Theo Kế hoạch số 1505/KH-TTCP ngày 22/7/2025 của Thanh tra Chính phủ, tỉnh Ninh Bình có 06 dự án có khó khăn, vướng mắc thuộc phạm vi thanh tra của Thanh tra Chính phủ, trong đó có 02 dự án đã được Thanh tra Chính phủ thanh tra trước đây và 04 dự án được thanh tra theo chuyên đề này. Cả 04 dự án đều thuộc thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án của UBND tỉnh Ninh Bình, sử dụng nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Các dự án cơ bản được triển khai theo các nội dung được phê duyệt, phê duyệt điều chỉnh, phù hợp với mục tiêu đầu tư, phát huy được hiệu quả đầu tư nhưng hiện vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc.

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Dương Quốc Huy chủ trì buổi công bố quyết định thanh tra ngày 25/7/2025. Ảnh: TTCP

Ngày 15/10/2025, Thanh tra Chính phủ ban hành Kết luận thanh tra số 388/KL-TTCP về thanh tra các dự án có khó khăn, vướng mắc tại tỉnh Ninh Bình, đã kết luận, kiến nghị đối với 04 dự án được thanh tra như sau:

1. Đối với dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu du lịch sinh thái Tràng An (gọi tắt là Dự án CSHT Tràng An)

Dự án CSHT Tràng An là dự án lớn có nhiều dự án thành phần, được triển khai từ năm 2004, trong điều kiện kinh tế - xã hội của tỉnh Ninh Bình còn khó khăn; những hạng mục của dự án hoàn thành được đưa vào khai thác, sử dụng ngay và đến nay vẫn đang phát huy hiệu quả trong thực tế. Dự án đã phát huy hiệu quả đầu tư, góp phần tăng cường cơ sở hạ tầng đưa Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đưa du lịch Ninh Bình trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh; là một trong những khu du lịch trọng điểm của quốc gia, mang tầm quốc tế. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi thu hút khách du lịch, thúc đẩy các hoạt động thương mại, dịch vụ, tạo công ăn việc làm và tăng thu ngân sách; phù hợp với mục tiêu và phát huy được hiệu quả đầu tư của dự án.

Một góc khu Du lịch sinh thái Tràng An. Ảnh: Báo Ninh Bình

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án cũng còn hạn chế, thiếu sót, vi phạm như trong việc lập, phê duyệt quy hoạch có sự chồng lấn, thiếu đồng bộ giữa các loại quy hoạch; quy hoạch chi tiết không phù hợp quy hoạch tổng thể; việc thực hiện quy hoạch phải điều chỉnh nhiều lần, ảnh hưởng tiến độ thực hiện  dự án và các dự án thành phần có liên quan… Khi quyết định điều chỉnh dự án tăng vốn, UBND tỉnh xác định toàn bộ nguồn vốn thực hiện dự án do Ngân sách Trung ương cấp không có cơ sở, không bảo đảm cân đối đủ nguồn vốn để thực hiện dự án… dẫn đến hiện nay dự án vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về quy hoạch, nguồn vốn, công tác giải phóng mặt bằng… và không thể hoàn thành đúng thời hạn đề ra mặc dù đã được gia hạn thực hiện.

2. Đối với Dự án thành phần xây dựng cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính (gọi tắt là dự án CSHT Bái Đính)

Việc đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính đã hiện thực hóa chủ trương của địa phương và chiến lược phát triển du lịch Việt Nam thời kỳ 1995 - 2010. Tạo động lực liên kết, quảng bá và hội nhập, góp phần tổ chức thành công Đại lễ Phật Đản liên hợp Quốc năm 2008, chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội năm 2010.

Việc đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng khu núi chùa Bái Đính nằm trong tổng thể và từng bước hoàn chỉnh khu du lịch Tràng An, góp phần hình thành tuyến, điểm du lịch liên hoàn, hấp dẫn, nâng cao vị thế của tỉnh trên bản đồ du lịch quốc gia; đồng thời tạo điều kiện thuận lợi thu hút khách du lịch, qua đó thúc đẩy các hoạt động thương mại, dịch vụ, tạo công ăn việc làm và tăng thu ngân sách.

Toàn cảnh quần thể chùa Bái Đính. Ảnh: Sở Du lịch Ninh Bình

Việc hình thành khu du lịch văn hóa tâm linh quy mô lớn sẽ tạo điều kiện liên kết Bái Đính - Tràng An - Hoa Lư thành cụm du lịch trọng điểm, nâng cao sức cạnh tranh, thu hút khách quốc tế. Đây cũng là cơ sở để Ninh Bình quảng bá hình ảnh, thương hiệu địa phương, từng bước hội nhập với khu vực và thế giới trong lĩnh vực du lịch và giao lưu văn hóa.

