Giải pháp công nghệ vẫn chỉ nằm trên bàn giấy, dây chuyền công nghệ nhập về vẫn đắp chiếu, nằm kho. Nhìn những đống rác chất ngất, bốc mùi ô uế, đe dọa tính mạng sức khỏe người dân, ông Trần Văn Hồng, Giám đốc Công ty CP Đầu tư Môi trường Xanh 27/7 Nghệ An  và đồng sự chỉ biết chép miệng, thở dài và chờ đợi.

Ngược dòng thời gian trở về năm 2011, buổi sáng 15/4, chính quyền và nhân dân tỉnh Thái Nguyên đã hồ hởi đón mừng các đoàn khách Trung ương và địa phương về dự Lễ ngày khánh thành Nhà máy xử lý và tái chế rác thải công suất 50 tấn/ngày tại xã Tân Quang, thị xã Sông Công. Nhà máy được xây dựng bằng công nghệ MBT - CD.08, do Công ty TNHH Thủy lực - Máy hoàn thiện và thi công, với tổng mức đầu tư lên đến hơn 35 tỷ đồng từ nguồn vốn tài trợ của nước ngoài (hơn 50%; vốn góp của Công ty TNHH Thủy lực - Máy (15,3%) và vốn đối ứng từ ngân sách của địa phương (32%). (Người viết cũng vinh dự có mặt trong sự kiện trọng đại đó).

 

 

Sau khi hoàn thành xây dựng cơ bản, tháng 5/2011, dự án được Chủ đầu tư là Sở Xây dựng Thái Nguyên bàn giao cho UBND thị xã Sông Công quản lý. Tiếp đó, UBND thị xã Sông Công đã giao cho Ban quản lý Đô thị thị xã Sông Công (nay là Cty TNHH Một thành viên Môi trường đô thị Sông Công) quản lý, vận hành nhà máy. Tuy nhiên, "hình mẫu" trong mô hình xử lý rác thải với các ưu điểm như: sử dụng công nghệ xanh thân thiện với môi trường, không chôn lấp, không gây ô nhiễm thứ cấp, tận thu túi nylon và kim loại để tái chế, rác thải được xử lý theo hướng năng lượng tái tạo mà "tác giả" của cỗ máy trong những lần đón 2 Phó Thủ tướng cùng hàng chục đoàn khách trong và ngoài nước về thăm đã trở thành "phế tích". Sau một thời gian chạy thử, nhà máy đã rơi vào tình trạng hoạt động cầm chừng, thỉnh thoảng khởi động lại để phục vụ các đoàn khách đến tham quan rồi lại... đóng cửa. 

 

Khi Nhà máy dừng hoạt động.

Dự án đã trở thành nỗi đau của các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia môi trường đô thị…

Báo cáo Môi trường Quốc gia 2011 với chủ đề Chất thải rắn cho thấy tốc độ gia tăng của loại chất thải này mỗi năm vào khoảng 10%, nhưng sẽ tiếp tục tăng cả về lượng lẫn mức độ độc hại và tỷ lệ thuận với sự phát triển của kinh tế - xã hội. Có khoảng 46% chất thải rắn phát sinh từ các đô thị, 17% từ sản xuất công nghiệp và phần còn lại từ nông thôn (sản xuất nông nghiệp), làng nghề và y tế.

Ngày 24/8/2016, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về bảo vệ môi trường, báo cáo về tình hình môi trường trên địa bàn Thủ đô, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, hiện các bãi chôn lấp chất thải rắn tập trung cấp Thành phố đã sắp đầy trong khi đó các bãi chôn lấp cấp huyện vẫn đang trong giai đoạn đầu tư xây dựng. Thành phố đang trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ vì thế khối lượng chất thải xây dựng ngày càng gia tăng gây nên tình trạng quá tải các bãi đổ thế thải xây dựng. Theo dự báo đến năm 2020 tổng lượng chất thải của toàn thành phố là 14.150 tấn/ngày đêm; đến năm 2030 là 18.900 tấn/ngày đêm và đến năm 2050 là 25.380 tấn/ngày đêm.

Nhiều năm nay việc xử lý rác thải sinh hoạt ở Hà Nội và các tỉnh, thành chủ yếu vẫn sử dụng công nghệ chôn lấp hoặc tận dụng ao, hồ, các vùng trũng, triền đê, cánh đồng, khu đất trống… để đổ rác thải. Lâu ngày hình thành các hố chôn lấp rác tự phát, không đảm bảo quy trình kỹ thuật, làm ô nhiễm nguồn nước mặt và nước ngầm.

Và tất yếu, đến thời điểm nào đó sẽ không còn nơi để chôn lấp rác thải.  Ai cũng hiểu điều đó, nhưng khi chưa được  chính  quyền  “yêu” thì các nhà đầu tư có năng lực, có mong muốn tham gia vào lĩnh vực này chỉ biết chờ đợi!