Việc ký kết CEPA diễn ra trong bối cảnh quan hệ kinh tế và ngoại giao giữa Việt Nam và UAE ngày càng được củng cố, mở ra tiềm năng hợp tác toàn diện và sâu rộng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam tăng cường sự hiện diện tại khu vực chiến lược này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phó Tổng thống kiêm Thủ tướng Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE) Mohammed bin Rashid Al Maktoum tại lễ ký Hiệp định CEPA. 

Trong hơn một thập kỷ qua, UAE đã dần vươn lên như một đối tác thương mại quan trọng và chiến lược của Việt Nam tại khu vực Tây Á, đóng vai trò không chỉ là đối tác kinh tế mà còn là cầu nối mở rộng thị trường cho các sản phẩm của Việt Nam tới các quốc gia lân cận. Với vị trí địa lý thuận lợi và nền kinh tế phát triển mạnh mẽ, UAE trở thành một trung tâm thương mại quốc tế, là cửa ngõ để hàng hóa từ Việt Nam tiếp cận một mạng lưới thị trường rộng lớn, bao gồm Trung Đông, Tây Á và một phần của Châu Phi. Điều này đã tạo ra cơ hội cho Việt Nam không chỉ để xuất khẩu các sản phẩm chủ lực mà còn để gia tăng tầm ảnh hưởng kinh tế trong khu vực.

Từ năm 2018 đến 2023, thương mại hai chiều giữa Việt Nam và UAE đạt mức trung bình 5 tỷ USD/năm, với cán cân thương mại có lợi cho Việt Nam. Trong đó, các sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam bao gồm điện thoại di động, máy tính và linh kiện điện tử khác - những mặt hàng không chỉ đem lại giá trị cao mà còn thể hiện năng lực sản xuất, đổi mới và công nghệ của Việt Nam. Sự tăng trưởng này minh chứng cho tiềm năng hợp tác lớn giữa hai quốc gia, đồng thời cho thấy sự bổ sung lẫn nhau về mặt kinh tế, khi Việt Nam có thể tận dụng UAE như một điểm trung chuyển chiến lược để hàng hóa tiếp cận các thị trường lớn hơn, đặc biệt là các quốc gia giàu tiềm năng tại Trung Đông.

Việc ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam và UAE vào tháng 10 năm 2024 được kỳ vọng sẽ tạo ra một bước đột phá mới trong quan hệ thương mại song phương, mở ra một kỷ nguyên hợp tác sâu rộng và toàn diện giữa hai nước. Đây là hiệp định thương mại tự do đầu tiên mà Việt Nam ký kết với một quốc gia Ả Rập, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của Việt Nam nhằm mở rộng quan hệ thương mại và thúc đẩy hợp tác với các nền kinh tế mới nổi ở khu vực Trung Đông. CEPA không chỉ củng cố vai trò của UAE như một đối tác thương mại chiến lược của Việt Nam mà còn là đòn bẩy giúp Việt Nam vươn tầm ảnh hưởng và tiếp cận các thị trường quan trọng tại khu vực này, nơi đang ngày càng quan tâm đến các sản phẩm và dịch vụ đến từ châu Á.

Hiệp định CEPA là một minh chứng rõ nét cho sự phát triển của chính sách đối ngoại kinh tế mà Việt Nam đang thực hiện, nhắm đến mục tiêu đa dạng hóa quan hệ thương mại với các đối tác tiềm năng trên thế giới. Với CEPA, cả hai nước cam kết sẽ tự do hóa thương mại theo lộ trình với việc UAE xóa bỏ thuế quan cho 99% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, và Việt Nam cũng cam kết tương tự cho 98,5% kim ngạch của UAE. Đây là các cam kết mạnh mẽ không chỉ thúc đẩy lưu thông hàng hóa giữa hai nước mà còn tạo nền tảng pháp lý và thể chế vững chắc cho các doanh nghiệp hai bên yên tâm hợp tác và đầu tư dài hạn.

Không dừng lại ở việc thúc đẩy thương mại hàng hóa, CEPA còn mở rộng đến các lĩnh vực khác như dịch vụ, đầu tư, sở hữu trí tuệ và hải quan, cho thấy sự cam kết của cả hai quốc gia trong việc xây dựng một quan hệ đối tác toàn diện, sâu rộng và bền vững. Với nội dung phong phú trải dài qua 18 chương và nhiều phụ lục kèm theo, hiệp định này đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn quốc tế và những yêu cầu đặc thù của thị trường. Điều này không chỉ tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu mà còn khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam tìm hiểu, khám phá và khai thác tiềm năng thị trường rộng lớn tại Trung Đông.

