1. Quân nhân chuyên nghiệp trong Quân đội nhân dân Việt Nam

Theo Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, số: 98/2015/QH13, được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 26 tháng 11 năm 2015: “Quân nhân chuyên nghiệp là công dân Việt Nam có trình độ chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ phục vụ trong Quân đội nhân dân, được tuyển chọn, tuyển dụng theo chức danh và được phong quân hàm quân nhân chuyên nghiệp”⁽¹⁾.

Cũng theo Luật này, có: “Quân nhân chuyên nghiệp tại ngũ là quân nhân chuyên nghiệp đang phục vụ trong lực lượng thường trực của Quân đội nhân dân”⁽²⁾ và “Quân nhân chuyên nghiệp dự bị là công dân Việt Nam có trình độ chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ đã đăng ký phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân theo quy định của Luật này”⁽³⁾.

Như vậy, quân nhân chuyên nghiệp là khái niệm để chỉ một nhóm quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Hai yếu tố cơ bản quy định nội hàm khái niệm quân nhân chuyên nghiệp: 1. Có trình độ chuyên môn, kỹ thuật; 2. Có chức danh và quân hàm theo quy định của Bộ Quốc phòng.

Quân nhân chuyên nghiệp có những nét đặc thù như: đa dạng về thành phần xuất thân, thành phần dân tộc, cơ cấu vùng miền và lứa tuổi; được hình thành, phát triển từ nhiều nguồn, với phương thức tuyển chọn mang tính đặc thù quân sự; đa dạng về trình độ đào tạo chuyên môn nghiệp vụ; môi trường, điều kiện làm việc của quân nhân chuyên nghiệp gắn với đặc thù quân sự, có tính kỷ luật cao và chặt chẽ, đáp ứng yêu cầu chiến đấu và phục vụ chiến đấu.

2. Vai trò và thực trạng thực hiện vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp trong Quân đội nhân dân Việt Nam

Đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có vai trò rất quan trọng trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của quân đội, là “lực lượng nòng cốt của đội ngũ chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ bảo đảm cho công tác lãnh đạo, chỉ huy, quản lý; thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu và các nhiệm vụ khác của quân đội”⁽⁴⁾, thể hiện trên những nội dung sau:

Một là, là lực lượng đảm bảo cho công tác lãnh đạo, chỉ huy, quản lý ở các cơ quan, đơn vị.

Quân nhân chuyên nghiệp trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ đã kịp thời phát hiện những mâu thuẫn, những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn, những yêu cầu mới. Từ đó cung cấp cơ sở thực tiễn khoa học cho các cấp lãnh đạo, chỉ huy, quản lý cơ quan, đơn vị; để đội ngũ này xác định, điều chỉnh chủ trương, giải pháp xây dựng đơn vị phù hợp với thực tiễn nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội trong thời kỳ mới. Ngoài ra, với chức năng, nhiệm vụ phục vụ, quân nhân chuyên nghiệp là “cánh tay đắc lực” giúp lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị quán triệt, tổ chức triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị; hoàn thành nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi trong mọi tình huống. Đồng thời, quân nhân chuyên nghiệp là lực lượng hiện thực hóa các chủ trương, biện pháp của lãnh đạo, chỉ huy đơn vị. Mọi chủ trương, biện pháp lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng và kế hoạch của cán bộ chủ trì các cấp có được đúng đắn và có tính khả thi hay không, phụ thuộc phần lớn trình độ, năng lực, ý thức trách nhiệm làm tham mưu của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp.

Hai là, là lực lượng trực tiếp thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu và các nhiệm vụ khác của quân đội.

Trong vai trò thực hiện nhiệm sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, quân nhân chuyên nghiệp được biết đến là các lực lượng trinh sát, đặc nhiệm, đặc công, các nhân viên chuyên môn kĩ thuật ở các đơn vị chủ lực, địa phương, bộ đội biên phòng, hải quân, cảnh sát biển và phòng không - không quân. Đội ngũ này là lực lượng chủ chốt trong thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu chống lại các âm mưu gây hấn, đe dọa của các thế lực thù địch; kịp thời phát hiện và bảo vệ vững chắc biên cương, biển đảo, vùng trời của Tổ quốc; bảo đảm sự chấp pháp trên biển, giúp ngư dân yên tâm khai thác trên các vùng biển truyền thống của Việt Nam. Trong thực hiện nhiệm vụ phục vụ chiến đấu và các nhiệm vụ khác, quân nhân chuyên nghiệp được biết đến là đội ngũ chuyên môn kỹ thuật có trình độ tay nghề cao tham gia nghiên cứu chế tạo, cải tiến, sử dụng, bảo quản, sửa chữa vũ khí, trang bị kỹ thuật quân sự ở các cơ quan nghiên cứu, các nhà máy, xí nghiệp quốc phòng. Cũng với trình độ chuyên môn kỹ thuật, tay nghề của mình, quân nhân chuyên nghiệp còn có vai trò đảm bảo công tác hậu cần ở các cơ quan, đơn vị; chăm sóc sức khỏe bộ đội ở các trạm xá, bệnh viện quân y; sáng tác và biểu diễn nghệ thuật, đáp ứng nhu cầu đời sống văn hóa tinh thần trong toàn quân, thậm chí là nhân dân cả nước….

Trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của quân đội, đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có nhiều đóng góp to lớn góp phần quan trọng vào những chiến công, thành tích của quân đội, tô thắm thêm hình ảnh cao đẹp “Bộ đội cụ Hồ”. Trong các cuộc kháng chiến chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế, đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp đã phát huy tốt vai trò, trách nhiệm, không quản ngại gian khổ, hy sinh, thực hiện tốt công tác đảm bảo chiến đấu trong từng trận đánh, chiến dịch. Nhiều đồng chí được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý khác. Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là trong sự nghiệp đổi mới, mặc dù điều kiện mọi mặt còn nhiều khó khăn, song đại đa số quân nhân chuyên nghiệp, trên từng cương vị, chức trách đã luôn nỗ lực, cố gắng, vươn lên hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Trong những năm qua, dư luận rất cảm phục những việc làm, nghĩa cử cao đẹp của cán bộ, chiến sĩ trong quân đội, trong đó có quân nhân chuyên nghiệp như dũng cảm, hy sinh trong cứu hộ, cứu nạn, giúp nhân dân khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh; cứu người đuối nước, gặp khó khăn, hoạn nạn, nhặt được của rơi trả người đánh mất; những tấm gương tiêu biểu trong thực hiện nhiệm vụ.... Những biểu hiện đó góp phần tô thắm thêm hình ảnh cao đẹp “Bộ đội cụ Hồ”, khẳng định vai trò quan trọng của quân nhân chuyên nghiệp trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của quân đội.

Tuy nhiên, ở từng cơ quan, đơn vị, trong những thời điểm, hoàn cảnh khác nhau, vẫn còn một số quân nhân chuyên nghiệp có nhận thức, thái độ, hành vi sai lệch, có những vấn đề nổi cộm, kéo dài, chậm được khắc phục.

Thứ nhất, một số quân nhân chuyên nghiệp thiếu ý thức tu dưỡng, rèn luyện, chấp hành không nghiêm kỷ luật, pháp luật, tùy tiện, vô tổ chức, vô kỷ luật trong thực hiện nhiệm vụ, chây ì với công việc được giao, muốn ra ngoài đơn vị tìm việc khác phù hợp hơn, thậm chí có biểu hiện gây mẫu thuẫn, xung đột trong quan hệ xã hội với cấp trên, cấp dưới, với đồng chí, với các tổ chức trong quân đội, đơn vị. Trong công tác và sinh hoạt hàng ngày, do bất cập về tuổi tác, về chức năng, nhiệm vụ, về vị trí, vai trò và kinh nghiệm sống, kinh nghiệm công tác nên phát sinh mâu thuẫn với cấp trên, cấp dưới. Trong mối quan hệ với đồng chí, đồng đội, do bất đồng về nhận thức, về vị trí công tác, về khả năng, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ khi cùng giải quyết một nhiệm vụ… nên họ có những biểu hiện “bằng mặt nhưng không bằng lòng”, nói xấu nhau lẫn nhau, cục bộ địa phương. Những biểu hiện đó đã làm ảnh hưởng đến tinh thần đoàn kết, nhất trí, kết quả thực hiện nhiệm vụ trong đơn vị; đặc biệt dễ làm ảnh hưởng xấu đến hình ảnh anh “Bộ đội Cụ Hồ”, dễ làm lộ bí mật quân sự.