Dự án Khu núi chùa Bái Đính đã mang lại những hiệu quả nhất định cho địa phương. Một số hạng mục công trình chính của dự án đã hoàn thành, đưa vào khai thác, lượng khách tham quan du lịch đến khu du lịch sinh thái Tràng An nói chung và đặc biệt là lượng khách đến tham quan, chiêm bái chùa Bái Đính đã tăng gấp nhiều lần. Việc bổ sung bãi đỗ xe, một số tuyến đường giao thông nhằm bố trí tuyến đường di chuyển cho du khách, đảm bảo không gây tình trạng ùn tắc giao thông trên tuyến đường du lịch chính vào chùa, đảm bảo an ninh, trật tự, tạo thuận lợi cho du khách đồng thời kết nối đồng bộ giữa các khu dân cư xen kẽ trong khu vực, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi cơ cấu kinh tế của người dân từ sản xuất nông nghiệp sang dịch vụ du lịch; phù hợp với mục tiêu và phát huy được hiệu quả đầu tư của dự án.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cũng còn nhiều hạn chế, thiếu sót, vi phạm như quy hoạch dự án không đảm bảo tính kế thừa giữa quy hoạch chi tiết và quy hoạch tổng thể, không đúng nguyên tắc lập, điều chỉnh quy hoạch; thu hồi đất không phù hợp với Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được phê duyệt; không đánh giá tác động môi trường…; quyết định đầu tư dùng vốn ngân sách Trung ương mà không xác định rõ dự kiến phân bổ vốn phù hợp với nội dung của Dự án, dẫn đến quá trình thực hiện bị thiếu vốn, dự án kéo dài… hiện nay dự án vẫn đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cả về quy hoạch, nguồn vốn, công tác giải phóng mặt bằng… và cũng không thể hoàn thành đúng thời hạn dù đã được gia hạn nhiều lần.

3. Đối với Dự án Cải tạo, nâng cấp đê Hữu sông Đáy, tỉnh Ninh Bình, đoạn từ K8+380 đến K32+400 (gọi tắt là Dự án đê Hữu sông Đáy)

Dự án đã hoàn thành, phát huy hiệu quả, đảm bảo mục tiêu dự án, đảm bảo an toàn cho các tuyến đê, phục vụ tốt công tác phòng, chống thiên tai vùng phân lũ, chậm lũ sông Hoàng Long; giúp bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân và các doanh nghiệp trong khu vực khoảng 70% diện tích toàn tỉnh Ninh Bình, đặc biệt là các Khu công nghiệp Gián Khẩu, Khánh Phú, Khánh Cư và các cụm công nghiệp khác, nơi đặt các nhà máy sản xuất công nghiệp quan trọng, chủ lực của tỉnh Ninh Bình với đóng góp khoảng 50% giá trị sản xuất công nghiệp và khoảng gần 80% số thu ngân sách toàn tỉnh (thực tế đã được kiểm chứng các năm 2017, 2019 và 2024 khi mực nước sông Hoàng Long, sông Đáy vượt mức lũ lịch sử).

Dự án Cải tạo, nâng cấp đê Hữu sông Đáy, tỉnh Ninh Bình. Ảnh: ITN

Đồng thời, tăng cường kết nối giao thông đường bộ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, nâng cấp cảnh quan, đảm bảo vệ sinh môi trường. Các hạng mục của dự án hiện vẫn đang sử dụng tốt, góp phần tích cực, quan trọng vào công tác phòng, chống thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; phù hợp với mục tiêu và phát huy được hiệu quả đầu tư của dự án.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án cũng còn một số hạn chế, thiếu sót, vi phạm như việc phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh dự án sử dụng nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ mà không có văn bản, ý kiến về nguồn vốn của cơ quan Trung ương dẫn đến gặp khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn, chậm tiến độ; thời gian thực hiện dự án kéo dài; Không xác định cụ thể cơ cấu nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ và nguồn vốn hợp pháp khác… dẫn đến hiện nay dự án vẫn đang gặp khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn; nợ đọng xây dựng cơ bản là 1.210,601 tỷ đồng.

4. Đối với Dự án Xây dựng Bệnh viện Sản nhi tỉnh Ninh Bình (gọi tắt là dự án Bệnh viện sản nhi):

Dự án đã hoàn thành và sau hơn 05 năm đưa vào khai thác, sử dụng đã phát huy tốt hiệu quả đầu tư, mang lại lợi ích cho cộng đồng, góp phần tích cực phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh cho nhân dân của tỉnh Ninh Bình cũng như khu vực phía Nam đồng bằng sông Hồng, một phần của các tỉnh Thanh Hóa, Hòa Bình (theo báo cáo của Bệnh viện Sản Nhi Ninh Bình, số giường bệnh thực kê hiện nay đạt 1.088 giường; khám bệnh đạt trên 150 nghìn lượt/năm; số bệnh nhân điều trị nội trú đạt trên 45.000 lượt/năm; công suất sử dụng giường năm 2025 ước đạt 100%), phòng chống dịch bệnh trong thời gian qua (nhất là trong giai đoạn khó khăn do dịch bệnh Covid-19); giúp giảm chi phí và thời gian di chuyển cho người bệnh, tăng hiệu quả khám, chữa bệnh; tạo thêm việc làm cho nhân lực y tế địa phương, nâng cao năng lực y tế tuyến tỉnh và giảm tải tuyến trên. Đến nay, các hạng mục của dự án vẫn đang sử dụng, vận hành tốt, được đơn vị quản lý, sử dụng đánh giá cao.

