Hà Nội, thủ đô của Việt Nam, đang chuẩn bị cho một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện chất lượng không khí và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Theo dự thảo Nghị quyết vừa được thông qua, thành phố sẽ triển khai "vùng phát thải thấp" (LEZ) nhằm hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm, đặc biệt là xe máy và ô tô cũ kỹ.

Mục tiêu chính của việc triển khai vùng phát thải thấp là giảm thiểu ô nhiễm không khí, một trong những vấn đề nghiêm trọng mà Hà Nội đang phải đối mặt. Trả lời phỏng vấn Báo Tiền Phong, ông Đàm Văn Huân, Trưởng Ban Đô thị, HĐND thành phố Hà Nội cho biết cụ thể: theo báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia 2016 – 2020 cho thấy, nồng độ bụi PM2.5 trung bình năm tại thành phố Hà Nội trong giai đoạn 2018-2020 vượt khoảng gần 2 lần Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia cho phép. Còn theo bảng tổng hợp từ “Kế hoạch quản lý môi trường không khí thành phố Hà Nội đến năm 2030, định hướng tới năm 2035”, xác định nguồn gây ô nhiễm không khí tại chỗ cho Hà Nội chủ yếu là các nguồn phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ (phương tiện phát thải chính trong giao thông là xe máy, tiếp đến là xe tải và xe taxi) và nguồn bụi đường. Việc hạn chế các phương tiện có mức phát thải cao sẽ góp phần cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng tại Hà Nội chủ yếu là do phương tiện giao thông. (Ảnh minh họa)

Hà Nội đã chọn quận Hoàn Kiếm làm khu vực thí điểm cho dự án này, dự kiến sẽ bắt đầu từ năm 2025. Trong giai đoạn đầu, các phương tiện giao thông gây ô nhiễm sẽ bị hạn chế ra vào khu vực này, nhằm tạo ra một môi trường sống trong lành hơn cho người dân. Lộ trình thực hiện sẽ kéo dài từ năm 2025 đến 2030, với các bước cụ thể được xác định rõ ràng. Khi đó, thành phố khuyến khích các quận huyện xác lập vùng LEZ và từ năm 2036 trở đi bắt buộc các vùng ô nhiễm không khí phải đầu tư nguồn lực, đảm bảo điều kiện để thực hiện vùng LEZ.

Trong giai đoạn này, 100% xe buýt, xe taxi sử dụng điện, năng lượng xanh; toàn bộ các bến xe, trạm dừng nghỉ đạt tiêu chí xanh; chuyển đổi toàn bộ máy móc, trang thiết bị xếp, dỡ sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh.

Để khuyến khích người dân chuyển đổi sang sử dụng phương tiện xanh, Hà Nội sẽ triển khai nhiều chương trình hỗ trợ, bao gồm việc đổi xe máy cũ lấy xe máy điện. Cụ thể, theo Chủ tịch TP.Hà Nội, thành phố sẽ phối hợp với các doanh nghiệp sản xuất để có phương án giảm thiểu phương tiện chạy bằng xăng dầu vào vùng phát thải thấp; nghiên cứu phương án giảm giá, đổi xe cũ, hỗ trợ đổi xe cũ, vốn vay mua xe mới để người dân vùng LEZ cơ bản chuyển đổi xe máy cũ gây ô nhiễm sang xe điện. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm mà còn tạo điều kiện cho người dân tiếp cận với công nghệ giao thông hiện đại và thân thiện với môi trường.

Vùng phát thải thấp, hay Low Emission Zone (LEZ), là khái niệm không còn mới mẻ trên thế giới. Khái niệm LEZ bắt đầu xuất hiện từ những năm 1990 tại châu Âu, với Stockholm, Thụy Điển, là thành phố đầu tiên triển khai LEZ vào năm 1996. Mục tiêu ban đầu là giảm ô nhiễm không khí do giao thông, đặc biệt là từ các phương tiện chạy bằng diesel. Sau đó, nhiều thành phố khác như London, Milan và Berlin đã áp dụng mô hình này để cải thiện chất lượng không khí. Việt Nam, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Việc thành lập LEZ sẽ giúp giảm thiểu lượng khí thải từ các phương tiện giao thông, từ đó cải thiện chất lượng không khí. Việc triển khai vùng phát thải thấp tại thủ đô không chỉ mang lại lợi ích tức thời trong việc cải thiện chất lượng không khí mà còn góp phần xây dựng một thành phố bền vững hơn trong tương lai. Hà Nội sẽ trở thành một thành phố điển hình trong việc bảo vệ môi trường, thu hút sự chú ý của quốc tế và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

LEZ là khái niệm không còn mới mẻ trên thế giới. (Ảnh: Internet)

Với quyết tâm mạnh mẽ từ chính quyền thành phố và sự ủng hộ từ cộng đồng, Hà Nội đang trên con đường trở thành một thành phố xanh, sạch và đẹp hơn. Việc triển khai vùng phát thải thấp là một bước đi quan trọng trong nỗ lực này, hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân và môi trường trong những năm tới.