Thứ hai, những hạn chế trong giải quyết các mối quan hệ trong và ngoài đơn vị. Khi quân nhân chuyên nghiệp càng tham gia vào nhiều mối quan hệ ngoài xã hội, họ càng có điều kiện tiếp xúc với những thói hư, tật xấu bên ngoài và chịu sự tác động của mặt trái kinh tế thị trường như đề cao lợi ích cá nhân, sống tranh thủ, chụp giựt, sa vào cờ bạc, rượu chè, trai gái… Phân tích tài liệu về tình hình vi phạm kỷ luật nghiêm trọng của quân nhân chuyên nghiệp trong những năm gần đây cũng cho thấy, các vụ việc nghiêm trọng mà quân nhân chuyên nghiệp vi phạm như nợ nần không có khả năng thanh toán, lô đề, cờ bạc, ma túy, mại dâm, quan hệ nam nữ bất chính, ly hôn, ly thân, tự tử, tự sát. Hệ lụy của chúng là làm xáo trộn, phá vỡ các quan hệ xã hội tốt đẹp trong gia đình, dòng họ; đẩy quân nhân chuyên nghiệp đến với các mối quan hệ xã hội không tốt ngoài xã hội.

Thứ ba, một bộ phận quân nhân chuyên nghiệp chưa có động cơ phục vụ quân đội đúng đắn, khi không đạt được mục đích, nhất là đảm bảo đời sống, thu nhập nên có thái độ, hành vi thoái thác nhiệm vụ, thậm chí gây mất đoàn kết, vi phạm kỷ luật, xin ra quân, chuyển ngành.

3. Một số giải pháp phát huy vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay

Để phát huy vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp trong Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay, chúng ta cần thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp sau:

Một là, xây dựng đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có cơ cấu hợp lý, đủ về số lượng, tốt về chất lượng.

Đây là giải pháp quan trọng, có ý nghĩa thiết thực trong phát huy vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp hiện nay.

Gắn với quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội, đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có sự phát triển cả về số lượng, chất lượng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quân đội và yêu cầu, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị trong từng thời kỳ. Đến nay, đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có diện bố trí, sử dụng rất rộng trong toàn quân từ cơ quan cấp chiến lược đến các cơ quan, đơn vị cấp cơ sở; các học viện, nhà trường; các doanh nghiệp kinh tế - quốc phòng, quốc phòng - kinh tế; từ đơn vị chủ lực đến các cơ quan quân sự địa phương. Trên thực tế đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có vai trò ngày càng quan trọng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của các cơ quan, đơn vị. Cho nên, muốn đội ngũ quân nhân chuyên luôn yên tâm công tác và hạn chế thấp nhất những hạn chế, bất cập nảy sinh, thì phải xây dựng đội ngũ này có cơ cấu hợp lý, đủ về số lượng, tốt về chất lượng.

Cấp ủy, chỉ huy các cấp phải có nhận thức đúng về cơ cấu đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp trong mối tương quan cơ cấu quân nhân của cơ quan, đơn vị, cụ thể là tương quan với đội ngũ sĩ quan, với hạ sĩ quan, binh sĩ. Cần có chiến lược và giải pháp cụ thể nhằm xây dựng, điều chỉnh, bố trí cân đối, hợp lý cơ cấu quân nhân chuyên nghiệp đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của quân đội và yêu cầu, nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị.

Thứ nhất, cần tập trung xây dựng đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp đủ về số lượng, chất lượng ở các cơ quan, đơn vị gắn với quá trình điều chỉnh quân số, biên chế của toàn quân; về cơ cấu độ tuổi cần chú trọng công tác lựa chọn, tuyển dụng bổ sung hàng năm bảo đảm có các thế hệ, các lớp lang thay thế nhau một cách hài hòa, cân đối tránh sự hững hụt cả về số lượng, chất lượng.

Thứ hai, có chính sách đào tạo, tuyển dụng linh hoạt nhằm thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào phục vụ quân đội theo cơ chế “tuyển dụng người tài, không tuyển dụng người nhà”, tạo cơ cấu hợp lý về trình độ, chuyên môn nghiệp vụ ở các bậc như đại học, cao đẳng, trung cấp, sơ cấp; hạn chế tối đa tình trạng mua bán bằng cấp, gây hệ quả xấu là “sử dụng bằng giả, hưởng lương thật” đang gây nhức nhối, bất bình ở các cơ quan, đơn vị.

