Theo các chuyên gia, việc các ngân hàng (NH) đua nhau phát hành thẻ để đạt chỉ tiêu và mở rộng thị phần, bất chấp khách hàng đó có nhu cầu sử dụng hay không... là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng có hàng chục triệu thẻ "rác", gây lãng phí cùng nhiều hệ lụy khác.

Chạy đua phát hành thẻ "rác"

Thông tin trên Tuổi trẻ, theo ông Đào Minh Tuấn - chủ tịch Hội Thẻ VN, có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng số thẻ "rác" NH lên tới hàng chục triệu thẻ. Trong đó, số thẻ "rác" lớn nhất là những thẻ mà NH phát hành để đạt chỉ tiêu trong khi chủ thẻ không có nhu cầu sử dụng, không kích hoạt.

"Lẽ ra các NH phải trừ số thẻ không kích hoạt này nhưng lại cộng dồn dẫn đến số lũy kế thẻ đã phát hành rất lớn" - ông Tuấn nói.

Ảnh minh họa

Nhiều NH tính toán chiến lược theo kiểu chịu lỗ trước để phát hành thẻ, rồi tìm cách khai thác dịch vụ khác như tài trợ thương mại với doanh nghiệp trả lương, hoặc cho vay với chủ thẻ... Nhưng thực tế không phải khi nào cũng thành công.

"Hội sở giao chỉ tiêu đến chi nhánh, chi nhánh lại giao chỉ tiêu về phòng giao dịch và nhân viên tìm mọi cách để phát hành thẻ càng nhiều càng tốt. Họ tận dụng mọi mối quan hệ, từ bạn bè, người quen, thậm chí rao lên mạng xã hội để kiếm người mở thẻ" - vị này nói.

Ngoài việc chào mời nhỏ lẻ, theo ông Lê Huỳnh Hà - trưởng phòng quản lý ATM NH Vietcombank chi nhánh TP.HCM, nhiều NH lôi kéo khách mở thẻ bằng các ưu đãi để công ty chấp nhận trả lương qua NH. Khi một doanh nghiệp có 4.000-5.000 lao động thay đổi NH chi trả lương, cũng đồng nghĩa với hàng ngàn thẻ ATM thành thẻ "ma" vì công nhân sẽ không sử dụng thẻ đó nữa.

"Như vậy có nhiều thẻ ATM dù được phát hành đúng đối tượng nhưng trong quá trình sử dụng bị biến thành thẻ rác" - ông Hà nói. Ngoài ra, theo ông Đào Minh Tuấn, việc xuất hiện hàng triệu thẻ rác còn do các NH phát hành để đạt chỉ tiêu mà chủ thẻ khi nhận không dùng, không kích hoạt nhưng thay vì phải loại trừ các thẻ này, NH lại cộng vào dẫn đến số lũy kế thẻ đã phát hành rất lớn.

Không chỉ thẻ ATM, theo ông Đào Minh Tuấn, một lượng lớn thẻ tín dụng phát hành ra cũng không được sử dụng. Nhiều chủ thẻ được chào mời phát hành một lúc 2-3 thẻ để được hưởng chương trình khuyến mãi, tích điểm mà không có nhu cầu thật sự nên nhiều thẻ phát hành ra sau đó khách hàng không kích hoạt, hoặc kích hoạt nhưng không xài lần nào.

Để nhanh chóng tăng thị phần, nhiều NH miễn phí phát hành thẻ, có NH còn không yêu cầu duy trì số dư tối thiểu trong thẻ. Do đó, nhiều khách hàng cứ vô tư mở nhiều thẻ bởi “chẳng mất gì” dù không có nhu cầu sử dụng.

Đánh giá về tác động của hàng chục triệu thẻ rác trên, ông Nguyễn Trí Hiếu nói: “Thẻ rác không tạo cơ chế sinh lời, nó tạo ra chi phí không cần thiết làm tăng chi phí của ngân hàng. Bên cạnh đó, hàng loạt thẻ rác còn là rủi ro cho ngân hàng và khách hàng khi chủ thẻ không sử dụng thường xuyên sẽ vứt bừa bãi. Nếu những thẻ đó rơi vào tay kẻ gian điều này có thể gây thiệt hại cho cả phía khách hàng và ngân hàng.

Chạy theo chỉ tiêu, mở rộng thị trường và tăng số lượng khách hàng qua các kỳ khuyến mại mở thẻ miễn phí dẫn đến các con số báo cáo ảo, không đáng tin cậy về tốc độ tăng trưởng của khách hàng”.

Nhận định về vấn đề này, chuyên gia Kinh tế Ngô Trí Long nhấn mạnh: “Thẻ rác làm tăng phí tổn ngân hàng. Với 40% tổng lượng thẻ phát hành - tương đương 55 triệu thẻ rác sẽ khiến chi phí ngân hàng tăng lên từ đó họ có thể tăng phí ATM như vừa qua. Mà điều này chính khách hàng phải gánh chịu”.

Các chuyên gia nhận định, để khắc phục tình trạng thẻ "rác" ngân hàng không nên giao chỉ tiêu bừa bãi, chỉ phát hành cho khách hàng thực sự có nhu cầu. Những con số ảo không tăng thêm uy tín của ngân hàng, bản thân khách hàng cũng không nên dùng quá nhiều thẻ.

“Để đánh giá uy tín thương hiệu của một ngân hàng thì phải kể đến những yếu tố như ưu đãi lãi suất, hiệu quả kinh doanh, sự hài lòng của khách hàng… Còn con số thẻ ngân hàng ngoài kia không nói nên điều gì”. Ông Ngô Trí Long nhấn mạnh.  

Để hạn chế phát sinh thẻ "rác", theo chuyên gia thẻ Trần Quang Thoại, các NH cần quy định chỉ tiêu cho nhân viên dựa trên số lượng thẻ có hoạt động thực sự, có phát sinh giao dịch thay vì số lượng thẻ phát hành nhằm hạn chế thẻ "ma".

Trong một thời gian nhất định, khách không sử dụng thẻ, NH phải liên hệ để tìm hiểu về nhu cầu của khách hàng. Việc thu phí quản lý tài khoản cũng là một trong những biện pháp hạn chế. "Cơ quan quản lý cũng nên có biện pháp để các NH báo cáo đầy đủ và chính xác số liệu thẻ hơn" - ông Thoại kiến nghị.