Bệnh viện Sản nhi tỉnh Ninh Bình. Ảnh: ITN

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện dự án cũng còn một số hạn chế, thiếu sót, vi phạm, nhất là việc UBND tỉnh phê duyệt và phê duyệt điều chỉnh dự án sử dụng nguồn vốn Trái phiếu Chính phủ mà không có văn bản, ý kiến về nguồn vốn của cơ quan Trung ương, không xác định cụ thể cơ cấu nguồn vốn… dẫn đến hiện nay dự án vẫn đang gặp khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn; nợ đọng xây dựng cơ bản 794,125 tỷ đồng.

Trách nhiệm đối với những hạn chế, thiếu sót, vi phạm tại các dự án nêu trên trước hết thuộc về các tập thể, cá nhân có liên quan trong việc phê duyệt, quản lý, tổ chức thực hiện dự án, gồm UBND tỉnh, Lãnh đạo UBND tỉnh, các sở, ngành tham mưu, đơn vị, cá nhân có liên quan, Chủ đầu tư qua các thời kỳ, cần được tổ chức kiểm điểm, làm rõ để có biện pháp khắc phục, xem xét, xử lý trách nhiệm theo đúng quy định.

5. Về khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện dự án

UBND tỉnh Ninh Bình đã có Văn bản số 19/BC-UBND ngày 01/8/2025 báo cáo Đoàn thanh tra về 06 dự án có khó khăn, vướng mắc, trong đó có 04 dự án được thanh tra. UBND tỉnh đã xác định các khó khăn, vướng mắc tại 06 dự án đều thuộc trách nhiệm giải quyết của tỉnh và UBND tỉnh đã có phương hướng để khắc phục, cam kết sẽ tập trung chỉ đạo, giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc.

6. Về những kiến nghị của Thanh tra Chính phủ

Qua thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Ninh Bình: tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan qua các thời kỳ trong việc thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, tham mưu, đề xuất, quản lý, để xảy ra những hạn chế, thiếu sót, vi phạm như Kết luận thanh tra đã nêu.

Căn cứ kết quả kiểm điểm của các sở, ngành, cơ quan, đơn vị, Chủ tịch UBND tỉnh xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý trách nhiệm đối với những tập thể, cá nhân theo quy định. Trong quá trình tổ chức thực hiện, nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.

Tổng Thanh tra Chính phủ cũng đã kiến nghị UBND tỉnh Ninh Bình:

- Rà soát, có phương án cụ thể để giải quyết, tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn hiện nay của các dự án, bảo đảm địa phương tự chủ động giải quyết triệt để các khó khăn, vướng mắc của 06 dự án theo đúng thẩm quyền, trách nhiệm của mình và những nội dung đã cam kết; chú trọng kiểm tra, rà soát kỹ hồ sơ thanh quyết toán các dự án để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, bảo đảm không thiệt hại lợi ích của nhà nước, không thất thoát, lãng phí; sớm thực hiện thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản, bảo đảm không làm thiệt hại lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; tổng hợp nợ đọng xây dựng cơ bản phát sinh sau ngày 01/01/2015 báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định việc bố trí vốn ngân sách địa phương để thanh toán theo đúng quy định.

- Tổ chức khắc phục những hạn chế, thiếu sót, vi phạm tại các dự án đã được nêu trên. Có biện pháp chấn chỉnh, thực hiện đúng các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng, nhất là công tác quy hoạch, thẩm định, phê duyệt dự án, thiết kế, dự toán, đấu thầu, quản lý chi phí đầu tư xây dựng, phân bổ, quản lý, sử dụng vốn đầu tư công; xử lý vi phạm theo thẩm quyền hoặc chỉ đạo cơ quan có thẩm quyền xử lý đối với các vi phạm được phát hiện qua thanh tra trong các lĩnh vực đấu thầu, xây dựng, quản lý, sử dụng vốn... theo quy định của pháp luật và một số kiến nghị cụ thể khác.

Ngày 06/11/2025, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 10819/VPCP-V.I thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ chỉ đạo đối với UBND tỉnh Ninh Bình và Thanh tra Chính phủ về việc thực hiện kết luận thanh tra nêu trên theo quy định của Luật Thanh tra năm 2025.