Thứ ba, nhằm tạo sự hợp lý về cơ cấu thành phần xuất thân, thành phần dân tộc, cơ cấu vùng miền. Bởi vì, hiện nay cũng như trong tương lai, thành phần xuất của quân nhân nói chung, quân nhân chuyên nghiệp nói riêng vẫn chủ yếu là nông dân và công nhân. Tuy còn có sự rề rà, tùy tiện trong công việc, nhưng phần lớn họ là những người làm lũ, chịu khó, ham học hỏi nên họ rất phù hợp để trở thành những người “lính thợ” trong quân đội. Bên cạnh đó, Đảng, Nhà nước và quân đội cũng luôn phải tính đến thành phần dân tộc, cơ cấu vùng miền, lãnh thổ để có chính sách phù hợp vừa thu hút được các con em đồng bào các dân tộc thiểu số, ở vùng sâu, vùng xa để đào tạo, bồi dưỡng thành quân nhân chuyên nghiệp phục vụ lâu dài trong quân đội, vừa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Hai là, bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức và lòng yêu nghề, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp.

Quân nhân chuyên nghiệp là lực lượng quan trọng trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội; là lực lượng không thể thiếu trong thực hiện nhiệm vụ theo trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ở các cơ quan, đơn vị quân đội. Quá trình hiện đại hóa quân đội hiện nay trên cơ sở khai thác, làm chủ và phát triển khoa học công nghệ, vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại đòi hỏi phải có lực lượng quân nhân chuyên nghiệp có trình độ, năng lực cao; chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, thực sự có tình yêu, gắn bó với ngành nghề, yên tâm phục vụ quân đội nhất là các quân, binh chủng kỹ thuật.

Thứ nhất, các cơ quan, đơn vị trong toàn quân, nhất là các đơn vị cơ sở cần quan tâm phát hiện, bồi dưỡng những hạ sĩ quan, binh sĩ có năng lực, trình độ, có tinh thần trách nhiệm cao, yên tâm gắn bó với đơn vị để tuyển dụng, chuyển chế độ quân nhân chuyên nghiệp vì họ là “người thực, việc thực” đã có thời gian phục vụ và gắn bó với cơ quan, đơn vị.

Thứ hai, có kế hoạch tuyển dụng, bổ sung kịp thời cho các cơ quan, đơn vị đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có trình độ, năng lực cao, chuyên môn, nghiệp vụ giỏi phục vụ cho các nhiệm vụ. Hàng năm cần làm tốt việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, thi tay nghề, nâng bậc thợ cho đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp qua đó tạo động lực để quân nhân chuyên nghiệp tích cực học tập, nâng cao trình độ, nhận thức; trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và ý thức, trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị và quân đội.

Thứ ba, tăng cường tuyên truyền, giáo dục cho quân nhân chuyên nghiệp về tình cảm, ý thức, trách nhiệm gắn bó với quân đội, gắn bó với cơ quan, đơn vị nhất là ở các đơn vị, các nhà máy, xí nghiệp đã có truyền thống nhiều thế hệ trong gia đình là quân nhân chuyên nghiệp phục vụ trong quân đội. Qua đó động viên, khuyến khích quân nhân chuyên nghiệp thêm yêu mến, gắn bó với quân đội. Đồng thời, cần có cơ chế chính sách ưu tiên tuyển dụng con em quân nhân chuyên nghiệp có phẩm chất đạo đức, nhận thức, năng lực tốt vào phục vụ quân đội nhằm phát huy truyền thống và tạo nên những thế hệ kế tiếp cùng trên một địa bàn, cùng vào một đơn vị để phục vụ lâu dài trong quân đội.

Ba là, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lượng trong phát huy vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp hiện nay.

Phát huy vai trò của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp hiện nay là trách nhiệm của mọi tổ chức, lực lượng ở từng cơ quan, đơn vị.

Đối với cấp ủy, chi bộ: Thường xuyên quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị, quy định của cấp trên, nghiên cứu nắm vững tình hình cơ cấu xã hội, tổ chức biên chế của quân nhân chuyên nghiệp, trên cơ sở đó đề ra nghị quyết lãnh đạo toàn diện đối với quân nhân chuyên nghiệp. Ngoài ra, cấp ủy, chi bộ cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức, năng lực, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ; quan tâm đúng mức đến việc giáo dục đạo đức cho cán bộ, đảng viên, để họ thực sự là tấm gương sáng cho cán bộ, chiến sĩ và quân nhân chuyên nghiệp noi theo. Tập trung nâng cao chất lượng lãnh đạo hoạt động huấn luyện, giáo dục, chăm lo đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho quân nhân chuyên nghiệp.

