Tại cuộc Tập huấn công tác truyền thông trong lĩnh vực người khuyết tật ngày 27/9, bà Đinh Thị Thụy (Phó Chánh Văn phòng Uỷ ban quốc gia về Người khuyết tật) cho biết hiện nay, các văn bản pháp luật cũng như chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước đã đồng bộ và thể hiện đầy đủ sự ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi đối với người khuyết tật trong mọi lĩnh vực và mọi mặt đời sống.

Về kinh tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã trình Chính phủ ban hành nhiều đề án, chương trình rà soát đánh giá hoạt động của doanh nghiệp sử dụng người lao động khuyết tật. Qua đó, các cơ quan này đã ban hành nhiều quyết định hoặc đề xuất, phối hợp với nhiều bộ ngành khác để xây dựng cơ chế ưu đãi đối với doanh nghiệp sử dụng người khuyết tật như ưu đãi vốn vay, miễn thuế thu nhập, thuế đất đai,...

Uỷ ban QG về NKT cũng tổ chức nhiều chương trình sinh kế cho NKT tại các địa phương. “Sắp tới. Uỷ ban triển khai mô hình sinh kế tại 7 huyện của các địa phương về nuôi bò giống dành cho người khuyết tật”, bà Thuỵ nói và bày tỏ hy vọng việc này sẽ đem lại hiệu quả kinh tế, tạo việc làm ổn định cho người yếu thế.

Mặc dù luật cho phép chỉ giảm tối thiểu 20% giá vé tàu cho người khuyết tật nặng nhưng ngành được sắt đã đưa ra mức giảm là 30%

Đối với lĩnh vực giao thông, xây dựng, bà Thuỵ đánh giá sơ bộ còn nhiều khó khăn trong triển khai chính sách đối với người khuyết tật. Theo quy định, các công trình giao thông, hạ tầng công cộng, chung cư, đô thị đều phải có hạng mục thiết kế phù hợp với người khuyết tật. Tuy nhiên nhiều cơ sở, công trình chưa đảm bảo được điều này. 

Với những công trình xây dựng mới, Bộ Xây dựng đã có những chỉ đạo về kiểm tra giám sát chặt chẽ hơn trong việc thực hiện các hạng mục cho người khuyết tật theo quy định pháp luật. Nhưng hiện còn rất nhiều công trình công cộng, kể cả chung cư, khách sạn, công viên rất cũ, được xây lâu đời không có tiền cải tạo hoặc không thay đổi được thiết kế. Vì vậy nhiều công trình vẫn gây bất tiện cho người khuyết tật. 

Bà Đinh Thị Thuỵ cũng cho hay, Uỷ ban QG về NKT cũng đã có những văn bản kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền, Bộ Xây dựng chỉ đạo các sở kiểm tra rà soát các công trình xây mới đảm bảo đúng quy định hạng mục dành cho người khuyết tật.

“Các phương tiện vận tải công cộng cũng vậy. Do thiết kế của nhà sản xuất từ thời cũ nên không thể cải tạo được”, theo bà Thuỵ.

Phó CVP Uỷ ban QG về NKT đánh giá cao việc các cơ quan doanh nghiệp nhà nước trong các ngành giao thông vận tải đã nỗ lực hỗ trợ ưu đãi tối đa cho người khuyết tật trong việc giảm giá vé. Theo đó, các phương tiện xe buýt, công trình công cộng, công trình giải trí vui chơi đều miễn giảm tối đa cho họ theo đúng quy định và chủ trương của Nhà nước. 

Đặc biệt, bà Thuỵ nhấn mạnh ưu đãi của ngành đường sắt. Mặc dù Luật Người khuyết tật quy định giảm 25% giá vé tàu cho người khuyết tật nặng nhưng ngành được sắt đã đưa ra mức giảm là 30%. “Đây là chính sách ưu đãi rất đáng ghi nhận của ngành đường sắt”, bà Thuỵ bày tỏ.

Còn vé máy bay, hiện nay chỉ có Vietnam Airlines đảm bảo chính sách ưu đãi cho người khuyết tật, các hãng khác thì không. 

Đối với vận tải hành khách, phần lớn xe khách là của hãng tư nhân nên chế độ cũng như chính sách ưu đãi cho người khuyết tật hầu như không có. Gần đây, một vài địa phương đã đưa ra quy định đối với các nhà xe.

Riêng lĩnh vực thể thao, vị Phó Chánh văn phòng UB QG về NKT bày tỏ sự thất vọng khi cho rằng rất ít cơ quan doanh nghiệp dành sự quan tâm cho các vận động viên khuyết tật. 

Bà Thuỵ cho hay bản thân mình đã rơi nước mắt khi nghe câu chuyện về lực sĩ cử tạ Lê Văn Công. Anh Công vừa giành Huy chương Đồng tại Asian Para Games 2023 diễn ra tại Hàng Châu (Trung Quốc) cách đây ít ngày mặc dù bị rách cơ vai. “Anh Công bị chấn thương từ khi chưa thi đấu nhưng với nỗ lực và khát khao mang vinh quang về cho tổ quốc nên anh đã dành được huy chương dù chưa được như kỳ vọng. Đó thực sự là nỗ lực phi thường.” - Bà Thuỵ nhấn mạnh. Vậy nhưng đa phần dành sự quan tâm cho các lĩnh vực thể thao khác chứ riêng hoạt động thể thao của người khuyết tật lại ít được chú ý ủng hộ.

Một trong những sự kiện đáng chú ý vừa qua, bà Thuỵ cho biết là chương trình kỷ niệm ngày người khuyết tật VN với hơn 1.000 người đi bộ tại TP.HCM. Đây là những sự kiện thể thao mang ý nghĩa hết sức to lớn để đánh thức và lắng nghe tiếng nói của NKT.

Bà Thuỵ cũng cho biết UB QG về NKT và Bộ LĐTBXH đang lên kế hoạch phối hợp để sắp tới sẽ tổ chức sự kiện tuyên dương khoảng 40 VĐV người khuyết tật đoạt huy chương ở các cuộc thi thể thao quốc tế và khu vực nhân kỷ niệm Ngày quốc tế về Người khuyết tật 3/12 sắp tới.

Cũng tại cuộc tập huấn, dù ghi nhận công tác truyền thông mang lại nhiều giá trị tốt đẹp cho người khuyết tật nhưng không ít ý kiến cho rằng vẫn còn nhiều sạn trong cách nói về đối tượng yếu thế này.

Trong đó, các đại biểu nhấn mạnh vào cách gọi tên của người khuyết tật. Thậm chí đôi khi những việc làm bình thường của người khuyết tật bị biến thành bất thường trong mắt mọi người. Dù mục đích truyền thông tốt đẹp nhưng đôi khi làm tổn thương người khuyết tật.

Vì vậy, các đại biểu cho rằng công tác truyền thông về người khuyết tật vẫn cần thận trọng và khéo léo hơn. Khi đưa thông tin về người khuyết tật, đòi hỏi kỹ năng và sự thấu hiểu nhiều hơn để tránh làm tổn thương cho họ.