Nghị quyết Đại hội lần thứ XVII Đảng bộ thành phố Hà Nội, nhiệm kỳ 2020-2025 xác định đến năm 2025, thành phố phấn đấu đưa 5 huyện thành quận. Cụ thể hóa nghị quyết, căn cứ kết quả rà soát đánh giá, nhất là về tính khả thi trên cơ sở thực lực của các địa phương, thành phố đã tập trung chỉ đạo đưa hai huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận vào năm 2023-2024. Cụ thể, theo Kế hoạch số 68/KH-UBND, ngày 3/3/2023, của UBND thành phố, trong năm nay, hai huyện phải trình thành phố Đề án, báo cáo HĐND thành phố thông qua để báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội thông qua vào năm 2024.

Đến thời điểm này, hai huyện Đông Anh, Gia Lâm đạt hầu hết các tiêu chí theo quy định. Trong đó, huyện Đông Anh đạt 26/31 tiêu chí; huyện Gia Lâm đạt 28/31 tiêu chí. Trong các tiêu chí chưa hoàn thành, với Đông Anh, tiêu chí khó khăn, đòi hỏi thời gian và nguồn lực đầu tư lớn đó là, tỷ lệ nước thải sinh hoạt trên địa bàn huyện được thu gom, xử lý bằng các biện pháp công trình phù hợp mới đạt 13,9% (chỉ tiêu là ≥ 50%) và tiêu chí mật độ đường giao thông đô thị mới đạt 2,45 kh/km2 (chỉ tiêu là 10 kh/km2)... 

Huyện Đông Anh đạt 26/31 tiêu chí theo quy định.

Còn với huyện Gia Lâm, khó khăn cần tháo gỡ trước hết là quy hoạch, vì khoảng 40% diện tích đất trên địa bàn chưa được quy hoạch đất đô thị. Huyện đã đề xuất và được thành phố đưa vào điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, hiện chờ Chính phủ chấp thuận. Huyện cũng còn tiêu chí về trường trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia, trong đó có Trường Trung học phổ thông Cao Bá Quát và Dương Xá đang chờ công nhận. Ngoài ra, một số tiêu chí như tăng trưởng trung bình 3 năm gần nhất, tỷ trọng trong cơ cấu kinh tế và tỷ lệ lao động phi nông nghiệp cần có sự thống nhất về mặt tính toán số liệu...

Đối với xã, thị trấn, cả hai địa phương còn có khó khăn. Trong đó, huyện Đông Anh có 10/24 xã chưa đạt tiêu chí “đất công trình giáo dục mầm non và phổ thông cơ sở”; 2 xã chưa đạt tiêu chí “sân luyện tập (≥3.000m2)” và 5 xã chưa đạt tiêu chí “chợ hoặc siêu thị”... Tại huyện Gia Lâm, có 4 xã rất khó đạt tiêu chí về cân đối thu chi ngân sách...

Dù cần nỗ lực hơn nữa, nhưng qua các cuộc làm việc, lãnh đạo thành phố và các sở, ban, ngành cũng cho biết về hướng giải quyết những khó khăn nêu trên. Mới đây, tại cuộc làm việc của Thường trực Thành ủy Hà Nội với huyện Gia Lâm, lãnh đạo các sở, ngành liên quan khẳng định sẽ theo sát tình hình, hỗ trợ huyện khắc phục khó khăn để hoàn thành các tiêu chí còn lại. Đơn cử, Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc về tiêu chí trường chuẩn quốc gia, để sớm xem xét, công nhận các trường: Trung học phổ thông Cao Bá Quát, Dương Xá...

Lãnh đạo các huyện đều xác định rõ quyết tâm trình UBND thành phố Đề án thành lập quận, đúng kế hoạch để bảo đảm mục tiêu lên quận trong năm 2023-2024.

Bên cạnh việc xác định ủng hộ và hết sức tạo điều kiện, ưu tiên về nguồn lực để 2 huyện Đông Anh, Gia Lâm lên quận trước, 3 huyện còn lại gồm: Thanh Trì, Hoài Đức, Đan Phượng hoàn thành hồ sơ năm 2025, lãnh đạo thành phố đặc biệt yêu cầu, quá trình đưa các huyện lên quận phải bảo đảm thực chất, phải có cả “danh” và “thực”.