Đối với đội ngũ cán bộ các cấp: Đây là lực lượng trực tiếp quản lý, chỉ huy, giáo dục, rèn luyện quân nhân chuyên nghiệp. Trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp là định hướng chính trị tư tưởng, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, xây dựng bản lĩnh chính trị, ý chí quyết tâm chiến đấu, củng cố giữ vững niềm tin, làm cho đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có trình độ kỹ thuật, chiến thuật giỏi, kỷ luật nghiêm, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Cần phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ các cấp thông qua việc nâng cao trách nhiệm thực hiện chức trách, nhiệm vụ và sự gương mẫu trước cán bộ, chiến sĩ thuộc quyền. Bản thân cán bộ phải đề cao trách nhiệm cá nhân trước sự trưởng thành, tiến bộ của quân nhân chuyên nghiệp, làm cho họ thấy rõ vinh dự và trách nhiệm mà tích cực học tập, rèn luyện nâng cao trình độ về mọi mặt, thật sự là tấm gương tiêu biểu về nhân cách để quân nhân chuyên nghiệp học tập, làm theo. Ngoài ra, cán bộ các cấp phải thường xuyên sâu sát, hiểu rõ mọi diễn biến tâm lý, tư tưởng, tình cảm, điểm mạnh, điểm yếu của quân nhân chuyên nghiệp, nhất là những vấn đề xã hội phức tạp của quân nhân chuyên nghiệp, từ đó tìm ra cách tác động phù hợp hoặc phản ánh với cấp trên để có phương pháp quản lý, giáo dục hợp lý. Muốn vậy, cán bộ các cấp phải có phong cách làm việc phải kiên trì, bền bỉ, chân thành giúp đỡ, uốn nắn, chỉ bảo đối với từng quân nhân chuyên nghiệp; chủ động kiểm tra, động viên, khen thưởng những đồng chí chấp hành tốt và xử lý kịp thời trường hợp thiếu tự giác trong học tập, rèn luyện.

Đối với Hội đồng quân nhân và các tổ chức quần chúng: Thường xuyên giáo dục, động viên, tạo môi trường thuận lợi để quân nhân chuyên nghiệp phát huy sở trường, thế mạnh của mình trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, xây dựng dư luận tích cực, đẩy mạnh, thực hiện có hiệu quả phong trào thi đua và các cuộc vận động ở cơ quan, đơn vị.

Bốn là, tăng cường ý thức tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp hiện nay.

Việc tăng cường ý thức tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện; nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò đối với quân đội và cơ quan, đơn vị cho quân nhân chuyên nghiệp có ý nghĩa quan trọng.

Thực tế cho thấy, quân nhân chuyên nghiệp có nhận thức đúng về vị trí, vai trò của mình đối với chức năng, nhiệm vụ, đối với cơ quan, đơn vị mới nhận rõ mục đích, động cơ phần đấu, từ đó xây dựng ý thức tự giác, rèn luyện ý chí, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Yêu cầu đặt ra là phải làm cho quân nhân chuyên nghiệp nắm vững kế hoạch công tác của cơ quan, đơn vị, chức trách, nhiệm vụ được giao và bảo đảm thực hiện theo đúng kế hoạch, bảo đảm hoạt động thực hiện nhiệm vụ một cách chủ động, khoa học, có hiệu quả.

Các cơ quan, đơn vị cần phải có chế độ khuyến khích và bắt buộc, phải tiến hành định kỳ kiểm tra kiến thức và trình độ chuyên môn, nghiệp vụ; đồng thời phải cung cấp đủ thông tin cần thiết để quân nhân chuyên nghiệp tự học tập, tu dưỡng qua đó giúp họ thấy rõ hơn về vị trí, vai trò cũng như trách nhiệm của bản thân đối với cơ quan, đơn vị.

Ngoài ra, cần tăng cường sự chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên, sự giúp đỡ của cán bộ các cấp về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm, nội dung, cách thức, biện pháp để quân nhân chuyên nghiệp hiểu rõ hơn về tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện, có ý thức tổ chức kỷ luật tốt đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trên cơ sở vị trí, vai trò của bản thân. Đồng thời, lãnh đạo, chỉ huy cơ quan, đơn vị cần căn cứ vào chức trách, nhiệm vụ, đánh giá đúng những hạn chế về phẩm chất, năng lực của quân nhân chuyên nghiệp, giúp họ có những biện pháp tu dưỡng, học tập theo nguyên tắc đảm nhiệm vị trí nào, có vai trò gì, thì phải có đủ phẩm chất, năng lực và phong cách làm việc tương ứng với vị trí, vai trò đó

Năm là, tiếp tục hoàn thiện, thực hiện tốt chính sách đối với hậu phương, gia đình và quân nhân chuyên nghiệp.

