Hiện nay, vấn đề quản lý, xử lý doanh nghiệp xây dựng vi phạm về trật tự xây dựng đã trở thành chủ đề nóng được dư luận đặc biệt quan tâm tại Hà Nội. Do đó, UBND TP. Hà Nội đã quyết liệt chỉ đạo các quận, huyện phải xử lý nghiêm tình trạng vi phạm trật tự xây dựng, tránh tái diễn, kéo dài.
Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 14-CT/TU về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác quy hoạch, quản lý quy hoạch, quản lý đô thị và trật tự xây dựng trên địa bàn TP Hà Nội. Trong đó có nội dung đáng chú ý là yêu cầu các cấp, ngành, đặc biệt là UBND các quận, huyện, thị xã chấn chỉnh kỷ cương, thực hiện chế độ xử lý trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm trong quản lý trật tự xây dựng (TTXD) trên địa bàn.
Mới đây, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã ký ban hành Chỉ thị số 44/CT-UBND về việc tăng cường công tác chỉ đạo khắc phục tồn tại, xử lý vi phạm các công trình chưa được nghiệm thu về phòng cháy, chữa cháy (PCCC) đã đưa vào hoạt động và các công trình xây dựng không phép, trái phép (đất nông nghiệp, lâm nghiệp, hành lang bảo vệ đê điều, lưới điện, hành lang bảo vệ rừng, sai mục đích sử dụng đất) trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Mặc dù Chỉ thị của Thành ủy và Chủ tịch UBND thành phố đã ban hành nhưng hàng loạt công trình nhà ở, kho bãi, nhà hàng… xây dựng trên đất nông nghiệp vẫn đua nhau “mọc” lên trên nhiều địa bàn phường,xã của thành phố Hà Nội. Thông thường, khi xử lý sai phạm, cơ quan quản lý thường xử lý chủ đầu tư, nhưng chưa thấy có chế tài để xử lý những doanh nghiệp là nhà thầu thi công các công trình này, thấy sai những vẫn cố tình thi công trái quy định về quy hoạch.
Với mong muốn đồng hành cùng Thủ đô trong công cuộc chống sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng, Tạp chí điện tử Hòa Nhập tổ chức chuỗi Tọa đàm: Nâng cao trách nhiệm tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp xây dựng và vai trò giám sát của chính quyền địa phương", Tọa đàm là diễn đàn để các nhà nghiên cứu, chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và các doanh nghiệp trao đổi, thảo luận và đóng góp ý kiến, chia sẻ thực trạng và giải pháp nâng cao tính tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp xây dựng, đặc biệt là phát huy vai trò giám sát của chính quyền địa phương.
Tư liệu xã Vĩnh Quỳnh
Trên thực tế tại địa bàn xã Vĩnh Quỳnh, huyện Thanh Trì, Hà Nội, vẫn tồn tại hàng loạt công trình xây dựng kiên cố trên đất nông nghiệp, nhưng chưa thấy chính quyền ngăn chặn, xử lý dứt điểm.
Theo phản ánh của người dân phóng viên đã có mục sở thị, bên cạnh những công trình vi phạm xây dựng cũ chưa được khắc phục, thì lại liên tục xuất hiện nhiều công trình mới xây dựng trên đất nông nghiệp. Cụ thể, tại xóm Nội, xóm Đồng, thôn Quỳnh Đô (phía sau chợ Quỳnh Đô) đang tồn tại nhiều công trình có dấu hiệu xây dựng trái phép đất nông nghiệp, với quy mô kiên cố 2 tầng.
Nhiều công trình nhà ở kiên cố xây dựng trên đất nông nghiệp tại xóm Nội.
Hầu hết các công trình trên đều nằm trong các ngõ ngách, khi thi công đều quây tôn kín mít bên ngoài để che chắn phần công trình xây dựng sai phạm nằm phía trong. Những công trình trên đang được chủ đầu tư tiếp tục hoàn thiện, đưa vào sử dụng.
Công trình được quây tôn lại để che chắn phần sai phạm bên trong.
Đáng chú ý, các công trình xây dựng trên chỉ nằm cách trụ sở UBND xã Vĩnh Quỳnh không xa, nhưng không bị lực lượng chức năng có liên quan phát hiện, kiểm tra, ngăn chặn xử lý dứt điểm vi phạm theo đúng quy định của pháp luật
Thủ đoạn của các doanh nghiệp tư nhân trong lĩnh vực xây dựng, kinh doanh bất động sản và một số cá nhân có dấu hiệu vi phạm về sử dụng đất đai, TTXD là xây dựng vượt tầng, không đúng quy hoạch, là rao bán, huy động vốn những dự án không có thật hoặc chưa đủ pháp lý, xây dựng trên đất nông nghiệp, đất quy hoạch công trình công cộng…
Công trình phía sau chợ Quỳnh Đô.