Việt Nam, trong vai trò là một nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng tại Đông Nam Á, có thể tận dụng các lợi thế của hiệp định này để thâm nhập sâu hơn vào thị trường Trung Đông thông qua UAE. Về phần mình, UAE với vai trò là trung tâm tài chính và logistics của khu vực, có thể sử dụng vị trí của Việt Nam như một cửa ngõ để tiếp cận thị trường ASEAN - một trong những khu vực kinh tế năng động và tiềm năng nhất thế giới hiện nay. Sự hợp tác này còn cho thấy một bước tiến mới trong chiến lược “Nam tiến” của các quốc gia Trung Đông, nơi họ tìm kiếm sự hợp tác đa dạng và đầu tư bền vững tại các quốc gia Đông Nam Á.

Hiệp định CEPA không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho hai bên mà còn có ý nghĩa lớn về mặt ngoại giao. Nó khẳng định sự tin tưởng và cam kết của Việt Nam và UAE trong việc xây dựng một mối quan hệ đối tác toàn diện và lâu dài, góp phần vào việc tăng cường quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và các quốc gia Ả Rập nói chung. Thêm vào đó, hiệp định này còn là cơ hội để Việt Nam nâng cao hình ảnh và vị thế của mình trong mắt cộng đồng quốc tế, đồng thời thể hiện sự chủ động của Việt Nam trong việc thúc đẩy hợp tác đa phương và hội nhập kinh tế toàn cầu.

Như vậy, CEPA là một bước đi chiến lược của Việt Nam trong bối cảnh thế giới đang có những chuyển động lớn về thương mại và đầu tư. Không chỉ mở rộng cánh cửa cho hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam tại các thị trường mới, hiệp định còn là dấu mốc quan trọng trong hành trình khẳng định vai trò của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới. Với sự hỗ trợ từ UAE, Việt Nam có cơ hội gia tăng tầm ảnh hưởng, khai thác lợi ích từ chuỗi cung ứng quốc tế và xây dựng một nền tảng thương mại mạnh mẽ hơn tại khu vực Trung Đông đầy tiềm năng.

Chiến lược ký kết CEPA Việt Nam - UAE: Một bước đi chiến lược

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam và UAE là một bước tiến quan trọng, mở ra kỷ nguyên mới trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư giữa hai quốc gia. Được ký kết chỉ sau một năm đàm phán - một thời gian kỷ lục cho một hiệp định thương mại quy mô lớn - CEPA thể hiện rõ cam kết và tầm quan trọng mà cả Việt Nam và UAE đặt vào mối quan hệ đối tác này. Không chỉ mang lại lợi ích kinh tế thiết thực, hiệp định còn đóng vai trò là cầu nối chiến lược, đưa Việt Nam tiếp cận sâu rộng hơn vào thị trường Trung Đông thông qua UAE. Đặc biệt, đây là hiệp định thương mại tự do đầu tiên giữa Việt Nam và một quốc gia Ả Rập, đánh dấu cột mốc quan trọng trong chiến lược đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và thương mại của Việt Nam.

Trong nội dung của CEPA, hai nước đã đưa ra các cam kết mạnh mẽ về tự do hóa thương mại. UAE cam kết xóa bỏ thuế quan theo lộ trình cho 99% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, trong khi Việt Nam cũng cam kết xóa bỏ thuế quan cho 98,5% kim ngạch xuất khẩu của UAE. Những cam kết này không chỉ thúc đẩy dòng chảy hàng hóa giữa hai nước mà còn tạo ra một môi trường kinh doanh minh bạch, thuận lợi, và dễ dàng tiếp cận cho doanh nghiệp của cả hai bên. Việc mở rộng thị trường này đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang cần các động lực mới để thúc đẩy xuất khẩu và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Với 18 chương và nhiều phụ lục đi kèm, hiệp định CEPA là một hiệp định toàn diện, bao quát từ thương mại hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, quy tắc xuất xứ, cho đến sở hữu trí tuệ. Các nội dung này không chỉ hỗ trợ dòng chảy thương mại trực tiếp mà còn tạo ra các cơ chế bảo vệ và thúc đẩy cho các hoạt động thương mại song phương. CEPA cũng bao gồm các chương về hàng rào kỹ thuật đối với thương mại (TBT) và vệ sinh kiểm dịch động thực vật (SPS) - hai lĩnh vực vốn có thể gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp xuất khẩu. Việc đưa các điều khoản về SPS và TBT vào hiệp định không chỉ làm giảm thiểu rủi ro về tiêu chuẩn chất lượng, mà còn giúp doanh nghiệp dễ dàng tuân thủ các quy định của thị trường đối tác, nâng cao độ tin cậy của hàng hóa Việt Nam trên thị trường UAE.

