Tháng 7 về, các nghĩa trang liệt sỹ dù lớn hay nhỏ trên cả nước luôn tấp nập những đoàn người đến thăm, thắp nén nhang tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với những liệt sỹ đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Chiến tranh đã qua đi nhiều năm, nhưng trong những ngày này, từ tâm khảm mỗi người đều dâng trào niềm xúc động, sống mũi vẫn cay, vẫn có những tiếng nấc nghẹn ngào... Đó là tâm trạng của hầu hết người con đất Việt, những thân nhân gia đình liệt sỹ, nhưng có một nỗi đau rất khác ở gia đình Liệt sỹ Hoàng Thị Liên, Hải Phòng.

Mới đây, Tạp chí hoanhap.vn nhận được kêu cứu của bà Hoàng Thị Liên (Trú tại số 2, ngõ 61/179 Lê Lợi, phường Gia Viên, quận Ngô Quyền, TP. Hải Phòng) về việc chị gái bà là liệt sỹ Hoàng Thị Liên (hai chị em cùng tên) bị thất lạc hài cốt tại Nghĩa trang liệt sỹ phường Hợp Đức, quận Đồ Sơn do sự tắc trách của chính quyền địa phương trong quá trình sửa chữa, tu bổ các phần mộ.

Bà Hoàng Thị Liên bên ngôi mộ được gia đình cho rằng đây chính là ngôi mộ của chị gái mình, Liệt sỹ Hoàng Thị Liên (Hai chị em cùng tên), tại Nghĩa trang Liệt sỹ phường Hợp Đức, quận Đồ Sơn, TP Hải Phòng.

Tùy tiện hoán đổi vị trí bia mộ

Theo hồ sơ: Liệt sỹ Hoàng Thị Liên, sinh 1953 tại Hải Phòng; nhập ngũ năm 1972, tại đơn vị Đội 75, Công trường 12, Ban 67; giữ chức vụ y tá; hi sinh ngày 21/10/1972 tại Km 465 Đường 15A (tỉnh Quảng Bình).

Năm 1976, hài cốt liệt sỹ Liên được gia đình và cơ quan chức năng đưa về quê hương, an táng tại Nghĩa trang liệt sỹ xã Hợp Đức, huyện Kiến Thuỵ (nay là phường Hợp Đức, quận Đồ Sơn). Vị trí ngôi mộ của liệt sỹ Liên được xác định là ngôi mộ thứ 2, hàng thứ 2 bên trái trái nhìn từ cổng vào (nếu nhìn từ Kỳ Đài xuống là ngôi thứ hai, hàng thứ 2 tính từ trên xuống của dẫy có 8 mộ bên phải).

Việc thờ cúng, hương khói phần mộ liệt sỹ Hoàng Thị Liên tại Nghĩa trang phường Hợp Đức được gia đình và chính quyền duy trì suốt 36 năm kể từ ngày hồi hương. Nhưng đến năm 2012, sau khi nghĩa trang phường Hợp Đức được cải tạo nâng cấp, gia đình liệt sỹ Liên đến viếng mộ chị thì bất ngờ nhận ra vị trí phần mộ được ghi tên khác là liệt sỹ Ngô Quang Uyên. Gia đình liệt sỹ Liên đã kiến nghị sự việc trên đến Phòng LĐTB&XH quận Đồ Sơn. Đến cuối năm 2013, BQL nghĩa trang mới chuyển bia mộ mang tên liệt sỹ Hoàng Thị Liên về đúng phần mộ cũ mà gia đình đã hương khói bấy lâu nay.

Mọi rắc rối tưởng như đã xong, thì 2 năm sau, ngày 27/07/2015, khi gia đình bà Liên đến thắp hương tri ân các anh hùng liệt sỹ thì vô cùng bức xúc khi bia mộ của chị gái mình lại một lần nữa bị chuyển lên hàng trên, còn phần mộ cũ lại được trả về cho liệt sỹ Ngô Quang Uyên.

“Đây là việc làm hết sức tùy tiện, không dựa trên cơ sở nào, thiếu tôn trọng phần mộ và gia đình các liệt sỹ nên gia đình không chấp nhận phần mộ áp đặt cho chị tôi của Ban quản lý nghĩa trang phường Hợp Đức và Phòng Thương binh và Xã hội quận Đồ Sơn”- bà Liên vô cùng bức xúc.

