Khi chiến trường còn âm vang tiếng súng, máu đồng bào miền Nam vẫn đổ xuống ngày ngày, Tổ quốc vẫn chia đôi hai miền Nam - Bắc... Không chờ cho mình đủ tuổi tòng quân, chàng trai trẻ Đỗ Hữu Bình (sinh năm 1955, quê xã Minh Quán, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái) khi ấy vừa tròn 17 tuổi đã viết đơn tình nguyện lên đường chiến đấu. Mặc dù chưa đủ tuổi và sức khỏe chưa đảm bảo trong kỳ khám tuyển, song anh đã nằng nặc xin nhập ngũ bằng được. Trước sự quyết tâm của anh, cha mẹ anh đã đề nghị Ban Chỉ huy quân sự địa phương xem xét. Cuối tháng 12/1972, đơn vị tuyển quân đã đồng ý nhận anh vào đơn vị.
Hội hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Lào Cai bàn giao hài cốt liệt sĩ Đỗ Hữu Bình cho chính quyền địa phương và gia đình.
Sau ba tháng quân trường luyện tập đầy gian nan, khắc nghiệt, anh đã cùng đơn vị hành quân vào Nam và được biên chế vào Đại đội 1 - D42 - KT. Gần ba năm gắn bó với đơn vị, anh tham gia chiến đấu ở nhiều trận đánh tại khu vực Đắk Pek, Đắk Tô, Tân Cảnh thuộc tỉnh Kon Tum. Bản thân anh đã đóng góp nhiều thành tích vào chiến thắng ở Tây Nguyên, tạo ra thế và lực cho quân đội ta đánh thắng Mỹ - Ngụy trong chiến dịch giải phóng Tây Nguyên, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Ngày 23/9/1974, trong một trận đánh chống lấn chiếm với quân đội Việt Nam Cộng hòa tại Đắk Pek, anh đã bị trúng đạn pháo của địch. Dù được đồng đội đưa về trạm phẫu tiền phương, nhưng vì vết thương quá nặng và mất máu nhiều, anh đã hy sinh vào chiều cùng ngày. Anh được chôn cất tại khu vực phẫu địa phương của Đắk Pek. Đến ngày giải phóng, đơn vị đã chuyển anh đến an nghỉ tại Nghĩa trang liệt sĩ Đắk Tô, tỉnh Kon Tum.
Cuối năm 1974, gia đình nhận được giấy báo tử tin anh hy sinh ở mặt trận phía Nam. Đau đớn tột độ khi cầm tấm giấy báo tử trên tay, ông Đỗ Hữu Nghị và bà Nguyễn Thị Lân - cha mẹ thân sinh ra anh - hiểu rằng họ sẽ không bao giờ gặp lại con nữa. Ông bà đã khóc thương con suốt mấy chục năm ròng, rồi cũng lần lượt về với tổ tiên theo quy luật sinh tồn.
Năm 2018, trước khi rời xa cuộc sống, mặc dù chưa biết con mình đang nằm an nghỉ ở nơi nào, bà Nguyễn Thị Lân đã trăng trối với người con trai còn lại là anh Đỗ Ngọc An rằng, ước mơ của cha mẹ là tìm được phần mộ của anh trai con và đưa anh về với quê hương. "Mẹ không còn được sống nữa, dù có khó khăn, thiếu thốn thế nào cũng gắng tìm để đưa anh của con về nhé" - lời dặn dò ấy khắc sâu vào tâm trí anh An. Anh tâm sự: "Đã nhiều lần tôi đi tìm thông tin của anh trai nhưng không thấy, bởi trên giấy báo tử chỉ ghi vỏn vẹn một dòng 'hy sinh ở mặt trận phía Nam' nên việc tìm kiếm hài cốt theo lời mẹ trăng trối chưa thực hiện được..."
Đại diện lực lượng dân quân tự vệ, đoàn viên thanh niên cùng hội cựu chiến binh và bà con nhân dân đưa hài cốt liệt sĩ là nghĩa trang liệt sĩ tại địa phương.
Phép màu đã đến vào cuối năm 2024, khi Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh Yên Bái tổ chức chuyến đi vào Tây Nguyên tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Tình cờ trong một lần vào thắp hương ở Nghĩa trang Đắk Tô, đoàn phát hiện một số ngôi mộ có ghi tên liệt sĩ quê hương Yên Bái. Anh em trong đoàn đã chụp ảnh, ghi chép lại vị trí và đối chiếu với hồ sơ lưu trữ, đồng thời thông báo ngay về địa phương. Nhận được tin, vợ chồng anh Đỗ Ngọc An đã tìm đến Hội để đối chiếu, khớp nối thông tin. Sự thật đến như trong mơ, vợ chồng anh An vỡ òa hạnh phúc khi biết anh trai mình đang yên nghỉ cùng đồng đội trong nghĩa trang chứ không phải mất tích như gia đình từng nghĩ.
