Cuộc họp của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) vào ngày 19/9 vừa qua đã thống nhất cắt giảm 50 điểm cơ bản lãi suất. Mức giảm này là một động thái quyết liệt hơn của FED so với dự báo giảm 0,25% trước đây. Nhiều nhà kinh tế cho rằng bất chấp tuyên bố về nền kinh tế “mạnh mẽ”, FED ngày càng lo ngại về nguy cơ suy thoái.

Quyết định giảm 50 điểm phần trăm lãi suất của FED phản ánh nguy cơ suy thoái kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp đáng ngại hơn lạm phát. 

Dưới đây là những tác động của việc Fed hạ 0,5% lãi suất ngày 18/9 vừa qua tới nền kinh tế của Việt Nam

Tỷ giá hối đoái và dòng vốn ngoại

Một trong những tác động rõ ràng nhất của việc Fed giảm lãi suất là sự thay đổi trong tỷ giá hối đoái. Khi lãi suất tại Mỹ giảm, đồng USD có xu hướng suy yếu so với các đồng tiền khác, bao gồm cả VND. Điều này dẫn đến việc đồng Việt Nam có thể tăng giá so với đồng USD, gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, bởi hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sẽ trở nên đắt đỏ hơn trên thị trường quốc tế.

Ngoài ra, việc đồng USD mất giá còn có thể ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. Theo TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV việc FED giảm lãi suất sẽ khiến đồng USD xuống giá so với hầu hết các đồng tiền khác (trong đó có VND) làm giảm sức ép tỷ giá USD/VND. Thực tế là thị trường đã chiết khấu một phần lớn, tỷ giá hạ nhiệt từ mức tăng khoảng 4,9% hồi cuối tháng 5/2024 xuống còn 1,6% hết ngày 18/9/2024. Dự báo tỷ giá USD/VND sẽ chỉ tăng khoảng 1,3-1,7% cả năm 2024. Lãi suất thấp tại Mỹ khiến các nhà đầu tư quốc tế tìm kiếm các thị trường có lợi nhuận cao hơn, và Việt Nam, với tiềm năng tăng trưởng tốt, có thể trở thành điểm đến hấp dẫn. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và đầu tư gián tiếp (FII) vào Việt Nam có thể gia tăng, hỗ trợ phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ và cải thiện cơ sở hạ tầng.

Xuất khẩu và nhập khẩu: Cơ hội và thách thức

Xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, chiếm tỷ trọng lớn trong GDP. Do đó, khi Fed giảm lãi suất và đồng USD mất giá, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ trở nên kém cạnh tranh hơn vì giá cả tăng lên. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các ngành như dệt may, giày dép, điện tử – những mặt hàng chủ lực xuất khẩu sang Mỹ. Các doanh nghiệp Việt Nam cần phải điều chỉnh chiến lược để duy trì sức cạnh tranh, chẳng hạn như nâng cao chất lượng sản phẩm hoặc tối ưu hóa chi phí sản xuất.

Tuy nhiên, mặt khác, một đồng USD yếu cũng mang lại một số lợi ích. Việt Nam nhập khẩu nhiều nguyên liệu và hàng hóa từ Mỹ, do đó giá nhập khẩu sẽ giảm, giúp các doanh nghiệp sản xuất trong nước tiết kiệm chi phí. Điều này có thể thúc đẩy sản xuất và làm tăng năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm sản xuất nội địa.

Áp lực lên lãi suất trong nước

Fed giảm lãi suất có thể đặt ra áp lực đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong việc điều chỉnh lãi suất trong nước. Để duy trì sự ổn định của đồng VND và tránh việc dòng vốn chảy ra nước ngoài, Ngân hàng Nhà nước có thể phải xem xét giảm lãi suất. Việc này không chỉ giúp Việt Nam bảo vệ vị thế cạnh tranh của mình mà còn khuyến khích đầu tư và tiêu dùng trong nước.

Một lãi suất thấp hơn trong nước có thể mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp, bởi chi phí vay vốn sẽ giảm, giúp họ dễ dàng tiếp cận các nguồn tài chính để mở rộng sản xuất và kinh doanh. Người tiêu dùng cũng được hưởng lợi từ việc vay tiêu dùng với lãi suất thấp hơn, kích thích chi tiêu và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Thị trường chứng khoán: Lực đẩy tiềm năng

Một tác động tích cực khác của việc Fed giảm lãi suất là sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán. Khi lãi suất tại Mỹ và các nước phát triển giảm, nhà đầu tư thường chuyển dịch dòng vốn từ các tài sản an toàn như trái phiếu sang các tài sản rủi ro hơn như cổ phiếu để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn. Điều này có thể làm gia tăng dòng vốn chảy vào thị trường chứng khoán Việt Nam, góp phần đẩy giá cổ phiếu và tăng thanh khoản trên thị trường.

Việt Nam hiện đang là một trong những thị trường mới nổi hấp dẫn với mức tăng trưởng cao, cơ cấu dân số trẻ và năng động, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các công ty niêm yết. Sự gia tăng của dòng vốn quốc tế có thể góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính và mở ra nhiều cơ hội mới cho các doanh nghiệp Việt.

Tác động đến lạm phát và ổn định kinh tế

Dòng vốn đầu tư tăng và chi phí vay giảm có thể giúp thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư trong nước, nhưng đồng thời cũng có thể tạo ra áp lực lạm phát. Khi nền kinh tế được bơm thêm tiền thông qua các khoản vay giá rẻ, tổng cầu sẽ gia tăng, kéo theo giá cả hàng hóa leo thang. Nếu Ngân hàng Nhà nước không kiểm soát được lượng cung tiền, nền kinh tế có thể đối mặt với rủi ro lạm phát.

Tuy nhiên, lạm phát ở mức vừa phải có thể là một dấu hiệu tốt của sự tăng trưởng kinh tế, miễn là chính phủ và ngân hàng trung ương có các biện pháp quản lý hợp lý. Điều quan trọng là duy trì sự cân bằng giữa tăng trưởng và kiểm soát lạm phát để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô trong dài hạn.

Việc Fed giảm lãi suất mang đến cả cơ hội lẫn thách thức cho nền kinh tế Việt Nam. Mặc dù Việt Nam có thể gặp phải khó khăn trong xuất khẩu và đối mặt với rủi ro lạm phát, nhưng với sự quản lý khéo léo và kịp thời từ Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan quản lý, Việt Nam vẫn có thể tận dụng cơ hội để thu hút vốn đầu tư nước ngoài, thúc đẩy thị trường tài chính và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc theo dõi sát sao các chính sách tài chính quốc tế và điều chỉnh linh hoạt chính sách trong nước là điều kiện tiên quyết để Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững.