Xuất khẩu cá tra đang tăng trưởng mạnh mẽ ở hầu hết các thị trường. Từ đầu năm đến nay, Trung Quốc siết chặt các biện pháp kiểm tra virus SARS-CoV-2 với hàng thực phẩm nhập khẩu. Mặc dù vậy, xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang Trung Quốc - Hồng Kông vẫn đạt 631 triệu USD, đưa Trung Quốc trở thành thị trường lớn nhất cho xuất khẩu cá tra của Việt Nam.

Đặc biệt, xuất khẩu cá tra sang thị trường Hoa Kỳ chiếm 23% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra trong 9 tháng, với hơn 461 triệu USD, tăng 87% so với 9 tháng của năm 2021.

Xuất khẩu cá tra

Một tín hiệu tốt đối với DN xuất khẩu cá tra Việt Nam là Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) đã ban hành Kết quả cuối cùng của Cuộc rà soát quản lý thuế chống bán phá giá lần thứ 18 (POR18). Theo đó, DOC đã giữ nguyên mức thuế chống bán phá giá áp dụng cho từng công ty dựa trên kết quả của POR17. Do đó, quyết định này không ảnh hưởng đến xu hướng xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong năm nay.

Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 9/2022, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 161 triệu USD, tăng 97% so với cùng kì năm trước. Lũy kế 3 quý của năm 2022, xuất khẩu cá tra đã mang về doanh thu xuất khẩu 2 tỉ USD, tăng 82% so với cùng kỳ năm ngoái. Đến thời điểm này, xuất khẩu cá tra đã vượt xa con số 1,61 tỉ USD của cả năm 2021.

Các nước thành viên Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CTTPP) đang là điểm sáng đối với xuất khẩu cá tra Việt Nam. Trong đó, xuất khẩu cá tra sang Canada tăng đột phá nhất, gấp hơn 4 lần so với cùng kì năm ngoái, đạt trên 40 triệu USD, chiếm tỉ trọng 2,5% tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra.

Đáng chú ý, thị trường ASEAN có sự bức phá ngoạn mục trong bức tranh xuất khẩu cá tra năm nay. Tính đến hết tháng 9/2022, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang các nước ASEAN đạt hơn 152 triệu USD, chiếm gần 8% tổng xuất khẩu cá tra đi các thị trường. Với tốc độ tăng trưởng hiện nay, ASEAN có xu hướng chiếm lĩnh tỉ trọng xuất khẩu cá tra nhiều hơn, có thể vượt qua EU trong thời gian tới.

Với việc Việt Nam chiếm tới 95% tổng xuất khẩu cá tra trên toàn cầu và việc các nước lân cận gia tăng nhập khẩu cá tra từ Việt Nam cho thấy ngành nuôi trồng cá tra Việt Nam vẫn không có đối thủ và năm 2022 cũng thể hiện thời kì hoàng kim của ngành cá tra đang trở lại mạnh mẽ. 

Dù xuất khẩu cá tra trong tháng 9 vẫn cao gấp đôi so với cùng thời điểm năm 2021, nhưng là mức thấp nhất kể từ đầu năm 2022. Nhìn vào diễn biến xuất khẩu tháng 9 vừa qua sẽ thấy lạm phát đã tấn công mạnh mẽ vào tất cả các ngành hàng thực phẩm và thủy sản, không loại trừ cá tra.

Theo VASEP, dường như, lạm phát và việc mất giá tiền tệ tại nhiều thị trường nhập khẩu đã đến giai đoạn ngấm sâu và ảnh hưởng nặng nề đối với tầng lớp người tiêu thụ có mức thu nhập trung bình hoặc thấp, khiến họ phải cân nhắc, tính toán kĩ trong chi tiêu. Do vậy, đây là thời điểm lạm phát làm giảm nhu cầu đối với cả các mặt hàng thực phẩm có giá vừa phải như cá tra, vốn phù hợp với túi tiền của đại đa số người bình dân các nước.

Số liệu thống kê từ cơ quan Hải quan cho thấy, xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Mỹ trong tháng 9 dù tăng 41% nhưng vẫn thấp hơn so với tháng 8. Hết quý 3/2022, nhập khẩu cá tra Việt Nam vào Mỹ đạt 454 triệu USD, tăng 83% so với cùng kỳ và chiếm 23% giá trị xuất khẩu cá tra của Việt Nam. Trong đó cá tra phile đông lạnh chiếm 96% với 437 triệu USD, cá tra chế biến giá trị gia tăng chiếm 2,2% với gần 10 triệu USD, còn lại là cá tra nguyên con đông lạnh chỉ chiếm 1,6%.

Với thị trường EU, dù còn hơn hai tháng nữa là đến lễ Giáng sinh nhưng giá cá trên thị trường này đã tăng cao. Một số loại cá trước đây có giá rẻ, chẳng hạn như cá hake, hiện đã được bán trong các cửa hàng cá và siêu thị với giá cao hơn 30% so với một năm trước. Lý do: lạm phát tràn lan, giá điện và nhiên liệu tăng chóng mặt, đã ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vận chuyển và lưu kho các sản phẩm cá.

Bên cạnh đó, đồng Euro cũng xuống mức thấp nhất 20 năm so với đồng USD, càng góp phần làm giảm nhu cầu tiêu thụ cá tại thị trường EU, trong đó có cá tra. Do vậy, xuất khẩu cá tra sang EU trong tháng 9 giảm 3 triệu USD so với tháng 8. Tới hết tháng 9/2022, thị trường này nhập khẩu cá tra Việt Nam với giá trị gần 160 triệu USD, cao gấp đôi so với cùng kỳ năm 2021.

Do cuộc xung đột Nga – Ukraine, nước Anh cũng giống như EU, phải đối mặt với lạm phát giá và chi phí năng lượng tăng vọt, nên kinh tế Anh đối mặt với nguy cơ suy thoái kéo dài. Đồng bảng Anh cũng tụt giá xuống mức thấp nhất kể từ năm 1985 tới nay. Xuất khẩu cá tra Việt Nam sang Anh 9 tháng năm 2022 đạt gần 50 triệu USD, tăng 30% so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ hồi phục mạnh trong quý 2, nhưng sang quý 3 nhập khẩu cá tra lại thấp dần so với những tháng trước.

Dù diễn biến xuất khẩu trong quý cuối năm có thể không tích cực như những tháng đầu năm, nhưng dự báo xuất khẩu cá tra năm 2022 vẫn sẽ đạt khoảng 2,5 tỉ USD, mức kỉ lục đáng ghi nhận của ngành cá tra Việt Nam./.