Chùa Trịnh Sơn ở xã Thanh Hải, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam (cũ) nay là xã Thanh Lâm, tỉnh Ninh Bình (mới) đậm nét kiến trúc cổ xưa, ẩn mình, hòa quyện trong cảnh sắc thiên nhiên - Ảnh: Thanh Hải

Theo sử sách lưu truyền, vào cuối thời nhà Trần (thế kỷ XIV) trong bối cảnh Hồ Quý Ly chuẩn bị chiếm ngôi vua, công chúa Trần Thị Bạch Hoa khi đó mới 17 tuổi đã được Hồ Nguyên Trừng thương tình, lệnh cho võ tướng Nguyễn Bằng chèo thuyền chở đi lánh nạn. Khi thuyền xuôi theo sông Đáy tới Kẽm Trống, công chúa Bạch Hoa thấy cảnh đẹp nên cho dừng lại, lên núi Bồ Đà làm nơi ẩn dật. Công chúa cho dựng thảo am lập đàn thờ Phật, lấy pháp danh là là Thu Thu thiền sư. Trong suốt cuộc đời ở ẩn nơi đây, Thu Thu thiền sư cùng đệ tử là Tuệ Hoa thiền sư ngày đêm dốc lòng tụng kinh niệm phật, cầu cho thiên hạ thái bình, người dân no ấm. Công chúa còn tìm hái thảo dược làm thuốc chữa bệnh cho dân làng, đem tiền bạc cứu giúp người nghèo khổ nên được người dân rất kính trọng. Tháng 6 năm 1454, Thu Thu thiền sư 60 tuổi, khi đang gõ mõ tụng kinh thì đột nhiên ngã xuống, không tỉnh dậy được nữa. Đệ tử Tuệ Hoa đã cùng những người dân an táng công chúa Bạch Hoa trên núi, tạc tượng bằng đá bạch kim, lập tiểu am thờ phụng. Năm 1686, chùa Trịnh Sơn được xây dựng mới, cấu trúc theo hình chữ Nhị, bao gồm: Ba gian Tam bảo thờ Phật, ba gian Bái đường; bên phải chùa có ngôi miếu thờ Đức Ông và gần bên cạnh là ngôi miếu điện thờ Tam tòa Thánh Mẫu. Đến năm 1999, chùa Trịnh Sơn được xây dựng thêm nhà Tổ dưới chân núi, mở rộng sân bãi, tạo nên khuôn viên một ngôi chùa khang trang, đẹp mắt.

Đại đức Thích Thanh Hưng, trụ trì chùa Trịnh Sơn - Ảnh: Thanh Hải

Chùa Trịnh Sơn gần tuyến đường QL1A nên rất thuận tiện cho du khách tìm về cầu nguyện bình an, may mắn, tài lộc. Đây cũng là ngôi chùa làng phục vụ nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của người dân địa phương. Trải qua hơn 700 năm, chùa Trịnh Sơn vẫn giữ được cảnh quan uy nghiêm, dấu tích cổ và có giá trị riêng biệt. Bởi lẽ, công chúa Bạch Hoa đã ở đây đến hết đời, khi mất vẫn còn là trinh nữ, nên được coi là biểu tượng cho sự trinh trắng của người con gái, được người dân đặt tên là chùa Trinh Tiết. Hàng năm, từ ngày mùng 4 đến mùng 6 Tết Nguyên đán, người dân khắp nơi đổ về thắp hương tưởng niệm nàng Thu Thu thiền sư Bạch Hoa công chúa thời Trần, cầu nguyện may mắn, bình an, tài lộc. Từ năm 2010, chùa Trịnh Sơn đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Ngày 19-8 năm Giáp Ngọ 2014, Đại đức Thích Thanh Hưng đã được bổ nhiệm trụ trì chùa Trịnh Sơn, là người tiếp nối các vị sư tổ ngày đêm “Tuần tiết lễ nghi”, tâm huyết tôn tạo các hạng mục đã xuống cấp để ngôi chùa huyền thoại ngày càng khang trang, đẹp mắt, hấp dẫn du khách và tín đồ phật tử gần xa.