Ngoài ra, CEPA đã mở rộng ra các lĩnh vực như dịch vụ và đầu tư, tạo nền tảng pháp lý vững chắc để doanh nghiệp hai bên có thể đầu tư và phát triển lâu dài tại thị trường của đối tác. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh Việt Nam đang tăng cường hội nhập quốc tế và cần nguồn vốn đầu tư từ các quốc gia có tiềm năng tài chính lớn như UAE. Với các cam kết về tự do hóa dịch vụ và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư, CEPA sẽ tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng nguồn lực và công nghệ tiên tiến từ UAE, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường hiệu quả sản xuất.

CEPA cũng là một bước tiến quan trọng trong việc thiết lập các chuẩn mực quốc tế trong hoạt động thương mại của cả hai quốc gia. Thông qua việc áp dụng các quy định quốc tế về quy tắc xuất xứ, quyền sở hữu trí tuệ, và giải quyết tranh chấp thương mại, hiệp định tạo ra một khung pháp lý rõ ràng và minh bạch cho hoạt động thương mại. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp hai nước yên tâm kinh doanh mà còn tăng cường niềm tin từ các nhà đầu tư quốc tế vào sự ổn định và minh bạch của thị trường Việt Nam và UAE.

Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang có những chuyển động lớn về địa chính trị và thương mại, hiệp định CEPA Việt Nam - UAE đóng vai trò như một mô hình hợp tác kinh tế song phương mới, không chỉ vì lợi ích thương mại mà còn vì mục tiêu xây dựng một mối quan hệ đối tác lâu dài, có chiều sâu và bền vững. Với CEPA, Việt Nam có thể mở rộng mạng lưới đối tác thương mại tại khu vực Trung Đông thông qua UAE - một trung tâm tài chính và logistics lớn, đóng vai trò như cửa ngõ vào các thị trường rộng lớn hơn như các quốc gia Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), Tây Á và Châu Phi. Ngược lại, UAE cũng có thể sử dụng Việt Nam như cầu nối để tiếp cận thị trường ASEAN, một khu vực kinh tế tiềm năng với tốc độ tăng trưởng cao.

Sự ra đời của CEPA không chỉ đơn thuần là sự mở rộng hợp tác thương mại mà còn là bước tiến chiến lược của Việt Nam và UAE trong quan hệ quốc tế, nhằm nâng cao vị thế của cả hai quốc gia trên bản đồ kinh tế toàn cầu. CEPA mở ra một con đường mới cho hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam đến với các thị trường tiềm năng tại Trung Đông, đồng thời tạo điều kiện để UAE mở rộng sự hiện diện tại Đông Nam Á. Điều này càng củng cố vai trò của CEPA như một công cụ chiến lược giúp Việt Nam xây dựng quan hệ đối tác với các quốc gia Ả Rập, khẳng định cam kết của Việt Nam đối với các tiêu chuẩn thương mại toàn cầu và thúc đẩy sự hiện diện của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng quốc tế.

UAE: Cửa ngõ chiến lược của Việt Nam vào Trung Đông và thị trường lân cận

Với vai trò là trung tâm tài chính và thương mại tại Trung Đông, UAE không chỉ là đối tác lớn của Việt Nam mà còn là cầu nối chiến lược giúp Việt Nam tiếp cận các thị trường tiềm năng ở Tây Á, châu Phi và châu Âu. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thay đổi, UAE với hạ tầng logistics tiên tiến và hệ thống ngân hàng phát triển đã trở thành điểm đến quan trọng cho thương mại, nâng cao khả năng kết nối của Việt Nam.

UAE sở hữu mạng lưới logistics hiện đại, các cảng lớn như Jebel Ali và sân bay quốc tế Dubai, giúp hàng hóa từ Việt Nam tiếp cận nhanh chóng và tiết kiệm chi phí. Điều này rất quan trọng với Việt Nam trong việc đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng chiến lược như điện tử và dệt may. Hạ tầng logistics của UAE giúp Việt Nam cải thiện hiệu quả vận chuyển, giảm thời gian và chi phí, từ đó tăng tính cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Hơn nữa, UAE và Việt Nam có cơ cấu kinh tế bổ sung, tạo điều kiện lý tưởng để khai thác tiềm năng. UAE, với vai trò là nhà xuất khẩu hàng đầu về năng lượng, cung cấp nguyên liệu cần thiết cho phát triển công nghiệp tại Việt Nam. Việc tăng cường nhập khẩu từ UAE sẽ giúp Việt Nam có nguồn nguyên liệu ổn định, nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng sản phẩm tiêu dùng.

Từ góc độ kinh tế, quan hệ thương mại giữa hai nước không chỉ mang lại lợi ích tức thời mà còn hỗ trợ sự phát triển dài hạn thông qua sự bổ sung về cơ cấu kinh tế. Việt Nam có thể tiếp cận thị trường Trung Đông qua UAE và cung cấp các mặt hàng thế mạnh, trong khi UAE sử dụng Việt Nam như trạm trung chuyển để cung cấp hàng hóa cho các nước lân cận.

Từ góc độ ngoại giao, UAE là cầu nối chiến lược cho Việt Nam, khẳng định vị thế của Việt Nam tại Trung Đông. Việc hợp tác sâu rộng với UAE mở ra cơ hội cho Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu và khẳng định cam kết hội nhập với thị trường ngoài khu vực. Quan hệ thương mại giữa Việt Nam và UAE là ví dụ điển hình cho sự hợp tác đôi bên cùng có lợi, giúp cả hai nước tối ưu hóa lợi thế kinh tế, củng cố vị thế và thúc đẩy phát triển bền vững trong bối cảnh kinh tế toàn cầu phức tạp.

CEPA và triển vọng định hình chiến lược của Việt Nam tại Trung Đông

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) giữa Việt Nam và UAE không chỉ là một thỏa thuận thương mại mà còn thể hiện chiến lược nâng cao vị thế của Việt Nam tại khu vực Trung Đông. Khi các quốc gia vùng Vịnh, đặc biệt là UAE, mở rộng quan hệ với ASEAN, Việt Nam có tiềm năng lớn trở thành cầu nối chiến lược giữa các nước Ả Rập và Đông Nam Á.

Ký kết CEPA khẳng định vị thế của Việt Nam như một nền kinh tế năng động, giảm rào cản thuế quan và mở rộng hợp tác trong thương mại và đầu tư. Hiệp định này tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm chủ lực của Việt Nam như điện tử và dệt may vào thị trường UAE, đồng thời giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận các thị trường Trung Đông, Tây Á và châu Phi.

Về mặt kinh tế, CEPA thúc đẩy thương mại song phương, mang lại lợi ích cho cả hai quốc gia. Nó tạo ra môi trường kinh doanh minh bạch, hỗ trợ doanh nghiệp và thiết lập các tiêu chuẩn quốc tế về pháp lý và thuế quan. Hợp tác này không chỉ tăng cường vị thế của Việt Nam trên bản đồ kinh tế quốc tế mà còn giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư toàn cầu.

CEPA cũng mở ra cơ hội phát triển trong lĩnh vực khoa học - công nghệ, đặc biệt là công nghệ số. Đầu tư từ UAE sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi số, hiện đại hóa nền kinh tế và nâng cao năng lực cạnh tranh. CEPA đặt nền tảng cho mối quan hệ chiến lược sâu sắc giữa Việt Nam và các nước Ả Rập, đồng thời mở rộng xuất khẩu và thúc đẩy hợp tác với nhiều quốc gia khác, góp phần phát triển bền vững khu vực ASEAN trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gia tăng.

Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam - UAE (CEPA) đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ kinh tế song phương và thể hiện tầm nhìn chiến lược của Việt Nam trong việc xây dựng quan hệ đối tác với khu vực Trung Đông. UAE, với vai trò là trung tâm thương mại và tài chính hàng đầu, giúp Việt Nam mở rộng ảnh hưởng kinh tế và ngoại giao tại Tây Á và các khu vực lân cận. Hợp tác với UAE không chỉ qua thương mại mà còn trong đầu tư và phát triển bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho Việt Nam khẳng định vị thế trong thế giới kinh tế toàn cầu hóa.

CEPA mang lại cơ hội cho Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm chủ lực như điện tử, nông sản và dệt may vào thị trường Trung Đông thông qua UAE. UAE cung cấp hàng hóa chất lượng cao và dịch vụ tài chính hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh cho Việt Nam. Chính sách miễn giảm thuế quan cho phần lớn kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước mở ra sân chơi bình đẳng, khuyến khích doanh nghiệp hai nước tham gia thị trường lẫn nhau, góp phần vào tăng trưởng kinh tế và tạo liên kết bền vững trong khu vực.

Về mặt ngoại giao, CEPA là mốc quan trọng trong chiến lược ngoại giao kinh tế của Việt Nam, khẳng định sự đa dạng hóa trong chính sách ngoại giao và mở ra mô hình hợp tác mới giữa Đông Nam Á và Trung Đông. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược phức tạp tại Trung Đông, quan hệ đối tác với UAE giúp Việt Nam tăng cường vị thế quốc tế và mở rộng ảnh hưởng trong khu vực.

CEPA cũng phản ánh sự chủ động của Việt Nam trong việc tham gia vào các hiệp định thương mại, mở rộng thị trường và giảm phụ thuộc vào thị trường truyền thống. Qua UAE, Việt Nam có thể tiếp cận các thị trường ở Trung Đông, Tây Á và châu Phi, củng cố hình ảnh là điểm đến đầu tư đáng tin cậy và đối tác tiềm năng với các nền kinh tế Ả-rập.