Vậy đâu là nguyên nhân cho những sai phạm này:
Phải chăng hành lang pháp lý cho những sai phạm này chưa chặt chẽ, chưa đầy đủ?
Liệu có liên minh giữa chủ đầu tư và đơn vị xây dựng để cố tình sai phạm?
Do vai trò giám sát của chính quyền địa phương còn hạn chế? Hay vì lý do gì mà các sai phạm này vẫn ngang nhiên tồn tại mà chính quyền địa phương không xử lý?
Với mong muốn tuyên truyền tới doanh nghiệp xây dựng của hiệp hội nâng cao trách nhiệm tuân thủ pháp luật và đồng hành cùng Thủ đô trong công cuộc chống sai phạm liên quan đến đất đai và trật tự xây dựng, Tạp chí điện tử Hòa Nhập, cơ quan ngôn luận của Hiệp hội Doanh nghiệp của Thương binh và Người khuyết tật Việt Nam, tổ chức với chuỗi Tọa đàm “Nâng cao trách nhiệm tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp xây dựng và vai trò giám sát của chính quyền địa phương”.
Trước thực trạng trên tại xã Vĩnh Quỳnh, Tạp chí điện tử Hòa Nhập đã gửi thư mời tham gia tọa đàm nhưng chính quyền địa phương đã từ chối không tham gia viết tham luận và tọa đàm.
Trách nhiệm của địa phương và doanh nghiệp trong việc tuân thủ pháp luật
Liên quan đến vấn đề tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp xây dựng và vai trò giám sát của chính quyền địa phương, Luật sư Diệp Năng Bình – Trưởng Văn phòng Luật Sư Tinh Thông Luật phát biểu, tuân thủ pháp luật là một hình thức thực hiện pháp luật, theo đó, chủ thể pháp luật kiểm soát và kiềm chế hành vi của mình, nhằm tránh vi phạm vào các quy định bị cấm theo pháp luật hiện hành. Hành vi của chủ thể được thể hiện ở dạng không hành động, dù cho có cơ hội để thực hiện chúng.
Ở nước ta pháp luật được thực hiện thông qua các hình thức chủ yếu là tuân thủ pháp luật, sử dụng pháp luật, chấp hành pháp luật và áp dụng pháp luật, trong đó:
- Tuân thủ pháp luật là hình thức thực hiện pháp luật mà chủ thể quan hệ pháp luật kiềm chế, giữ mình không làm những gì mà pháp luật cấm.
- Sử dụng pháp luật là hình thức mà chủ thể thực hiện pháp luật thực hiện quyền được pháp luật quy định.
- Chấp hành pháp luật là hình thức mà chủ thể thực hiện nghĩa vụ pháp lý theo quy định của pháp luật.
- Áp dụng pháp luật là hình thức mà chủ thể là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng các quy phạm pháp luật vào trường hợp cụ thể đối với cá nhân, tổ chức để giải quyết quyền, nghĩa vụ cho họ hoặc xác định trách nhiệm pháp lý đối với họ.
Đối với việc đảm bảo thi hành pháp luật ở địa phương còn có nhiều hạn chế và những bất cập, do tầm hiểu biết của một số người còn chưa chuyên sâu hoặc không tiếp cận được pháp luật. Trong đó có những đặc điểm sau:
Về phạm vi địa bàn:
- Địa bàn địa phương đã được xác định một cách ổn định và cụ thể.
- Địa bàn hẹp, phức tạp là một xã hội thu nhỏ với trình độ phát triển, những nét văn hóa, truyền thống, tập quán riêng.
- Về chủ thể quan hệ pháp luật:
- Cá nhân: là những người dân bao gồm cả những người lãnh đạo và những người dân thường với trình độ văn hóa, học vấn, nhận thức khác nhau, điều kiện bản thân, gia đình, mức sống, nhu cầu tự do, sở thích, quyền lợi khác nhau.
- Tổ chức: là các chủ thể quan hệ pháp luật có trách nhiệm thực hiện pháp luật và bảo đảm thi hành pháp luật, đó là các cơ quan thuộc chính quyền địa phương, các cơ quan bảo vệ pháp luật, các tổ chức, cơ quan khác trong hệ thống chính trị.