Trong cuộc họp, xem xét giải quyết đơn kiến nghị của tập thể TNXP và bà Hoàng Thị Liên tại Hội trường Nhà văn hoá phường Hợp Đức ngày 15/8/2019, ông Đinh Đắc Trường, Phó Chủ tịch thường trực Uỷ ban MTTQ quận Đồ Sơn (nguyên là Trưởng phòng LĐTB&XH) đã thừa nhận, công tác quản lý mộ tại nghĩa trang liệt sỹ từ những năm 2004 trở về trước là “có vấn đề” và chưa được chặt chẽ.

Ông Ngô Viết Quân (đồng đội liệt sỹ Liên) cho rằng, công tác quản lý hồ sơ NTLS của phường Hợp Đức là sơ sài, chưa thể hiện được vị trí các phần mộ. Ông Quân khẳng định từ trước năm 2012, khi đi thăm viếng có thấy mộ liệt sỹ Liên ở ngôi thứ 2, hàng 2. Đồng tình với ông Quân, ông Phạm Văn Tuy (đồng đội của liệt sỹ Liên) cũng khẳng định, bia liệt sỹ Hoàng Thị Liên đến năm 2011 vẫn có di ảnh, tại ngôi thứ 2, hàng thứ 2.
Còn ông Phạm Đình Luận, Chủ tịch UBND phường Hợp Đức cho rằng, để xảy ra sự việc trên là do quá trình quản lý của các thế hệ cán bộ các giai đoạn trước, khó xác định được trách nhiệm cụ thể, việc giải quyết cần có sự phối hợp đồng thuận của gia đinh liệt sỹ Ngô Quang Uyên.

Lấy làm lạ về cách làm của chính quyền địa phương, đồng thời nghi ngờ “có vấn đề”, bà Liên gửi đơn yêu cầu xét nghiệm ADN chính ngôi mộ (thứ 2, hàng thứ 2) mà cả hai gia đình cùng nhận là thân nhân của mình. Để được chấp thuận, thời điểm đó, gia đình bà Liên phải làm cam kết thử ADN theo yêu cầu của ông Hoàng Văn Hiếu (Phó Chủ tịch UBND quận Đồ Sơn), chờ đợi đến cuối tháng 11/2016 việc xét nghiệm ADN mới được các cơ quan chức năng tiến hành. Nhưng thay vì xét nghiệm ADN phần mộ (ngôi thứ 2, hàng thứ 2) mà hai gia đình đang cùng nhận, thì chính quyền phường Hợp Đức và quận Đồ Sơn lại đi khai quật ngôi mộ thứ 2, hàng thứ nhất, hiện đang gắn tên liệt sỹ Hoàng Thị Liên. Kết quả: Đây là ngôi mộ gió, không có hài cốt.

Biên bản làm việc UBND phường Hợp Đức để giải quyết đơn kiến nghị của tập thể TNXP và gia đình Liệt sỹ Hoàng Thị Liên; Báo cáo số 67/UBND-LĐTB&XH của UBND quận Đồ Sơn.

Xét nghiệm ADN, phát hiện mất hài cốt

Để tìm kiếm phần mộ thất lạc của liệt sỹ Liên, chính quyền địa phương đã đào và thuốn 12 mũi quanh khu vực trên nhưng vẫn không tìm thấy hài cốt của liệt sỹ. Tiếp đó, chính quyền địa phương đã tổ chức 2 cuộc họp thống nhất phương án tìm kiếm, bằng việc sẽ khai quật ngôi mộ hiện 2 gia đình liệt sỹ đều nhận là phần mộ của gia đình mình (ngôi thứ 2, hàng thứ 2). Nhưng không hiểu lý do gì, đến ngày 24/12/2016 khi triển khai, chính quyền phường Hợp Đức lại cho khai quật ngôi mộ của liệt sỹ Nguyễn Thắng Bôi ở vị trí số 01, hàng 01 (cạnh phần mộ gắn tên liệt sỹ Liên đã tiến hành khai quật trước đó). Lại một điều lạ lùng nữa xảy ra, theo sơ đồ mộ chí của BQL nghĩa trang thì đây là ngôi mộ có cốt, nhưng kết quả khai quật lại là một mộ rỗng, không cốt.

Giấy xác nhận của UBND xã Hương Hoá, huyện Tuyên Hoá, Tỉnh Quảng Bình về việc Ngôi mộ của Liệt sỹ Hoàng Thị Liên đã được gia đình hồi hương về địa phương (Hợp Đức, Đồ Sơn, Hải Phòng) vào ngày 18/11/1976.

