Khối tài liệu gồm 11,5 triệu trang của hãng luật Mossack Fonseca ở Panama bị một nguồn tin bí mật gửi đến báo Đức Süddeutsche Zeitung và nhiều tờ báo khác. Giới truyền thông quốc tế gọi chúng là "Tài liệu Panama" (Panama Papers).
|
Chia sẻ của một nhà báo trên mạng xã hội về vụ rò rỉ loạt tài liệu về tham nhũng và rửa tiền lớn nhất lịch sử . Ảnh: USA Today |
Các tài liệu cho rằng, công ty đã lập mạng lưới khổng lồ để hỗ trợ hàng loạt chính trị gia và doanh nhân các nước che giấu tài sản và rửa hàng tỷ USD tiền mặt.
Chúng bị cho là có liên quan tới 72 lãnh đạo và cựu lãnh đạo của các quốc gia, các ngôi sao thể thao; tỷ phú.... Chúng được thu thập từ 40 năm qua, trong giai đoạn từ 1977 tới cuối 2015.
Bài điều tra được thực hiện trong 1 năm bởi hơn 100 tổ chức báo chí và được coi là một trong những cuộc điều tra lớn nhất trong lịch sử. Cuộc điều tra đã vạch ra việc che giấu các giao dịch tài sản của khoảng 140 chính khách, trong đó có 12 lãnh đạo và cựu lãnh đạo các nước trên thế giới.
Những cái tên nổi bật trong danh sách bị cáo buộc có liên quan đến gia đình và cộng sự của cựu tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak, cựu lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi, Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Trong số các tên tuổi này có anh rể của Chủ tịch Tập Cận Bình, ông Đặng Gia Quý. Con gái của cựu thủ tướng Lý Bằng, Lý Tiểu Lâm cũng được nêu tên trong tài liệu.
Tài liệu này cũng nói những người thân tín của tổng thống Nga Vladimir Putin đã bí mật tuồn khoản tiền lớn khoảng 2 tỉ USD thông qua các ngân hàng và các công ty “ma”.
Trong tài liệu cũng có ít nhất 33 người và công ty đang được chính phủ Mỹ đưa vào danh sách đen vì các hành vi sai trái như có giao dịch với các trùm ma tuý Mexico, liên quan tới các tổ chức khủng bố quốc tế.
Theo tài liệu này, các ngân hàng lớn là lực lượng chính tiếp tay để tạo ra các công ty ma ở quần đảo Virgin thuộc Anh, Panama và các thiên đường trốn thuế khác. Tài liệu cũng liệt kê gần 15.600 giấy tờ cho thấy các ngân hàng dựng lên cho khách hàng để che giấu các con số tài chính.
Tài liệu có lời kể của một tên buôn tiền bị kết tội khai đã sắp xếp việc trả tiền 50.000 USD dùng để trả cho những tên trộm trong vụ Watergate. 29 tỷ phú trong danh sách 500 người giàu nhất của Forbes cũng như ngôi sao Thành Long có ít nhất 6 công ty được quản lý bởi hãng luật này.
Tài liệu của Mossack Fonseca cho thấy hãng này có những khách hàng từng lừa đảo đa cấp, các trùm ma tuý, những kẻ trốn thuế và ít nhất là một kẻ tội phạm tình dục đang ở trong tù.
Tài liệu cũng nêu chi tiết về một loạt các bê bối lớn từ vụ cướp vàng nổi tiếng ở Anh cho tới các cáo buộc hối lộ liên quan tới FIFA.
Dữ liệu email, bảng tính tài chính, hộ chiếu và hồ sơ của công ty cho thấy chủ sở hữu bí mật của các tài khoản ngân hàng và công ty ở 21 vùng lãnh thổ nước ngoài, từ bang Nevada của Mỹ đến Singapore và quần đảo Virgin thuộc Anh. Trong danh sách này, Mỹ có 3072 công ty, 441 khách hàng, 211 người thụ hưởng và 3467 người có cổ phần. ICIJ sẽ công bố danh sách đầy đủ các công ty và cá nhân liên quan vào đầu tháng 5.
Vụ việc "Panama Papers" (Tài liệu Panama) tiết lộ một mạng lưới các công ty nước ngoài che giấu tài sản nghi của lãnh đạo hàng đầu thế giới được gọi là "Wikileaks của giới siêu giàu".
|
Bộ hồ sơ "Tài liệu Panama" phanh phui cách thức mà hàng loạt chính trị gia và tổ chức trên thế giới giấu tiền bất hợp pháp. |
Theo USA Today, #panamapapers đã trở thành dòng hashtag được sử dụng nhiều nhất trên Twitter từ ngày 3/4. "
Sau đây là một số thông tin chính mà bộ "Tài liệu Panama" tiết lộ:
- 12 nhà lãnh đạo quốc gia là một trong 143 chính trị gia, gia đình và những đối tác thân thuộc với họ từ khắp nơi trên thế giới đã sử dụng các biện pháp trốn thuế ở nước ngoài.