Thực hiện giải pháp này góp phần giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa cống hiến và hưởng thụ; giữa nghĩa vụ, trách nhiệm với quyền lợi, bảo đảm những lợi ích chính đáng của họ. Chính sách đối với đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp bao gồm cả chính sách hậu phương quân đội và chính sách trực tiếp đối với đội ngũ này.

 Chính sách với quân nhân chuyên nghiệp: Nội dung chính sách đối với đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp có phạm vi rộng lớn, bao gồm: hệ thống chính sách bảo đảm về ăn, mặc, ở, công tác, sinh hoạt; chế độ về tiền lương, phụ cấp, phép, tranh thủ, công tác phí; đề bạt quân hàm, nâng lương, bổ nhiệm và các chế độ khuyến khích đặc thù; bảo hiểm xã hội, chăm sóc sức khỏe; bảo hiểm y tế, nhà ở đối với thân nhân, hậu phương gia đình.... Cho nên, việc tiếp tục hoàn thiện và thực hiện tốt chính sách đối với quân nhân chuyên nghiệp hiện nay cần được đặt trong quá trình hoàn thiện hệ thống chính sách đối với quân đội và xã hội. Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế và tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của quân nhân chuyên nghiệp, cho thấy chính sách đối với đội ngũ này trong thời gian tới cần tập trung vào việc cải thiện điều kiện công tác, sinh hoạt, đề bạt quân hàm, nâng lương, và giải quyết những bất cập về chính sách về nhà ở, đất ở cũng những chế độ ưu tiên, đãi ngộ.

Đối với việc cải thiện điều kiện công tác, sinh hoạt, cần quan tâm khắc phục những khó khăn về nơi làm việc, tăng cường cơ sở vật chất, các trang thiết bị kỹ thuật nhằm chống khói bụi, tiếng ồn, chống nhiễm các loại hóa chất, khí độc, sóng điện từ và nhiễm các loại phóng xạ…. Quan tâm cải thiện điều kiện, công tác phí, sinh hoạt phí của đội ngũ quân nhân chuyên nghiệp, bảo đảm cho quân nhân chuyên nghiệp có đủ kinh phí để thực hiện nhiệm vụ; đặc biệt chú trọng công tác phí cho quân nhân chuyên nghiệp hiện đang công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng có nhiều khó khăn về phương tiện đi lại.

Chính sách hậu phương quân đội đối với quân nhân chuyên nghiệp: Đây là chính sách có vai trò rất quan trọng, tác động trực tiếp đến quyền lợi và động cơ phục vụ quân đội của quân nhân chuyên nghiệp và dễ làm phát sinh vấn đề xã hội. Thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội sẽ góp phần làm cho quân nhân chuyên nghiệp yên tâm phục vụ quân đội và tự nó sẽ là chất kích thích của hậu phương, gia đình trong việc động viên, khuyến khích quân nhân chuyên nghiệp an tâm phấn đấu, phục vụ lâu dài trong quân đội.

Chính sách hậu phương quân đội hiện nay tuy đã có cải tiến, ưu việt, đáp ứng ngày càng tốt hơn quyền lợi cho bản thân, gia đình quân nhân chuyên nghiệp. Song, vẫn còn nhiều mặt hạn chế, vì vậy trong thời gian tới cần tập trung giải quyết một số vấn đề chính sách về nhà ở, nơi ở cho bản thân, gia đình quân nhân chuyên nghiệp. Thực tế hiện nay, phần lớn quân nhân chuyên nghiệp chưa có nhà ở, phải sống chung với bố mẹ, hoặc phải đi thuê mướn nhà ở nên đời sống gia đình còn gặp nhiều khó khăn, bản thân không thực sự yên tâm công tác. Do vậy, giải quyết vấn đề này là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, quân đội, địa phương và cả hệ thống chính trị. Cần đẩy mạnh việc xây dựng chung cư, nhà công vụ để giải quyết nhu cầu nhà ở cho quân nhân chuyên nghiệp. Đồng thời, có thể tiếp tục thực hiện chính sách cấp đất cho quân nhân chuyên nghiệp làm nhà ở, định cư và việc làm cho thân nhân quân nhân chuyên nghiệp, tạo điều kiện cho họ hợp lý hóa gia đình nhất là đối với quân nhân chuyên nghiệp công tác nơi biên giới, biển, đảo./.

Chú thích

(1,2,3,4) - Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, Nhà xuất bản Quân đội nhân dân, Hà Nội, 2016, tr. 8-9, 8, 8, 8.