Thượng tướng, Viện sĩ Nguyễn Huy Hiệu

PV: Thưa Thượng tướng, Việt Nam luôn nhất quán đường lối đối ngoại “độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị và hợp tác phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ; là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”. Cùng với đó, quan điểm và chính sách quốc phòng của Việt Nam là “4 không” nhằm mục đích hòa bình, tự vệ, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Trong những tương quan này, Thượng tướng đánh giá như thế nào về lập trường đối ngoại Quốc phòng của Việt Nam, đặc biệt là kiên định quốc phòng “4 không”?

Bản chất của đối ngoại Quốc phòng Việt Nam là hòa bình và tự vệ với nội hàm “4 không”, đó là: Không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Việt Nam luôn gửi đi thông điệp sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của tất cả các nước, vì hòa bình và tôn trọng chủ quyền, độc lập, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau.

Trong bối cảnh thế giới đứng trước muôn vàn thách thức khó lường như hiện nay, Việt Nam vẫn giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và hòa bình. Không ai trên thế giới này yêu hòa bình như con người Việt Nam, một đất nước đã trải qua nhiều cuộc chiến, từ chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ đến các cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc và phía Tây Nam của Tổ quốc.

Sự hy sinh bởi chiến tranh của Việt Nam quá to lớn, vì vậy, Việt Nam luôn muốn gửi đi thông điệp mong muốn hòa bình, khép lại quá khứ để hướng tới tương lai. Dẫu tình hình quốc tế phức tạp nhưng Việt Nam giữ vững các nguyên tắc cơ bản đã công khai trên Sách Trắng Quốc phòng, được bạn bè quốc tế tiếp cận và thấu hiểu.

Thượng tướng, Viện sĩ Nguyễn Huy Hiệu chia sẻ nhân kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam

Việc Việt Nam kiên định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ hay đường lối đối ngoại quốc phòng hòa bình và tự vệ đồng nghĩa với việc chúng ta phải chuẩn bị tốt cho dự báo để đấu tranh, ngăn ngừa những biểu hiện của chiến tranh. Các vấn đề nổi cộm trong quốc tế hiện nay là bài học cho Việt Nam, giúp chúng ta có cách xử lý chủ động. Muốn đẩy lùi chiến tranh, xung đột luôn cần một tâm thế sẵn sàng, xây dựng nền tảng hòa bình và tự vệ, có đủ điều kiện để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa trước tình hình quốc tế nhiều biến động.

Để gìn giữ hòa bình luôn cần xây dựng một tiềm lực quốc phòng đủ mạnh. Dựa trên bản chất của chiến tranh nhân dân và nghệ thuật chiến tranh nhân dân trong điều kiện mới, đặc biệt trong thời kỳ hội nhập như hiện nay, tôi cho rằng rất cần phải xây dựng nền quốc phòng toàn dân và chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, chủ động trong tất cả tình huống có thể xảy ra, tiếp thu, chọn lựa tinh hoa của thế giới để có các biện pháp ngăn ngừa chiến tranh từ sớm, từ xa.

Căn cốt của đối ngoại Quốc phòng Việt Nam, được các nước hoan nghênh là độc lập, tự chủ, hòa bình và tự vệ. Hòa bình đóng vai trò chủ đạo nhưng tự vệ ở đây là sẵn sàng đáp trả các thế lực xâm phạm đến chủ quyền của Việt Nam. Đó là truyền thống lâu đời trong dựng nước và giữ nước của cha ông ta. Những bài học về chuẩn bị từ sớm, từ xa, dự báo được các tình huống để tránh bị động, bất ngờ trong hai nhiệm vụ chính là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cho đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị.

PV: Thưa Thượng tướng, với kế sách bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước, Hội nhập quốc tế và đối ngoại Quốc phòng có ý nghĩa và vai trò như thế nào?

Quân đội nhân dân Việt Nam mang truyền thống của bộ đội Cụ Hồ, thực hiện ba chức năng, đó là đội quân chiến đấu, đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất. Chức năng đội quân chiến đấu thì nền quân đội của quốc gia nào cũng có, nhưng chức năng đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất thì chỉ có ở Việt Nam.

Do vậy, các chức năng mà Quân đội nhân dân Việt Nam đang củng cố là xây dựng thế trận trong lòng dân, thế trận chiến tranh nhân dân, xây dựng niềm tin trong nhân dân. Một lực lượng quân đội đã được dân quý, dân yêu, dân đùm bọc và che chở thì không có thế lực nào có thể đánh bại. Mục tiêu của quân đội là độc lập dân tộc, bảo vệ nền độc lập của Tổ quốc, chiến đấu vì hạnh phúc của nhân dân, đó là quân đội của dân, mang biểu tượng bộ đội Cụ Hồ.

Hiện nay, Quân đội nhân dân Việt Nam không chỉ làm nhiệm vụ trong nước mà còn thực thi cả nhiệm vụ quốc tế. Trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, quân đội Việt Nam cũng đã làm nhiệm vụ quốc tế ở Lào và Campuchia. Sau này, suốt quá trình hội nhập và phát triển, Việt Nam đã có lực lượng gìn giữ hòa bình, mang bản chất bộ đội Cụ Hồ, thực hiện chức năng và nhiệm vụ trên trường quốc tế. Quân đội nhân dân Việt Nam cũng đã thực hiện các nghĩa vụ, cam kết quốc tế khi tham gia hỗ trợ thảm họa thiên tai, thông qua việc cử lực lượng quân đội tới giúp Thổ Nhĩ Kỳ khắc phục hậu quả của trận động đất thảm khốc đầu năm 2023.

