Phát biểu tại phiên chất vấn Quốc hội mới đây, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang nhấn mạnh: “Hậu quả của tin giả, tin sai sự thật là khôn lường, không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế – xã hội, mà còn có nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia và chủ quyền”.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang: Hậu quả của tin giả, tin sai sự thật là khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng

Thực tế đã chứng minh, chỉ một tin đồn thất thiệt cũng đủ để làm chao đảo thị trường. Vụ việc liên quan đến Ngân hàng Eximbank là minh chứng điển hình: sau khi tin đồn lan truyền, hàng chục triệu cổ phiếu bị bán tháo, vốn hóa thị trường “bốc hơi” hàng nghìn tỷ đồng. Tập đoàn GELEX cũng từng mất gần 3.000 tỷ đồng giá trị chỉ vì những thông tin sai lệch trên mạng. Không chỉ các “ông lớn”, nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng phải lao đao, mất niềm tin từ đối tác và nhà đầu tư, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản.

Điểm nguy hiểm của tin giả là tốc độ lây lan. Trong môi trường số, thông tin sai sự thật có thể nhân rộng chỉ trong vài phút, tạo hiệu ứng “đám đông hoảng loạn”. Nhà đầu tư ồ ạt rút vốn, cổ phiếu lao dốc, chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Ngay cả những doanh nghiệp không liên quan trực tiếp cũng bị ảnh hưởng dây chuyền, khi đối tác dè dặt, khách hàng mất lòng tin.

Ở nhiều trường hợp, doanh nghiệp bị buộc phải dừng sản xuất để giải quyết khủng hoảng truyền thông, gây thiệt hại không nhỏ về tài chính và uy tín. Một số chuyên gia kinh tế ví von: “Tin giả giống như virus, một khi đã xâm nhập thì có thể làm tê liệt toàn bộ hệ thống nếu không kịp thời kiểm soát”.

Hiện nay, hành vi tung tin thất thiệt trên mạng có thể bị xử lý từ hành chính đến hình sự. Theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP, cá nhân đăng tin sai sự thật có thể bị phạt từ 10 đến 15 triệu đồng, tổ chức bị phạt gấp đôi. Trường hợp nghiêm trọng, người tung tin có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vu khống hoặc tội sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, với mức phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng các chế tài hiện tại vẫn chưa đủ sức răn đe. So với thiệt hại hàng nghìn tỷ đồng mà doanh nghiệp gánh chịu, mức xử phạt hành chính chỉ vài chục triệu đồng là quá nhẹ. Đã có trường hợp doanh nghiệp mất hàng trăm triệu USD giá trị vốn hóa, trong khi người tung tin chỉ bị phạt… 7,5 triệu đồng vì “câu view”. Sự bất cân xứng này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật để ngăn chặn hiệu quả hơn.

Để đối phó với vấn nạn tin giả, không thể chỉ trông chờ vào cơ quan quản lý. Doanh nghiệp trước hết cần chủ động xây dựng hệ thống truyền thông minh bạch, cập nhật thông tin kịp thời, nhằm củng cố niềm tin của khách hàng và nhà đầu tư. Khi có sự cố, cần phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý nhanh, tránh “im lặng” tạo cơ hội cho tin giả lây lan.

Bên cạnh đó, mỗi cá nhân – đặc biệt là người dùng mạng xã hội – cũng cần nâng cao cảnh giác, kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ. Mỗi cú nhấp chuột vô ý cũng có thể trở thành “cầu nối” đưa tin giả lan rộng. Các nền tảng mạng xã hội phải có trách nhiệm hơn trong việc kiểm duyệt, gỡ bỏ nội dung sai sự thật và hợp tác với cơ quan chức năng khi có yêu cầu.

Tin giả không còn là câu chuyện bên lề, mà đã trở thành thách thức lớn đối với sự ổn định của môi trường kinh doanh. Một lời đồn thất thiệt có thể khiến doanh nghiệp mất hàng nghìn tỷ đồng, hàng trăm lao động mất việc làm, thị trường hoang mang.

Đã đến lúc, cả hệ thống pháp luật, doanh nghiệp, truyền thông và người dân cùng chung tay xây dựng một “lá chắn thông tin” vững chắc. Chỉ khi đó, xã hội mới có thể hạn chế được sức tàn phá của tin giả, bảo vệ sự minh bạch và bền vững của nền kinh tế.