Về phía chính quyền địa phương, cần phải có trách nhiệm trong việc quyết định việc thực hiện các biện pháp bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và công dân; áp dụng các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật.
Tòa án nhân dân và viện kiểm sát nhân dân địa phương: là những cơ quan bảo vệ pháp luật, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân ở địa phương.
Các tổ chức đảng: giữ vai trò lãnh đạo toàn diện trong đó có việc thực hiện pháp luật ở địa phương. Đảng đề ra các chủ trương, đường lối và yêu cầu các tổ chức và đảng viên của Đảng gương mẫu trong thực hiện pháp luật và tuyên truyền, vận động, kiểm tra việc thực hiện pháp luật.
Các đoàn thể và tổ chức xã hội là lực lượng to lớn trong thực hiện pháp luật của Nhà nước và tuyên truyền, phổ biến và động viên các hội viên, tổ chức của mình cũng như toàn dân thực hiện pháp luật và giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương.
Như vậy, có thể nói việc bảo đảm thi hành pháp lụât ở địa phương được thực hiện bằng nhiều biện pháp đồng bộ của các cơ quan chính quyền địa phương, từ việc thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương đến các biện pháp tuyên truyền, giáo dục và thi hành pháp luật.
Để việc đảm bảo thi hành pháp luật ở địa phương cần đảm bảo những mặt sau:
Đổi mới hoạt động để nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật.
Hoàn thiện cơ sở pháp lý về thẩm quyền của chính quyền địa phương.
Tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thu hành pháp luật.
Nâng cao trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức.
Tăng cường các điều kiện cho việc đảm bảo thi hành pháp luật ở địa phương từ việc cung cấp đầy đủ kịp thời các văn bản pháp luật và điều kiện thi hành.
Thự hiện đầy đủ trách nhiệm, quyền hạn trong việc áp dụng pháp luật ở địa phương.
Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố quan trọng trong tổ chức hệ thống chính trị để đảm bảo thi hành pháp luật.
Doanh nghiệp luôn đặt lợi nhuận của mình ưu tiên lên hàng đầu trong quá trình hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, để đạt được điều đó các doanh nghiệp luôn cần phải nhớ rằng, tuân thủ pháp luật là yếu tố trọng yếu. Bên cạnh đó, doanh nghiệp là một thị trường phức tạp và thường áp đặt về lợi nhuận. Nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng sự sơ hở của chính sách pháp luật, sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan nhà nước để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật và cũng có một số doanh nghiệp luôn tuân thủ quy định của pháp luật.
Việc doanh nghiệp luôn giữ vững kỉ cương chấp hành tốt trong việc thực thi pháp luật sẽ đem đến những lợi ích cho doanh nghiệp như sau:
Tạo nền tảng vững chắc để xây dựng văn hóa kinh doanh của Doanh nghiệp, bởi hoạt động trong nền kinh tế thị trường ngày càng đi vào chiều sâu, cạnh tranh rủi rõ sẽ đi cùng với doanh nghiệp càng lớn;
Xây dựng được văn hóa kinh doanh.
Tạo tiền đề cho sự phát triển lâu dài trong tương lai của Doanh nghiệp.
Nhưng bên cạnh đó sẽ có những bất lợi khi không thực thi pháp luật, điển hình là hành vi “lách luật” được rất nhiều doanh nghiệp làm để tránh hình thức trốn thuế, kê khai thuế, rửa tiền,…dẫn đến việc doanh nghiệp lúng túng không xử lý được tình huống khi sự việc xảy ra. Trong trường hợp này doanh nghiệp có thể sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi không tuân thủ quy định pháp luật, nghiêm trọng hơn thì Doanh nghiệp có thể bị đình chỉ hoạt động, thu hồi Giấy đăng ký Doanh nghiệp.
Để việc tuân thủ pháp luật được nâng cao và đạt hiệu quả Doanh nghiệp cần:
Không ngừng học hỏi, nâng cao sự hiểu biết về pháp luật của mình trong hoạt động kinh doanh.
Cần tiếp cận, tìm hiểu về các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực hoạt động của mình.
Như vậy, việc tuân thủ pháp luật sẽ là những yếu tố quan trọng để tạo nên sự thành bại của một Doanh nghiệp. Bên cạnh đó cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật, đó hành vo xuất phát từ nhận thức của mỗi chủ Doanh nghiệp.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