Những hình ảnh tốt đẹp đó đã được người dân nước bạn và bạn bè quốc tế ca ngợi, đúng là một quân đội cách mạng Việt Nam, bằng hành động thực tế đã lan tỏa vẻ đẹp, nâng cao vị thế và tầm vóc của Quân đội nhân dân Việt Nam trên trường quốc tế.

Thượng tướng, Viện sĩ Nguyễn Huy Hiệu: Quân đội nhân dân Việt Nam đang được nâng cao vị thế trên trường quốc tế  

Thượng tướng có nhắc đến cốt lõi của đối ngoại Quốc phòng Việt Nam là hòa bình đóng vai trò chủ đạo nhưng tự vệ ở đây là sẵn sàng là chuẩn bị kỹ. Thượng tướng có thể phân tích sâu thêm?

Thông điệp hòa bình chúng ta gửi tới thế giới một cách công khai, minh bạch. Không chỉ vậy, các triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam cũng được công khai minh bạch, rõ ràng, cho thấy rõ tiềm lực công nghiệp quốc phòng Việt Nam.

Các thế hệ người Việt Nam đều biết cách chọn lựa, chắt lọc các tinh hoa của thế giới để đưa vào cả tiến, sản xuất trang bị quốc phòng phù hợp với nghệ thuật quân sự Việt Nam trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc.

Thế hệ quân đội Việt Nam trong thời đại mới cần phải làm chủ được công nghệ vũ khí, nắm bắt được đặc tính của chiến tranh công nghệ cao, chiến tranh không gian mạng, chiến tranh vũ trụ, sinh học… Chúng ta cần chuẩn bị để sẵn sàng đáp ứng trong mọi tình huống có thể xảy ra trong hiện tại và tương lai, không bị động về mặt chiến lược.

Hiện nay, một số quân binh chủng như không quân, hải quân, thông tin đã tiến thẳng lên tiên tiến, hiện đại. Về tổng thể, Quân đội sẽ từng bước nâng cấp, phấn đấu năm 2030 xây dựng Quân đội Nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

Trong thời kỳ hội nhập quốc tế hiện nay, thông tin đa chiều có ảnh hưởng sâu sắc tới thế hệ thanh niên Việt Nam, do vậy, chúng ta cần chủ động có các biện pháp giáo dục, phản bác các thông tin trái chiều. Tôi tin rằng thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ hội nhập có thể gạn đục, khơi trong, phân biệt được những luồng thông tin đúng đắn hay sai lệch để nhận biết các cơ sở pháp lý của quốc tế và Việt Nam trong quan hệ quốc tế, nhất là trên lĩnh vực chính trị, quân sự, ngoại giao.

Quân đội nhân dân Việt Nam cần chuẩn bị để sẵn sàng đáp ứng trong mọi tình huống có thể xảy ra trong hiện tại và tương lai, không bị động về mặt chiến lược - Ảnh: Internet

PV: Trước kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, với truyền thống tròn 8 thập kỷ, Thượng tướng đánh giá như thế nào về “sứ mệnh” của đối ngoại Quốc phòng Việt Nam?

Trong các diễn đàn khu vực và quốc tế, Việt Nam luôn giương cao ngọn cờ hòa bình và tự vệ. Chính vì vậy, các nước luôn tin tưởng vào đường lối quân sự, đối ngoại quốc phòng Việt Nam, tạo nên một không khí đấu tranh bảo vệ hòa bình, an ninh khu vực và thế giới.

Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyễn Giáp đã xây dựng và củng cố nền tảng của đối ngoại Quốc phòng Việt Nam. Truyền thống đó được kế thừa và phát huy bởi các thế hệ Quân đội nhân dân Việt Nam để vận dụng sáng tạo vào các điều kiện cụ thể, trong từng giai đoạn lịch sử, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân và đối ngoại nhân dân, xây dựng niềm tin giữa quân-dân, tạo ra sức mạnh đại đoàn kết dân tộc mà không một thế lực nào có thể phá vỡ.

Thời gian tới, chúng ta vẫn cần phát huy hơn nữa thế mạnh của ngoại giao quốc phòng song phương và đa phương, tạo niềm tin cho các nước trong quan hệ với Việt Nam, hiểu được đường lối và chính sách quốc phòng của Việt Nam. Bạn bè quốc tế thấy ở Việt Nam một ngọn cờ luôn được giương cao là hòa bình và tự vệ. 

Đối ngoại Quốc phòng Việt Nam trong kỷ nguyên mới sẽ là trụ cột cho đấu tranh, bảo vệ hòa bình, nâng tầm vóc Việt Nam trên trường quốc tế, trở thành một điểm nhấn về đối ngoại độc lập, tự chủ. Đối ngoại quốc phòng Việt Nam không chọn bên, luôn phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, làm bạn với tất cả các nước trong khu vực và trên thế giới.

Trân trọng cảm ơn Thượng tướng!