Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (Ban Chỉ đạo) vừa ký Công văn số 03/CV-BCĐ gửi Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc định hướng một số nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; về tổ chức bộ máy, cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện sắp xếp.

Đối với việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã, Ban Chỉ đạo nêu rõ phải tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về Đề án sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã.

Khoản 3 Điều 10 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 quy định "Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được lấy ý kiến Nhân dân ở những đơn vị hành chính cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp. Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về chủ trương thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính bằng các hình tức phù hợp theo quy định của Chính phủ".

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà.

Theo đó, để đáp ứng tiến độ sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã năm 2025 theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư tại Kết luận số 137-KL/TW và có sự linh hoạt, chủ động cho các địa phương tổ chức thực hiện phù hợp với thực tiễn, tại Khoản 2 Mục II Kế hoạch ban hành kèm theo Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07/4/2025 của Chính phủ về Kế hoạch thực hiện sắp xếp ĐVHC và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã quy định:

"UBND cấp tỉnh tổ chức lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình trên địa bàn ĐVHC cấp tỉnh thực hiện sáp nhập (đối với chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh), ở những ĐVHC cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp (đối với chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp xã); quyết định hình thức và trình tự, thủ tục, thời hạn lấy ý kiến phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, bảo đảm tiến độ trình Hồ sơ đề án sắp xếp ĐVHC theo yêu cầu tại Kết luận số 137-KL/TW và Nghị quyết này".

Để bảo đảm thống nhất về nội dung, trình tự, thủ tục lấy ý kiến Nhân dân tại địa phương, đề nghị UBND cấp tỉnh có thể lựa chọn hình thức phát phiếu lấy ý kiến (theo mẫu gửi kèm) hoặc lựa chọn các hình thức phù hợp khác như lấy phiếu qua trang thông tin điện tử, họp đại diện hộ gia đình tại ĐVHC cấp xã, thôn, tổ dân phố để biểu quyết...

Việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp xã có thể thực hiện đồng thời với việc lấy ý kiến đối với chủ trương sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh.

Căn cứ Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII và Kết luận số 137-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đề nghị Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy (nơi được lựa chọn đặt trung tâm chính trị - hành chính) chủ trì, phối hợp với Ban Thường vụ tỉnh ủy cùng cấp sáp nhập xây dựng Đề án sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh (Đề án). 

Đối với việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân trên địa bàn của địa phương nào thì Ban Thường vụ tỉnh, thành ủy nơi đó chỉ đạo tổ chức lấy kiến.

Xây dựng phương án chuyển nguyên trạng các huyện đảo, thành phố đảo thành đặc khu

Về định hướng sắp xếp đối với các ĐVHC cấp xã thuộc các ĐVHC cấp huyện ở hải đảo, theo định hướng của cấp có thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp thì các huyện đảo, thành phố đảo hiện nay sẽ chuyển thành các đặc khu, gồm: Thành phố Phú Quốc (tỉnh Kiên Giang) và 11 huyện đảo, gồm: Vân Đồn, Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh), Cát Hải, Bạch Long Vĩ (thành phố Hải Phòng), Trường Sa (tỉnh Khánh Hòa), Hoàng Sa (thành phố Đà Nẵng), Phú Quý (tỉnh Bình Thuận), Kiên Hải (tỉnh Kiên Giang), Cồn Cỏ (tỉnh Quảng Trị), Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi), Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

Theo đó, trong Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã của các tỉnh, thành phố nêu trên cần lưu ý như sau: Xây dựng phương án chuyển nguyên trạng các huyện đảo, thành phố đảo thành đặc khu và kết thúc hoạt động của ĐVHC cấp xã (nếu có) thuộc huyện đảo, thành phố đảo.

Riêng đối với tỉnh Kiên Giang, cấp có thẩm quyền đã đồng ý chủ trương tách xã Thổ Châu thuộc thành phố Phú Quốc để thành lập 01 huyện riêng, theo đó đề nghị xây dựng phương án thành lập 2 đặc khu: Phú Quốc và Thổ Châu.