“Đường tiếp cận cho người khuyết tật” lối đi bị bỏ ngỏ?

Theo Thông tư số 21/2014/TT-BXD, các công trình xây dựng để đảm bảo cho NKT tiếp cận sử dụng bao gồm: nhà chung cư; công trình công cộng; trụ sở làm việc của cơ quan nhà nước; cơ sở khám, chữa bệnh; cơ sở giáo dục, dạy nghề; công trình văn hóa, thể dục, thể thao; công trình khách sạn, thương mại, dịch vụ; nhà ga, bến tàu, bến xe, đường, hè phố, hầm đi bộ, cầu vượt và các công trình hạ tầng kỹ thuật và tiện ích đô thị khác (nhà tang lễ, nghĩa trang, nhà vệ sinh công cộng, điểm chờ xe buýt, máy rút tiền tự động, điểm truy cập internet công cộng,…). Quy chuẩn này quy định các yêu cầu kỹ thuật bắt buộc phải tuân thủ khi xây dựng mới hoặc cải tạo các công trình xây dựng để đảm bảo NKT tiếp cận sử dụng.

NKT đi lại rất khó khăn, khi tìm việc, điều họ quan tâm trước tiên không phải là doanh nghiệp, chỗ làm như thế nào, mà vị trí làm việc có phù hợp với sự đi lại của họ hay không?

Rất nhiều toà nhà, trung tâm mua sắm có thể nhận thấy hầu như tại đây không có nhà vệ sinh dành cho NKT, còn nhà vệ sinh thông thường lại không có tay vịn hoặc diện tích không đủ rộng nên những người đi xe lăn không thể vào được. Hầu hết các toà nhà, trung tâm mua sắm lớn có lối dẫn lên các tầng bằng cầu thang cuốn nhưng ngay cả những người lành lặn sử dụng cũng còn nguy hiểm nói gì đến NKT.

Nhiều tòa nhà cao tầng, chung cư mới chưa được các chủ đầu tư quan tâm, xây dựng các hạng mục hỗ trợ NKT. Các khu văn phòng, tòa nhà mặc dù mới được xây dựng nhưng cũng không thấy bóng dáng nhà vệ sinh, lối đi riêng cho NKT. Muốn lên được các tầng cao, nhiều người khiếm thị phải vất vả vượt qua những bậc thang ở tiền sảnh để vào được thang máy. Những người đi xe lăn nếu không có sự trợ giúp của người thân thì đành chịu thua.

Tại các chung cư không có thang máy còn khốn khổ hơn, NKT muốn lên được các tầng trên chỉ còn biết trông chờ vào lòng tốt của những người xung quanh. Nhiều NKT phản ánh họ rất ngại khi được mời tham dự các hội nghị, hội thảo tổ chức tại các tòa nhà cao tầng do phải rất vất vả mới lên được đến nơi, có những hội nghị kéo dài cả ngày khiến nhiều NKT phải bỏ về giữa chừng vì họ không thể tìm được chỗ đi vệ sinh dành cho NKT. Tại các cầu vượt dành cho người đi bộ mới được xây dựng tại Hà Nội, tìm đỏ mắt NKT cũng không thấy nơi nào dành cho mình…

Ngay cả loại dịch vụ thông dụng nhất như xe buýt cũng được xem như một “rào cản” đối với NKT. Tại các nhà chờ xe buýt, xe buýt không được lắp đặt, thiết kế, trang bị một số tiện ích hỗ trợ NKT. Bên cạnh đó, phong cách phục vụ chưa tốt của nhân viên xe buýt cùng cách hành xử phân biệt của những người thiếu văn hóa khiến nhiều NKT rất tủi thân.

Thông tư mới ban hành Bộ Xây Dựng đã quy định đối với vị trí chỗ đỗ xe của NKT vận động phải được bố trí gần đường vào, lối vào công trình. Cụ thể: Đối với các bãi đỗ xe công cộng thì chỗ đỗ xe của NKT vận động phải gần với đường dành cho người đi bộ. Nếu chỗ đỗ xe có nhiều cao độ khác nhau thì vị trí đỗ xe của NKT vận động phải cùng cao độ với lối ra vào. Tại các điểm chờ xe buýt khi có sự thay đổi cao độ phải bố trí vệt dốc hay đường dốc và đặt các tấm lát nổi hoặc đánh dấu bằng các màu sắc tương phản trên đường chờ để NKT đến được các phương tiện giao thông. Tại các điểm chờ xe buýt phải bố trí chỗ ngồi cho NKT và có khoảng trống dành cho xe lăn. Tại khu vực dành cho NKT  phải có biển báo, biển chỉ dẫn hoặc các dấu hiệu cảnh báo có thể nhận biết theo quy ước quốc tế.

Đối với phòng khám và phòng chăm sóc bệnh nhân trong các cơ sở khám, chữa bệnh, tỷ lệ tối thiểu các phòng khám và phòng chăm sóc bệnh nhân đảm bảo NKT tiếp cận sử dụng trong các cơ sở khám, chữa bệnh phải tuân theo các quy định sau: Bệnh viện là 10% tổng số phòng bệnh, phòng khám; trung tâm chỉnh hình và phục hồi chức năng là 100 % số phòng lưu, phòng khám; trung tâm điều dưỡng là 50 % số buồng phòng.

Ngoài ra, Thông tư cũng quy định hàng loạt công trình xây dựng khác phải dành không gian cho NKT cận sử dụng, như các công trình xây dựng công cộng (trụ sở cơ quan nhà nước, cơ sở khám chữa bệnh, cơ sở giáo dục - dạy nghề), công trình văn hóa - thể thao, công trình khách sạn, thương mại, dịch vụ, công trình giao thông công cộng (nhà ga, bến xe, cầu vượt, hầm đi bộ, hè phố).

Rất nhiều công trình công cộng bỏ quên NKT bằng cách không chú trọng quy chuẩn xây dựng. Còn nhiều lắm những công trình từ công viên đến tòa nhà quên những người phải ngồi xe lăn. Cụ thể là lối đi dành cho người khuyết tật chưa được quan tâm xây xây dựng đúng chuẩn…