Sau những lần thăm viếng và thực hiện các thủ tục tâm linh, đầu tháng 12/2025, gia đình anh An đã đề nghị Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ tỉnh tạo điều kiện giúp đỡ để cất bốc, di chuyển hài cốt liệt sĩ Đỗ Hữu Bình về quê hương. Xét thấy hoàn cảnh khó khăn của gia đình, Hội đã đồng ý và hỗ trợ toàn bộ các thủ tục giấy tờ, kinh phí cho chuyến đi đặc biệt này.
Từ ngày 01/12 đến đêm 04/12/2025, sau bốn ngày di chuyển liên tục, chiếc xe cứu thương của Công ty TNHH MTV Cơ khí 183 đã chở vợ chồng anh An cùng đồng chí Khổng Minh Quý - Phó Chủ tịch Hội Hỗ trợ gia đình liệt sĩ và hài cốt liệt sĩ Đỗ Hữu Bình về tới Yên Bái. Sáng ngày 05/12/2025, hài cốt của liệt sĩ Đỗ Hữu Bình đã được bàn giao cho cấp ủy, chính quyền địa phương và thân nhân gia đình trong niềm vui khôn xiết và đầy xúc động.
Dưới sự chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền xã Trấn Yên, hàng trăm đoàn viên thanh niên, cựu chiến binh, phụ nữ cầm cờ đỏ xếp thành hai hàng dài hai bên đường; hàng trăm cháu thiếu niên nhi đồng tay cầm quốc kỳ và đông đảo người dân đã chào đón người anh hùng trở về với quê hương thân yêu.
Các cơ quan đoàn thể, lực lượng vũ trang và bà con nhân dân đến thắp hương tri ân và tiễn đưa liệt sĩ về nơi an nghỉ.
Sau một ngày đêm thực hiện các nghi lễ theo phong tục tập quán dân tộc, hàng chục tổ chức đoàn thể, hàng trăm người thân, bạn bè gần xa đã đến thắp hương kính viếng. Các cựu chiến binh trong trang phục chỉnh tề thay nhau túc trực suốt 24/24 giờ bên hài cốt liệt sĩ.
Sáng ngày 06/12/2025, Lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ Đỗ Hữu Bình đã diễn ra trong không khí trang nghiêm, thành kính. Cấp ủy, chính quyền xã Trấn Yên, Ban Giám đốc Công ty TNHH MTV 183 cùng hàng ngàn bà con nhân dân đã đưa tiễn liệt sĩ về an nghỉ tại Nghĩa trang liệt sĩ trung tâm huyện Trấn Yên.
Vậy là sau 53 năm xa quê, gác lại những ước mơ tuổi xuân, tạm biệt cha mẹ để cầm súng giữ nước và ngã xuống giữa đại ngàn Tây Nguyên, hôm nay, liệt sĩ Đỗ Hữu Bình đã thực sự trở về. Anh được an nghỉ nơi mảnh đất "chôn rau cắt rốn", gần gũi với linh hồn cha mẹ. Lời trăng trối cuối cùng của người mẹ liệt sĩ đã được thực hiện. Nơi cõi vĩnh hằng, chắc hẳn ông Đỗ Hữu Nghị và bà Nguyễn Thị Lân cũng ngậm cười thanh thản khi biết giọt máu của mình đã về sum vầy nơi quê nhà.
Thông qua bài viết này, tác giả xin gửi lời tri ân tới tập thể lãnh đạo, cán bộ công nhân viên Công ty TNHH MTV Cơ khí 183. Các anh, các chị đã dành những tình cảm tốt đẹp nhất để giúp đỡ các thân nhân liệt sĩ trong suốt nhiều năm qua: từ việc hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà tình nghĩa, trường học, trạm xá đến việc hỗ trợ phương tiện đi khắp các nghĩa trang trong cả nước để đưa đón liệt sĩ trở về. Tấm lòng nhân ái của Công ty mang ý nghĩa to lớn, thể hiện tính nhân văn sâu sắc và đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", "Đền ơn đáp nghĩa" của dân tộc.
Ý kiến độc giả
Tiêu điểm
