Đến nay, đội TKQT HCLS, Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình đã cất bốc, quy tập được 23 HCLS và tiếp tục thu thập thông tin, mở rộng phạm vi tìm kiếm trong giai đoạn 2. 

Khảo sát, xác minh kỹ các nguồn tin, tư liệu

Cuối năm 2018, BCĐ 515 huyện Lương Sơn (Hòa Bình) tổ chức hội nghị kết luận địa bàn, lập bản đồ TKQT HCLS ở cấp huyện, người dân thôn Thạch Quyền cung cấp 6 phiếu có thông tin HCLS, mộ liệt sĩ ngoài nghĩa trang chưa được quy tập tại khu vực chân núi Đất Sét và chân núi Chùa, Đống Bưởi thuộc địa bàn thôn Thạch Quyền. Từ kết quả trên, theo Đại tá Phạm Đức Hoài, Phó chính ủy Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình: Tháng 7-2019, Bộ CHQS tỉnh-cơ quan thường trực BCĐ 515 tỉnh đã chỉ đạo Ban CHQS huyện Lương Sơn phối hợp với Phòng Lao động-Thương binh và Xã hội, các ban, ngành, đoàn thể có liên quan và cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức rà soát, xác minh làm rõ thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ tại thôn Thạch Quyền. Từ đó, đã cho những kết quả rất cụ thể.

Trong cuốn "Lịch sử kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giai đoạn 1945-1975" của Đảng bộ huyện Lương Sơn ghi rõ: Thời kỳ kháng chiến chống Pháp những năm 1947 đến năm 1950 tại đình làng thôn Thạch Quyền, xã Cao Dương có trạm cứu chữa thương binh của Trung đoàn 48, Liên khu 3 (trước đây), trực tiếp cứu chữa thương binh trong các trận đánh bốt Đồi Mồi (là cứ điểm của quân Pháp nằm giữa địa bàn xã Cao Dương), nhưng do bị lộ nên quân Pháp đã tập kích đánh phá và đốt cháy đình làng. Tại đây, có nhiều thương binh và bộ đội ta đã hy sinh.

Đến năm 1990, gia đình ông Nguyễn Văn Sơn, trú tại thôn Thạch Quyền, khi đào móng nhà phát hiện có nhiều xương người nghi là HCLS nên đã dừng thi công. Năm 2006, gia đình bà Nguyễn Thị Lê, trú tại thôn Thạch Quyền, làm nhà, khi đào móng cũng phát hiện 4 bộ hài cốt nghi là HCLS. Gia đình đã di chuyển hài cốt ra gò đất trống cách vị trí ban đầu khoảng 250m, cạnh mương nước của thôn. 4 ngôi mộ được chôn cất thành hàng ngang, song song với nhau và có chôn đá để đánh dấu. Người dân trong khu vực và gia đình bà Lê thường xuyên dọn dẹp và thắp hương các phần mộ vào các dịp lễ, tết.

Tiếp tục xác minh thông tin, BCĐ 515 tỉnh Hòa Bình đã phối hợp với các đơn vị, cơ quan chức năng để tra cứu, đối chiếu. Trên cơ sở tra cứu dữ liệu giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị quân đội Trung đoàn 48, Liên khu 3, giai đoạn 1950 (sau này trực thuộc Sư đoàn 320) từ phần mềm dữ liệu của Cục Quân lực, Bộ Tổng Tham mưu, các đơn vị cung cấp thông tin: Phòng Chính trị, Sư đoàn 320, Quân đoàn 3 cung cấp có hai đồng chí hy sinh tại xã Cao Dương, huyện Lương Sơn là liệt sĩ Trương Huy Y, quê quán Thạch Trung, Thạch Hà, Hà Tĩnh và liệt sĩ Lê Văn Chất, quê quán Đức Châu, Kim Động, Hưng Yên. Cục Chính trị, Bộ tư lệnh Thủ đô Hà Nội cung cấp có một đồng chí hy sinh chôn cất tại thôn Thạch Quyền, xã Cao Dương, huyện Lương Sơn là liệt sĩ Đoàn Viết Chu, quê quán Đồng Mai, Hà Đông, Hà Nội. Đối chiếu danh sách của Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị cung cấp thông tin liệt sĩ hy sinh, chôn cất ban đầu trên địa bàn tỉnh Hòa Bình có thông tin về hai đồng chí hy sinh trên địa bàn xã Cao Dương là liệt sĩ Trương Huy Y, quê quán Thạch Trung, Thạch Hà, Hà Tĩnh (trùng với báo cáo của Quân đoàn 3) và liệt sĩ Nguyễn Văn Diêm, quê quán Hà Nội.

Thượng tướng Đỗ Căn, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Ủy viên Ban chỉ đạo Quốc gia 515 kiểm tra công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ tại thôn Thạch Quyền. 

Còn thông tin về liệt sĩ, còn tìm kiếm

Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó chủ tịch Thường trực UBND, Trưởng BCĐ 515 tỉnh Hòa Bình cho biết: “Sau khi khảo sát, xác minh rõ các nguồn tin, BCĐ 515 của tỉnh đã giao Bộ CHQS tỉnh xây dựng kế hoạch chi tiết về công tác bảo đảm TKQT HCLS tại thôn Thạch Quyền, để phân công giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ đạt kết quả cao; tổ chức rà phá bom, mìn bảo đảm an toàn tại các khu vực tìm kiếm, cất bốc; chuẩn bị phương tiện và vật chất phục vụ công tác tìm kiếm, cất bốc, quy tập”.

Từ ngày 23-12-2020, đội TKQT HCLS, Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình tiến hành nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc. Chia sẻ với chúng tôi, Thượng tá Quách Đạo Phi, Phó tham mưu trưởng, kiêm Phó đội trưởng Đội TKQT HCLS, Bộ CHQS tỉnh Hòa Bình cho biết: “Chúng tôi tiến hành TKQT theo hình thức cuốn chiếu, lấy đào thủ công là chủ yếu (cuốc, xẻng, bay), đồng thời thuê hai máy xúc hỗ trợ đào tìm và san lấp lại mặt bằng sau khi tìm kiếm, cất bốc, quy tập xong”.

Tại buổi kiểm tra công tác TKQT HCLS trên địa bàn thôn Thạch Quyền, đoàn công tác của BCĐ Quốc gia 515 do Thượng tướng Đỗ Căn, Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Ủy viên BCĐ Quốc gia 515 làm trưởng đoàn đã trực tiếp xuống thực địa nắm tình hình, động viên các lực lượng đang làm nhiệm vụ, đồng thời cảm ơn sự giúp đỡ, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương. Thượng tướng Đỗ Căn yêu cầu BCĐ 515 tỉnh Hòa Bình và các lực lượng trực tiếp làm nhiệm vụ tiếp tục rà soát địa bàn, xác minh thông tin, mở rộng phạm vi tìm kiếm trong giai đoạn 2, với phương châm: Còn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, còn tổ chức tìm kiếm.

Hiện tại, 23 HCLS được di chuyển về khu vực tập kết tại trụ sở UBND xã Cao Dương (cũ). Trước Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hòa Bình sẽ tiến hành lễ viếng, lễ truy điệu và an táng các liệt sĩ với nghi thức trang nghiêm nhất, đồng thời tiếp tục mở rộng phạm vi tìm kiếm và phối hợp với cơ quan liên quan để xác định danh tính các liệt sĩ.