- Gần 2 tỉ đôla tổng giá trị các công ty này có liên hệ đến Tổng thống Nga Vladimir Putin. Người bạn tốt nhất của tổng thống Nga, một nghệ sĩ cello, Sergei Roldugin là trung tâm của khối tiền này. Theo đó, tiền từ ngân hàng nhà nước Nga đang được giấu tại các tài khoản nước ngoài. Một lượng tiền được đầu tư vào một khu nghỉ mát trượt tuyết, nơi con gái Putin là cô Katerina đã kết hôn vào năm 2013.
|
Ông Putin (giữa) bị cáo buộc có liên quan đến gần 2 tỉ USD tài sản trốn thuế tại nước ngoài. Ảnh: AP |
- Một số lãnh đạo quốc gia có tài sản ở hải ngoại là ông Nawaz Sharif, Thủ tướng Pakistan; ông Ayad Allawi, nguyên Thủ tướng lâm thời và Phó Tổng thống Iraq; Petro Poroshenko, Tổng thống Ukraine; Alaa Mubarak, con trai cựu Tổng thống Ai Cập và Thủ tướng Iceland Sigmundur David Gunnlaugsson.
- Sáu thành viên của Thượng viện, ba cựu nghị sĩ đảng Bảo thủ và hàng chục nhà tài trợ cho các đảng chính trị ở Anh đang có tài sản ở nước ngoài.
- Các gia đình của ít nhất tám cựu ủy viên và ủy viên đương nhiệm của Bộ Chính trị Trung Quốc cũng có tài sản tại nước ngoài.
|
Gia đình ông Tập Cận Bình cùng ít nhất tám ủy viên cũ và đương nhiệm của Bộ Chính trị Trung Quốc có tài sản tại nước ngoài. Ảnh: AP |
- 23 nhân vật trong danh sách cấm vận vì hỗ trợ Triều Tiên, Zimbabwe, Nga, Iran và Syria cũng từng là khách hàng của Mossack Fonseca.
Một bản ghi nhớ bị rò rỉ từ một đối tác của Mossack Fonseca cho biết: "95% công việc của chúng tôi bao gồm cả việc bán xe để tránh thuế". Công ty luật này phủ nhận hoạt động của mình là sai trái.
Vụ rò rỉ tài liệu đến từ các hồ sơ của công ty được thành lập vào năm 1977 này. Các hồ sơ gần đây nhất tính từ tháng 12/2015.
370 PV đến từ 100 cơ quan truyền thông đã dành một năm để phân tích và xác minh các tài liệu này.
|
Mối liên hệ giữa các bên với công ty luật Mossack Fonseca ở Panama trong các hoạt động tài chính phi pháp vừa bị rò rỉ. Đồ họa: Irishtimes |
Công ty luật Mossack Fonseca có trụ sở tại Panama là tâm điểm của những tài liệu mật vừa rò rỉ. Hơn 11,5 triệu tài liệu tài chính của công ty này vừa lộ cho thấy quy mô của các hoạt động trốn thuế cũng như rửa tiền mà những công ty ma trên khắp thế giới thực hiện.
Những công ty ma này núp dưới hình dạng của một doanh nghiệp hợp pháp nhưng không có hoạt động gì ngoài quản lý tiền nhưng che đậy thân phận của người sở hữu. Tuy nhiên, trụ sở của những công ty ma thường đặt ở những nơi nhà chức trách khó tìm ra chủ sở hữu trong trường hợp họ muốn.
Các khách hàng cũng cần một trung tâm tài chính nước ngoài, cái thường được gọi là Thiên đường thuế. Nó thường là các quốc đảo nhỏ, với rất nhiều ngân hàng bí mật cùng mức thuế thấp hoặc không tồn tại trên giấy tờ giao dịch. Những cái tên điển hình là quần đảo Bristish Virgin, Bahamas, Panama…. Nó giúp rửa các khoản tiền phi pháp từ tham nhũng, trốn thuế, buôn bán ma túy….
Các hoạt động rửa tiền thực chất là hợp thức hóa những khoản tiền phi pháp. Nó giúp việc sử dụng chúng không bị giám sát, khiến bại lộ các hành vi phi pháp. Khi tham nhũng, một chính trị gia cần rửa số tiền bẩn để không bị lộ. Nó sẽ được chuyển tới một công ty con của trung tâm tài chính nước ngoài. Số tiền này sẽ được chuyển vào tài khoản không ghi tên thuộc sở hữu của công ty ma mà không ai có thể truy tìm nguồn gốc. Từ tài khoản này, số tiền có thể được dùng hợp pháp trên khắp thế giới.