Dệt may là một trong những ngành sản xuất công nghiệp chủ lực của Việt Nam, với kim ngạch xuất khẩu đứng trong tốp đầu thế giới nhiều năm liền. Ngành hiện sử dụng khoảng 2,6 triệu lao động, đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch xuất khẩu. Riêng năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của ngành đạt 44 tỷ USD, tăng 11,26% so với năm trước. Tiếp nối thành quả đã đạt được, ngành dệt may đặt mục tiêu xuất khẩu đạt 47-48 tỷ USD năm 2025.
Dù còn nhiều thách thức, ngành dệt may Việt Nam vẫn có cơ hội bứt phá trong thời gian tới. Xu hướng giảm tiêu dùng sản phẩm dệt may số lượng lớn để hướng đến sản phẩm chất lượng cao sẽ tạo điều kiện cho Việt Nam - với thế mạnh về sản xuất hàng may mặc chất lượng cao - nâng cao giá trị gia tăng.
Theo ông Lê Tiến Trường - Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (VINATEX) - trong bối cảnh kinh tế xanh đang trở thành xu thế tất yếu, ngành dệt may vẫn có vai trò quan trọng nhờ tính chất không thể thay thế của sản phẩm.
Công nhân làm việc tại nhà máy sợi của VINATEX (Ảnh: TTXVN)
Tuy nhiên, dù nhiều nước đang hướng đến sản phẩm dệt may bền vững, song sản lượng tiêu thụ hàng dệt may tái chế vẫn còn thấp. Một trong những điểm nghẽn chính là khả năng đổi mới sáng tạo và tự động hóa trong sản xuất. Mặc dù xu hướng sản xuất xanh, tuần hoàn được nhắc đến nhiều, nhưng trong những năm qua, sản lượng tiêu thụ sản phẩm xanh vẫn chưa tăng đáng kể. Thậm chí, năm 2024, tỷ lệ tiêu thụ quần áo từ nguyên liệu tái chế còn thấp hơn năm 2023.
Việt Nam hiện có mức độ cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế với ưu thế về các tiêu chí sản xuất, chất lượng, linh hoạt và trách nhiệm xã hội. Tuy nhiên, so với các đối thủ lớn như Bangladesh, Ấn Độ và Trung Quốc, ngành dệt may Việt Nam chưa có lợi thế vượt trội về chuỗi cung ứng tích hợp và đơn giá sản phẩm. Các doanh nghiệp trong nước vẫn gặp khó khăn về chi phí logistics, thủ tục hành chính và khả năng tích hợp vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Do đó, theo Chủ tịch VINATEX, việc nâng cao giá trị gia tăng và cải thiện chuỗi cung ứng nội địa là nhiệm vụ quan trọng.
“Theo điều kiện chung thì ngành dệt may thường phát triển ở các nước có lực lượng lao động dồi dào, có kỹ năng tương đối khéo léo. Việt Nam cũng không thể tăng số lượng lao động lên chiều rộng được, và khi lượng sản phẩm giảm, yêu cầu chất lượng và giá trị cao lên thì lại có lợi cho chúng ta khi số lao động không tăng lên”, ông Lê Tiến Trường cho hay.
Hiện nay, tỷ lệ nội địa hóa của ngành đạt khoảng 50%, với kim ngạch nhập khẩu nguyên liệu lên đến 21 tỷ USD. Nếu có chính sách phù hợp, ngành có thể tăng trưởng bền vững với tốc độ 10% mỗi năm, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng GDP quốc gia.
Việt Nam có nhiều tiềm năng để tiếp tục phát triển ngành dệt may theo hướng bền vững. Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển xanh và tăng giá trị gia tăng, ông Lê Tiến Trường cho rằng, cần có chiến lược quy hoạch rõ ràng, định hướng phát triển các khu công nghiệp tập trung thay vì mô hình phân tán. Đồng thời, cần chính sách thúc đẩy thu hút “đại bàng” trong lĩnh vực công nghệ thời trang, giống như các ngành công nghiệp khác.
Gần đây, nhiều doanh nghiệp dệt may đã dịch chuyển từ Trung Quốc, Đài Loan, Hong Kong sang Việt Nam. Đây là cơ hội để ngành dệt may Việt Nam thay đổi theo hướng xanh, sạch. Việt Nam đã cam kết thực hiện đầy đủ 17 mục tiêu về phát triển bền vững trong Chương trình nghị sự 2030 toàn cầu và các cam kết tại COP26. Chất lượng và yếu tố môi trường của sản phẩm ngày càng được nhấn mạnh và trở thành tiêu chuẩn để lựa chọn nhà cung cấp.
Bên cạnh đó, hiện Việt Nam có tỷ lệ chi phí logistics trên tổng giá thành sản phẩm cao nhất trong số bảy nước xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới. Do vậy, cải thiện logistics và giảm chi phí vận chuyển là yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh.
Để đạt được điều này, ngoài nỗ lực của doanh nghiệp, cần có những chính sách định hướng chiến lược từ Chính phủ nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất xanh, tăng cường nội địa hóa và cải thiện môi trường kinh doanh. Chỉ khi đó, ngành dệt may Việt Nam mới có thể tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế của đất nước.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
