Nhà máy Thuỷ điện Nâm Mô (Nghệ An), đã đưa vào khai thác từ tháng 4/2013 nhưng đến nay Tổng Công ty 36 vẫn kiện chủ đầu tư để đòi tiền.

Khi “lòng tham” trỗi dậy...

Ngày 22/12/2010 và ngày 24/02/2011, TCty PTNL Nghệ An (chủ đầu tư) ký với Tổng Công ty 36 (nhà thầu) 2 bản hợp đồng xây dựng (số 17/HĐXD-BVC-P2 và số 01/HĐXD-BVC-P2) xây dựng các hạng mục chính và đào hố móng thuộc dự án thủy điện Nâm Mô (xã Tà Cạ, huyện Kỳ Sơ, tỉnh Nghệ An). Hợp đồng số 17/HĐXD-BVC-P2 (xây dựng các hạnh mục chính) được Tổng Công ty 36 cam kết thực hiện từ ngày 15/12/2010 đến 30/8/2012 nhưng chậm so với tiến độ hơn 7 tháng. Hợp đồng số 01/HĐXD-BVC-P2 (đào hố móng đợt 1) được Tổng Công ty 36 thực hiện từ ngày 24/02/2011 theo phương thức: “khoán gọn đối với hạng mục lán trại” và “theo đơn giá” cho các công việc còn lại. Tổng giá trị của 2 hợp đồng trên được 2 bên thỏa thuận hơn 187,5 tỷ đồng (bao gồm cả thuế VAT).

Theo nội dung hợp đồng, khối lượng và phạm vi công việc bên nhà thầu phải thực hiện theo hồ sơ thiết kế được phê duyệt và biện pháp thi công đã được thỏa thuận giữa các bên. Phương thức thanh toán và tạm ứng cũng được 2 bên nêu rõ trong hợp đồng. Hàng tháng, trên cơ sở hồ sơ đề nghị thanh toán của nhà thầu, chủ đầu tư sẽ tiến hành thẩm tra hồ sơ, xem xét khối lượng đã được nghiệm thu để giải ngân. Hợp đồng cũng nêu rõ trách nhiệm của các bên, thưởng phạt và phạt vi phạm hợp đồng, bảo hành công trình. Trong quá trình thực hiện, 2 bên cũng đã tiến hành ký kết một số phụ lục hợp đồng do có một số hạng mục cần điều chỉnh, phát sinh do thay đổi biện pháp thi công.

Tính đến ngày dự án đưa vào khai thác (31/3/2013), Tổng Công ty 36 đã được chủ đầu tư thanh toán 159,315 tỷ đồng. Ngày 22/5/2014, chủ đầu tư và nhà thầu tổ chức họp để quyết toán Hợp đồng. Tuy nhiên, do hồ sơ quyết toán có nhiều sai sót nên chủ đầu tư không chấp nhận mà yêu cầu nhà thầu làm lại. Thay vì làm lại, Tổng Công ty 36 đã khởi kiện TCty PTNL Nghệ An ra Tòa án nhân dân (TAND) TP Vinh yêu cầu chủ đầu tư phải trả cho mình 207,2 14 tỷ đồng.

Hình ảnh công nhân và hợp đồng thuê mướn nhân công của nhà thầu tại Công trình thuỷ điện Nậm Mô.

Bị hủy án vì… xử liều?

Ngày 20/4/2016 TAND TP Vinh mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án “Tranh chấp Hợp đồng xây dựng”, nguyên đơn là Tổng Công ty 36 , bị đơn là TCty PTNL Nghệ An. Dựa vào những số liệu của nguyên đơn đưa ra, ngày 25/4/2016 Hội đồng xét xử sơ thẩm đã tuyên: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Tổng Công ty 36; Chập nhận toàn bộ số liệu Tổng công ty 36 tự đưa ra; buộc TCty PTNL Nghệ An phải trả cho Tổng Công ty 36 số tiền còn lại là 51,22 tỷ đồng ngoài số tiền 159,315 tỷ đồng đã cho nhà thầu tạm ứng trong quá trình thi công.

Không chấp nhận bản án sơ thẩm, ngày 29/4/2016, TCty PTNL Nghệ An đã kháng cáo. Ngày 06/5/2016, Tổng Công ty 36 cũng kháng cáo yêu cầu TCTy PTNL Nghệ An phải thanh toán số tiền 6,175 tỷ đồng lãi suất mà bản án sơ thẩm đã không đưa vào bản án. Ngày 23/5/2016 Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) tỉnh Nghệ An cũng ban hành quyết định kháng nghị số 845/KN-VKS-P10 đối với bản án sơ thẩm vì lý do: Vi phạm quy định về tố tụng đối với điều kiện khởi kiện của nguyên đơn; không triệu tập người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan; vi phạm pháp luật về sử dụng, đánh giá chứng cứ; vi phạm cách tính lãi suất chậm trả.