Khi UBND phường Hợp Đức tiếp tục cho khai quật phần đất trống phía trên phần mộ ghi tên Liệt sỹ Hoàng Thị Liên thì tìm thấy 02 bộ hài cốt chưa xác định danh tính. Các cơ quan chức năng đã tiến hành lấy mẫu sinh phẩm 02 hài cốt trên gửi Cục Người có công để xét nghiệm ADN. Ngày 27/12/2016, cục Người có công (Bộ LĐTB&XH) gửi Giấy biên nhận mẫu sinh phẩm số NCC 1892, kết quả xét nghiệm: 02 hài cốt trên không đúng với 02 mẫu đối chứng của thân nhân 2 liệt sỹ Hoàng Thị Liên và Ngô Quang Uyên. Sau đó 02 bộ hài cốt “vô danh” này, một bộ được chính quyền đặt vào phần mộ rỗng gắn tên liệt sỹ Liên, bộ còn lại được UBND phường xây mộ mới.

Từ thời điểm đó đến nay, sự việc rơi vào bế tắc, bà Liên đã gửi đơn thư kêu cứu đi khắp nơi mong tìm lại phần mộ chị gái nhưng mọi chuyện dường như vô vọng. Hiện nay phần mộ thực sự của liệt sỹ Hoàng Thị Liên không rõ đang ở đâu.

Câu hỏi khiến dư luận đặt ra là tại sao chính quyền địa phương lại né tránh không tiến hành khai quật ngôi mộ (thứ 2, hàng thứ 2) mà hai gia đình liệt sỹ đang cùng nhận để làm sáng tỏ sự việc? Và trách nhiệm của chính quyền địa phương nằm ở đâu, trong công tác quản lý, theo dõi quá trình tu bổ, cải tạo nghĩa trang khi để xảy ra sự việc hi hữu này?

Trong báo cáo số 67/UBND-LĐTB&XH ngày 10/1/2020 của UBND quận Đồ Sơn, ông Hoàng Xuân Minh - Chủ tịch UBND cho biết, mặc dù đã được các ngành, địa phương tạo điều kiện, hỗ trợ và cung cấp thông tin, lãnh đạo quận đã tập trung cao trong công tác chỉ đạo và được các cơ quan, đơn vị thực hiện nhiều lần, bằng nhiều cách tìm kiếm, với tinh thần trách nhiệm cao nhưng chưa có kết quả.

Trong quá trình quản lý, Nghĩa trang liệt sỹ xã Hợp Đức thuộc huyện Kiến Thụy trước kia (nay là phường Hợp Đức, quận Đồ Sơn) đã trải qua 05 lần nâng cấp, cải tạo, sửa chữa mộ chí.

Tháng 02/2004, UBND xã Hợp Đức đã tổ chức sửa chữa Nghĩa trang liệt sỹ, gồm các hạng mục: Cải tạo tường rào, bồn hoa, mộ chí, san nền. Trong quá trình triển khai thực hiện, UBND xã Hợp Đức đã di chuyển 19 ngôi mộ liệt sỹ (không có hài cốt) về phía sau để mở rộng Kỳ đài. Tháng 01/2008, Nghĩa trang liệt sỹ xã Hợp Đức được chuyển, tiếp nhận về quận Đồ Sơn, với tổng số 247 ngôi mộ..

Đến năm 2012, quận Đồ Sơn thực hiện sửa chữa, tôn tạo Nghĩa trang liệt sỹ phường Hợp Đức, gồm các hạng mục: Thay toàn bộ vỏ mộ, bia mộ và lát nền bằng gạch cho 247 ngôi mộ liệt sỹ. Chủ đầu tư là Phòng LĐTB&XH quận Đồ Sơn, đơn vị thi công là HTX xây dựng 670. Sau khi việc sửa chữa, tôn tạo được hoàn thành thì cũng là thời điểm xảy ra việc “thất lạc” mộ của liệt sỹ Hoàng Thị Liên.

Gần đây nhất, Cục Người có công – Bộ LĐTB&XH đã có công văn số 478/NCC-HSTTLS ngày 07/04/2020, đề nghị Sở LĐTB&XH Hải Phòng tiếp tục chỉ đạo kiểm tra, xem xét và giải quyết đơn thư và trả lời gia đình liệt sỹ Hoàng Thị Liên

Hoanhap.vn tiếp tục thông tin đến bạn đọc!