Xây dựng hệ thống dữ liệu để phát triển đô thị thông minh

Theo dự báo của Liên hợp quốc, đến năm 2050, tỉ lệ dân cư thành thị sẽ chiếm hơn 70% dân số thế giới. Quá trình công nghiệp hóa mạnh mẽ với sự tập trung dân số tại các đô thị gây ra những áp lực trong việc đáp ứng các nhu cầu về năng lượng, nước, cơ sở hạ tầng giao thông, nhà ở, an ninh… cũng như giải quyết những ảnh hưởng của đô thị hóa như hiệu ứng nhà kính, ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông…

Việc áp dụng khoa học công nghệ thông tin và truyền thông nhằm thay đổi cách thức quản lý đô thị vừa đảm bảo sự tăng trưởng phát triển cho đô thị, vừa đảm bảo môi trường sống ổn định, lành mạnh cho người dân. Nói cách khác, phát triển mô hình đô thị thông minh vừa hướng tới mục tiêu tăng trưởng, vừa hướng tới sự thay đổi về chất lượng cho đô thị. Và Việt Nam có rất nhiều động lực trong việc phát triển đô thị thông minh trong tương lai.

Tại Hà Nội, lộ trình xây dựng thành phố thông minh của Hà Nội gồm 3 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2018-2020), hình thành cơ bản các thành phần cốt lõi của thành phố thông minh. Giai đoạn 2 (2020-2025), sẽ hoàn thành cơ bản các hệ thống thông minh, thu hút người dân tham gia quản lý, hình thành nền kinh tế số. Giai đoạn 3 (sau năm 2025), sẽ phát triển thành phố thông minh ở mức độ cao, mang đặc trưng của nền kinh tế tri thức. Thời gian tới, Hà Nội sẽ hình thành Trung tâm điều hành thông minh dựa trên các nền tảng công nghệ mới nhất, bao gồm Trung tâm Giám sát, điều hành giao thông và phòng, chống tội phạm công cộng; Trung tâm Giám sát bảo mật và an toàn thông tin; Trung tâm Hỗ trợ cán bộ sử dụng công nghệ thông tin; Trung tâm Quản lý thông tin báo chí và truyền thông; Trung tâm Ấn định dữ liệu...

Hiện nay, công tác quản lý cơ sở dữ liệu đô thị ở Việt Nam còn nhiều hạn chế như dữ liệu cập nhật thủ công, chưa thống nhất, và thiếu độ tin cậy… dẫn đến thiếu sự kết nối giữa hạ tầng kỹ thuật đô thị với hạ tầng công nghệ thông tin để quản lý và cung cấp tiện ích cho người dân đô thị.

Để nắm bắt cơ hội và định hình lợi thế cạnh tranh, cần khai thác tài nguyên dữ liệu, tức là chính quyền cần thể hiện vai trò dẫn dắt và định hướng người dân, doanh nghiệp cùng tham gia xây dựng, phát triển dữ liệu có giá trị. Khi đó, dữ liệu cần phải được chuẩn hóa xuyên suốt từ Trung ương tới địa phương; đồng thời, phải xây dựng mô hình tham chiếu dữ liệu chuẩn để định hướng chiến lược phát triển dữ liệu, phục vụ phát triển kinh tế số.

Đề cao vai trò của cơ sở dữ liệu đối với phát triển đô thị thông minh, ông Lê Quang Phùng - Phó giám đốc Công ty CP Công nghệ thông tin địa lý eK - cho rằng, để tạo ra nền tảng hệ thống dữ liệu toàn quốc về quy hoạch phát triển đô thị, cần xây dựng bản đồ nền hạ tầng kỹ thuật chi tiết nhất có thể, đặc biệt với yếu tố về giao thông để phục vụ công tác quản lý quy hoạch. Bên cạnh đó, cơ sở dữ liệu quy hoạch, quy hoạch đô thị tập trung trên toàn địa bàn các địa phương, ứng dụng trên điện thoại thông minh cho phép người dân tra cứu các thông tin cụ thể.

Để thực hiện được các mục tiêu trên, cần tiếp tục kiện toàn thể chế và hành lang pháp lý để xây dựng cơ sở dữ liệu quy hoạch, hạ tầng kỹ thuật đô thị nói riêng và chuyển đổi số lĩnh vực quy hoạch, hạ tầng kỹ thuật nói chung; quy định rõ vai trò, trách nhiệm xây dựng, cập nhật, tra cứu, khai thác, chia sẻ dữ liệu quy hoạch và hạ tầng kỹ thuật áp dụng đồng bộ từ Trung ương tới địa phương.