Theo quy định hiện hành, phường, xã, thị trấn phải được phân loại thành các loại I, II, III dựa trên các tiêu chí như quy mô dân số, trình độ phát triển kinh tế - xã hội và các yếu tố đặc thù.

Số liệu từ Sở Nội vụ Nghệ An cho thấy, hiện tỉnh có 9 phường loại I, trong đó thành phố Vinh có 7 phường và thị xã Hoàng Mai có 2 phường. Đối với phường loại II, Nghệ An có 24 đơn vị, bao gồm 17 phường tại thành phố Vinh, 4 phường tại thị xã Thái Hòa và 3 phường tại thị xã Hoàng Mai.

Ngoài ra, tỉnh có 142 xã và thị trấn thuộc loại I, trong đó phân bố chủ yếu tại các huyện như Yên Thành, Đô Lương, Quỳnh Lưu, Nam Đàn và Thanh Chương. Các xã, thị trấn loại II chiếm số lượng lớn với 226 đơn vị, trong khi xã, thị trấn loại III chỉ có 11 đơn vị.

Về số lượng cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách, theo Nghị định số 33/2023/NĐ-CP, số lượng cán bộ, công chức được quy định tùy theo loại đơn vị hành chính. Cụ thể, phường loại I có 23 người, phường loại II có 21 người và phường loại III có 19 người. Đối với xã, thị trấn, đơn vị loại I có 22 cán bộ, loại II có 20 người và loại III có 18 người. Bên cạnh đó, số lượng người hoạt động không chuyên trách cũng được xác định theo từng cấp độ, với 14 người đối với đơn vị loại I, 12 người cho loại II và 10 người cho loại III.

UBND tỉnh có thể điều chỉnh số lượng công chức và người hoạt động không chuyên trách dựa trên quy mô dân số và diện tích tự nhiên của từng đơn vị hành chính cấp xã. Cụ thể, nếu đơn vị hành chính cấp xã tăng thêm đủ 50% mức quy định về quy mô dân số hoặc 100% mức quy định về diện tích tự nhiên, sẽ được tăng thêm 1 công chức và 1 người hoạt động không chuyên trách.

Tại Nghệ An, theo Nghị quyết số 78/NQ-HĐND ngày 7/12/2023, số lượng cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách cấp xã năm 2024 được giao là 9.815 cán bộ, công chức và 6.103 người hoạt động không chuyên trách. Sau khi hoàn thành sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025, số lượng đơn vị hành chính cấp xã giảm từ 460 xuống còn 412. Theo dự thảo Nghị quyết của UBND tỉnh Nghệ An về giao số lượng cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách cấp xã năm 2025, tỉnh dự kiến sẽ có 9.477 cán bộ, công chức (giảm 338 người so với năm 2024) và 5.902 người hoạt động không chuyên trách (giảm 201 người so với năm 2024).

Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã tại Nghệ An trong thời gian qua mang lại nhiều tác động quan trọng. Trước hết, việc tinh gọn bộ máy hành chính giúp giảm chi ngân sách nhà nước, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành ở địa phương. Khi số lượng đơn vị hành chính giảm, các xã, thị trấn có quy mô dân số lớn hơn, điều này tạo điều kiện thuận lợi để triển khai các chính sách kinh tế - xã hội đồng bộ và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, quá trình sáp nhập cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt là vấn đề giải quyết việc làm cho đội ngũ cán bộ dôi dư. Việc giảm số lượng cán bộ, công chức đòi hỏi tỉnh phải có chính sách hỗ trợ phù hợp để tránh tình trạng thiếu hụt nhân lực hoặc quá tải công việc tại một số đơn vị hành chính mới.

Ngoài ra, việc thay đổi đơn vị hành chính cũng tác động đến người dân, nhất là trong các lĩnh vực như thủ tục hành chính, quản lý đất đai, giáo dục và y tế. Khi một xã bị sáp nhập vào xã khác, hệ thống hành chính mới có thể gây khó khăn ban đầu cho người dân trong việc tiếp cận các dịch vụ công. Do đó, chính quyền địa phương cần có những giải pháp phù hợp để hỗ trợ người dân trong giai đoạn chuyển đổi, đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của bộ máy hành chính. Việc tổ chức tuyên truyền, giải thích rõ ràng về lợi ích của việc sáp nhập là rất cần thiết để tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

Để hoạt động sáp nhập đạt được hiệu quả tối ưu, tỉnh cần có những giải pháp đồng bộ nhằm giải quyết các vấn đề phát sinh, đồng thời tận dụng cơ hội từ quá trình sắp xếp để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.