Vì vậy, ngày 12/9/2016 TAND tỉnh Nghệ An đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm. Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện chủ đầu tư, đại diện đơn vị tư vấn quản lý dự án và tư vấn giám sát, đại diện VKSND tỉnh Nghệ An đều đề nghị HĐXX phải trưng cầu ý kiến của đơn vị giám định độc lập để kiểm chứng với số liệu nhà thầu nhằm đảm bảo khách quan, công bằng.

Tuy nhiên, bất chấp ý kiến của đại diện VKSND tỉnh Nghệ An, đơn vị tư vấn giám sát và bị đơn, HĐXX phúc thẩm vẫn tuyên: “Chấp nhận một phần nội dung yêu cầu khởi kiện của Tổng Công ty 36”; buộc TCty PTNL Nghệ An phải thanh toán “số tiền còn lại” và “tiền lãi phạt” do chậm thanh toán cho nhà thầu. Tổng số tiền mà TCty PTNL Nghệ An phải trả cho Tổng Công ty 36 là: 212,968 tỷ đồng chứ không phải là 187,5 tỷ đồng như 2 bên đã thoả thuận và cao hơn số liệu mà bản án sơ thẩm đã nêu (!?).

Không chấp nhận phán quyết của TAND Nghệ An, TCty PTNL Nghệ An đã làm đơn kiến nghị giám đốc thẩm bản án. Nhận được đơn của TCty PTNL Nghệ An, nhận thấy nội dung trình bày trong đơn kèm theo các tài liệu chứng minh có cơ sở, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã tiến hành họp và ngày 15/11/2016 ông Bùi Ngọc Hòa- Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ký văn bản số 34/2016/KN-KDTM “Kháng nghị giám đốc thẩm đối với ban án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số 14/2016/KDTM-PT nói trên của TAND tỉnh Nghệ An.

Trích nội dung phần quyết định của Toà án nhân dân Tối cao kháng nghị về 2 bản án đã tuyên “liều” tại Nghệ An.

Ngày 14/8/2017, Ủy ban Thẩm phán Tòa án cấp cao tại Hà Nội đã mở phiên tòa giám đốc thẩm để xét xử vụ án. Tại phiên tòa, hàng loạt những câu hỏi đã được nêu ra như việc áp dụng mức lương tối thiểu vùng; xác định đơn giá nhân công; có không việc Tổng Công ty 36 thuê mướn nhân công ngoài? Mức lương thực tế mà các lao động được hưởng là bao nhiêu? Có không việc khai khống khối lượng, khai khống tiền lương nhân công của nhà thầu?…

Ủy ban Thẩm phán nhận thấy: Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm của tỉnh Nghệ An chưa làm rõ những vấn đề mấu chốt mà đã đưa ra phán quyết là chưa đủ căn cứ, không đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự. Tòa cần cho các bên đối chất, so sánh sổ sách, nhật ký công trình để xác định Tổng Công ty 36 có sử dụng đúng vật liệu như đề xuất quyết toán hay không?

Từ những “lỗ hổng” trên, Ủy ban Thẩm phán đã tuyên: Hủy toàn bộ bản án kinh doanh, thương mại phúc thẩm số 14/2016/KDTM-PT ngày 12/9/2016 của TAND tỉnh Nghệ An và bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm số 04/KDTM-ST ngày 20, 25/4/2016 của TAND TP Vinh; giao hồ sơ vụ án cho TAND TP Vinh giải quyết sơ thẩm lại từ đâu theo quy định của pháp luật.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Minh Huệ- thương binh 1/4, cổ đông của TCty PTNL Nghệ An bức xúc: “Cả 2 phiên tòa cấp sơ thẩm và phúc thẩm đều thể hiện rất rõ sự thiên vị. Vì động cơ nào đó mà cả 2 phiên toà đã ngang nhiên bỏ qua những chứng cứ, tình tiết quan trọng. Chúng tôi là thương binh, không đòi hỏi thiên vị đối với chúng tôi mà chỉ cần xử đúng pháp luật. Chúng tôi sẵn sàng theo đuổi đến cùng vụ kiện này”.

Được biết, sau khi bị hủy cả 2 bản án, Tổng Công ty 36 đã tỏ ra “biết điều hơn” qua các lần hòa giải, thương lượng. Tuy nhiên, qua các lần thương lượng, đại diện Tổng Công ty 36 vẫn “cò kè bớt một, thêm hai” nên TCty PTNL Nghệ An vẫn không chấp nhận.

Tạp chí điện tử Hòa Nhập sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc diễn biến về vụ án này.