Trên con đường xuyên qua các thôn từ trung tâm xã Quang Trung đến khu lò đốt rác thải mới của cựu chiến binh Đỗ Văn Liệu đã từng có thời điểm bị rác sinh hoạt xâm chiếm nghiêm trọng. Số lượng rác thải quá lớn mà nhân lực, vật lực dành cho việc thu gom, xử lý thì quá mỏng và thô sơ.

Ông Nguyễn Thành Tuyên, Chủ tịch UBND xã Quang Trung nhớ lại: “Khi ấy, rác thải sinh hoạt nông thôn thực sự trở thành vấn đề nóng, khó giải quyết tại Quang Trung. Trong toàn xã, một ngày ước tính có trên dưới 30 tấn rác thải sinh hoạt, tương đương với khoảng 10 – 15 xe ô tô mà đơn giá thuê đơn vị ngoài thu gom, xử lý rác thải chi phí tới hàng triệu đồng một xe. Số tiền này vượt xa so với tổng mức phí vệ sinh thu ở trong dân và ngân sách của xã nên việc thu gom, xử lý rác ngày càng vượt quá khả năng. Vì vậy, xuất hiện tình trạng rác ùn ứ, bốc mùi hôi thối, các biện pháp tạm thời như chôn lấp, đốt thủ công cũng không khả thi và có nguy cơ cao ảnh hưởng xấu đến đất, nguồn nước, không khí. Người dân rất búc xúc còn chính quyền thực sự gặp khó trong tìm phương án giải quyết ổn thỏa”.

Cựu chiến binh Đỗ Xuân Liệu, xã Quang Trung, huyện An Lão (Hải Phòng) giới thiệu mô hình lò đốt rác theo công nghệ mới

Trước thực trạng trên, cựu chiến binh Đỗ Văn Liệu rất trăn trở, ông đã chủ động tìm hiểu thông tin về các mô hình xử lý rác thải sinh hoạt ở nông thôn và cứ mỗi lần biết ở đâu có mô hình hay, cách làm hiệu quả là người cựu chiến binh này lại lên đường, đến tận nơi để học tập. Ròng rã mất nhiều thời gian, công sức, qua nhiều tỉnh, thành mà ông Liệu vẫn chưa đạt được được ý nguyện. Chỉ đến khi tình cờ xem trên truyền hình biết được ở tỉnh Nam Định có mô hình lò đốt rác thải rất thích hợp, được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc về thăm, thẩm định và khuyến khích nhân rộng, cựu chiến binh Đỗ Xuân Liệu quyết định bỏ tiền túi đầu tư hàng tỷ đồng để mang công nghệ mới về áp dụng tại quê hương mình.

Ông Liệu cho biết: “Đây là mô hình được người Việt cải tiến theo công nghệ của Nhật. Trên cơ sở tự nhiệt phân và tự đốt sinh năng lượng, rác bị đốt cháy 2 lần. Ở buồng sơ cấp rác cơ bản bị cháy kiệt, các khí sinh ra từ quá trình cháy được vận chuyển sang buồng thứ cấp và tiếp tục đốt cháy lần nữa bằng chính năng lượng của lần trước trong nhiệt độ từ 650 - 1.000 độ C. Ở nhiệt độ này, mùi, khói khí độc hại sẽ bị phân hủy triệt để. Tiếp đó, khí thải đi qua hệ thống xử lý là các bể làm mát, bể ngầm chứa dung dịch hóa học, tháp lọc khói để tạo nên lượng khí sạch màu trắng thải ra môi trường. Lò đốt rác kiểu mới cũng có thể hoạt động trong suốt cả ngày, vừa nhanh, gọn, tiết kiệm, an toàn lại thân thiện với môi trường”.

Trực tiếp quan sát một buổi làm việc của các công nhân tại lò đốt rác kiểu mới của ông Liệụ, có thể dễ dàng nhận ra lượng khói của quá trình cháy đã được triệt tiêu 80%, cũng như số tro xỉ thải ra rất ít và có thể tận dụng để làm phân bón. Hiện nay, với hai lò đốt rác thường xuyên được vận hành, cơ sở xử lý rác thải của cựu chiến binh Liệu đảm nhiệm thu gom toàn bộ và xử lý triệt để rác thải sinh hoạt của xã Quang Trung và 6 công ty đứng chân trên địa bàn, đồng thời tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 12 lao động phổ thông trong xã.

Anh Đỗ Văn Cương là bộ đội xuất ngũ được ông Liệu nhận vào làm trong lò đốt rác cho biết: “Tiếng là cơ sở rác thải, nhưng trong khu vực hơn 1ha chúng tôi làm việc không có rác tồn đọng, không phát mùi khó chịu, xung quanh cây cối vẫn xanh tươi vì rác được thu gom về đến đâu là được giải quyết ngay đến đó. Nhờ có bác Liệu đầu tư hệ thống lò đốt rác tiên tiến, môi trường được bảo vệ mà công việc của mọi người cũng đỡ vất vả hơn. Hiện tại, thu nhập của tôi cũng khá, bình quân mỗi tháng đạt 6 triệu đồng”.

Tuy mới chỉ đi vào hoạt động từ tháng 01-2019, nhưng mô hình lò đốt rác thải của cựu chiến binh Đỗ Văn Liệu đã giúp địa phương giải quyết dứt điểm vấn đề tồn đọng rác thải sinh hoạt, trả lại cảnh quan, không khí trong lành cho người dân xã Quang Trung. Không chỉ vậy, qua đánh giá quan trắc của các cơ quan chức năng, lò đốt rác của ông Liệu hoàn toàn đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về khí thải và tác động đến môi trường theo Quy chuẩn số 61 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Khi nhắc đến việc bao giờ có thể thu lời từ con số hàng tỷ đồng đã đầu tư, ông Liệu mỉm cười chia sẻ: “Có lẽ là khoảng từ 5 – 10 năm nữa, nhưng hiện tại thì chúng tôi đang bù lỗ. Tuy là chung vốn với một người cháu (cũng là cựu chiến binh ở trong xã), nhưng số tiền đó là vốn liếng tích cóp cả đời tôi sau bao nhiêu năm đi nhận các công trình xây dựng nhỏ và làm kinh tế trang trại. Có người nói tôi “dại”, nhưng nếu được thành phố hỗ trợ hoàn vốn để bù lỗ thì tôi sẽ tiếp tục xây dựng thêm 2 lò nữa để phục vụ việc thu gom, xử lý rác ở các địa phương lân cận. Bởi rác thải sinh hoạt nông thôn đâu chỉ riêng là vấn đề của Quang Trung và đầu tư bảo vệ môi trường sống cho cộng đồng thì không bao giờ sợ lỗ cả”.