thay đổi chương trình giáo án, liên kết với các doanh nghiệp trong tuyển dụng lao động. Có nơi đã thực hiện phương châm “mỗi cán bộ giáo viên là một người tuyển sinh”... Thế nhưng tình trạng các cơ sở dạy nghề thiếu học sinh vẫn chưa được cải thiện.

Phó Hiệu trưởng một trường trung cấp nghề thừa nhận, với mức đầu tư lớn như vậy mà người học nghề chưa biết đến hoặc thờ ơ không đi học sẽ là một sự lãng phí. Nếu tính ra, số lượng học sinh theo học nghề công nghệ ô tô của Trường Cao đẳng nghề Giao thông vận tải Trung ương 3 chỉ khoảng 125 người/năm, điện công nghiệp ít hơn, trong khi mỗi ngành được đầu tư mấy tỉ đồng/năm. Đặc biệt, nghề vận hành máy thi công nên được nằm trong các nghề trọng điểm quốc tế đầu tư nhưng do 3 năm nay nghề này không tuyển được học sinh nào nên đã bị xóa tên khỏi danh sách đào tạo nghề trọng điểm.

Câu chuyện trường nghề vẫn đang là một vòng luẩn quẩn: không đầu tư thì không hy vọng, nhưng đầu tư xong lại “đắp chiếu” chờ người học, như vậy là quá lãng phí!

Trong lúc học viên học nghề “đắt” việc làm, sinh viên tốt nghiệp đại học không có việc làm nhưng thực tế học sinh sau khi tốt nghiệp THPT vẫn “đổ xô” thi đại học, dù rất nhiều trường hợp biết trước ngành học khi tốt nghiệp khó xin được việc làm. Lý do vì sao? Qua thăm dò một số bậc phụ huynh và bản thân học sinh, sinh viên, hầu hết ý kiến đưa ra đều cho rằng muốn “nở mày nở mặt” khi vào đại học và sợ “thua bạn kém bè” nếu... học nghề.

Giờ thực hành của sinh viên khoa Cơ khí, Trường cao đẳng nghề Hà Nội

Bạn N.T.N sinh viên Khoa Kĩ thuật chế biến món ăn của Cao đẳng Du lịch Hà Nội cho biết: “Mình chọn đi học nghề là do trượt đại học, cứ học tạm một năm rồi sang năm thi đại học tiếp”. Có con trượt đại học, ông Hoàng Văn Chuyên (xã Lạc Đạo, Văn Lâm, Hưng Yên) chia sẻ: “Các khu công nghệp tuyển dụng giờ có cần bằng cấp gì đâu, chẳng đi học nghề cũng làm được. Con tôi đã học hết lớp 12, phải cố cho nó đi học đại học cho bằng người”.

Một nguyên nhân nữa khiến cho các cơ sở dạy nghề hiện nay hoạt động cầm chừng, có nơi tụt hậu là do đào tạo nghề chưa gắn với nhu cầu xã hội, chất lượng lao động qua đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu của thị trường trong nước và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, công tác phân luồng ở các trường phổ thông triển khai chưa tốt.

Việt Nam đã chính thức gia nhập Cộng đồng Kinh tế Asean, nền kinh tế sẽ có rất nhiều thay đổi. Nguồn lao động Việt Nam có đáp ứng được thực tế công việc hay không khi lao động đào tạo nghề đang ngày một giảm. Các cơ sở dạy nghề cần phải đổi mới phương pháp đào tạo, đẩy mạnh liên kết với các doanh nghiệp để giải quyết việc làm.

Đối với những phụ huynh và học sinh, sinh viên cần phải thay đổi cách nhìn. Việc làm tốt chỉ dành cho những người biết “liệu cơm gắp mắm” tùy theo năng lực và nhu cầu xã hội để lựa chọn (ngành, nghề, đại học, cao đẳng hay trung cấp, sơ cấp) phù hợp, đồng thời, biết nỗ lực trong quá trình học tập, rèn luyện kỹ năng. Vì vậy, cùng với các “kênh” tư vấn khi các trường tuyển sinh, cha mẹ gia đình cần định hướng cho con em mình, tránh lãng phí thời gian, tiền bạc./.