Từ con phố cổ đến vùng đất của di sản và văn hóa

Trong những năm qua, Hội An đã và đang đón nhận sự yêu mến đặc biệt với tư cách là một trong những điểm đến đáng ghé qua, hay thậm chí cho sự định cư lâu dài. Gần đây nhất, tạp chí Travel + Leisure vinh danh Hội An trong danh sách những địa điểm tốt nhất thế giới dựa trên kết quả bầu chọn từ bạn đọc. 

Với điểm số xứng đáng 91.00, không thể phủ nhận rằng Hội An là một đối thủ xứng tầm khi đứng thứ 6 trên 25 thành phố đẹp nhất thế giới và thứ 5 trên 15 thành phố đẹp nhất Châu Á chung cuộc, kết quả được xếp hạng trong giải thưởng danh giá World’s Best Awards 2025. 

Phố cổ Hội An.

Đằng sau tấm màn lừng lẫy ấy, không phải ai cũng hiểu rõ về hành trình phát triển lâu dài của Hội An nhờ sự đồng lòng hợp lực của chính quyền và người dân bản địa. Tất cả bắt đầu từ một con phố cổ. 

Đắm chìm giữa những công trình kiến trúc được lợp ngói âm dương và xây bằng tường gỗ truyền thống, Phố cổ Hội An là sự giao thoa của cả hai yếu tố bản địa và ngoại lai được bảo tồn kĩ càng. Khu phố ấy đã được công nhận là Di sản Văn hóa Quốc gia vào năm 2009 bởi công ước quốc tế Unesco, trở thành điểm tham quan nổi tiếng nhất của thành phố (cũ) Hội An thời bấy giờ với bầu không khí bình yên đầy xúc cảm. 

Nắm bắt được những cơ hội đầy hứa hẹn của một vùng du lịch đang trên đà phát triển, chính quyền Hội An và người Quảng nhân tình thuần hậu đặt trái tim của thành phố vào khu phố cổ. Để rồi dựa trên cơ sở ấy, sự hỗ trợ về các hoạt động kinh tế xã hội và ngành du lịch được lan tỏa từ “lõi” đến các khu vực “đệm” lân cận. 

Từ đó, với những giá trị cốt lõi vẫn được duy trì, Hội An dần dần còn được biết đến về những khía cạnh đặc sắc khác. Giờ đây, Làng rau Trà Quế không chỉ có vai trò sản xuất rau củ hữu cơ để đóng góp cho doanh thu khu vực, mà còn là một không gian văn hóa xanh vinh dự nhận danh hiệu “Làng du lịch tốt nhất thế giới” từ tổ chức du lịch United Nations World Tourism Organization năm 2024. Cùng năm đó, bãi biển An Bàng được Tripadvisor vinh danh ở vị trí thứ 5 trong hạng mục “Những bãi biển đẹp nhất châu Á” nhờ cảnh quan thiên nhiên tráng diệu. Những địa điểm nổi bật như vậy còn nhiều và đều góp phần không nhỏ trong công cuộc xây dựng một Hội An đa dạng. Ngày nay, khi nhắc đến Hội An, người ta không còn chỉ nghĩ đến một con phố cổ mà còn liên tưởng về hình ảnh mới mẻ của một chốn xa xăm cuốn hút ngập tràn ánh sáng từ lồng đèn và những kỳ quan. 

Tiềm năng và thách thức: Hai mặt của một đồng xu

Bắt đầu từ năm 2025, song song với việc Việt Nam chính thức thực hiện sáp nhập các tỉnh và bỏ cấp huyện, Hội An không còn là một thành phố mà được chia làm 3 phường: Hội An, Hội An Đông, Hội An Tây và xã đảo Tân Hiệp trực thuộc Đà Nẵng. Điều này mở ra cánh cửa chứa đựng những cơ hội và cả thách thức mới. 

Tuy đơn vị hành chính cấp huyện cũng như danh hiệu “thành phố” đã bị dỡ bỏ, cái tên Hội An thân thương vẫn vang bóng trong lòng người dân địa phương: rằng họ vẫn chung sống dưới một mái nhà theo một hình thức đa dạng hơn là phía Đông và Tây. 

Bên cạnh đó, việc sắp xếp lại Hội An thành 3 phường, 1 xã đảo có thể thúc đẩy xu hướng tự phát triển dựa trên đặc điểm và thế mạnh của từng nơi, nhờ đó góp phần làm phong phú thêm sự đa dạng về văn hóa và xã hội của khu vực. 

Hơn nữa, xét đến phương diện hiện nay 4 đơn vị này đã thuộc quyền quản lý của thành phố Đà Nẵng - một điểm đến hàng đầu với tốc độ phát triển nhanh chóng - Hội An, Hội An Đông, Hội An Tây và Tân Hiệp sẽ có cơ hội cao hơn để nhận sự đầu tư cần thiết cho việc phát triển và bảo trì. Dự kiến trong những năm tới, một tuyến đường thủy với 20 bến thuyền nối liền sông Hàn (Đà Nẵng) và sông Cổ Cò (Hội An) sẽ được xây dựng, đóng vai trò thiết yếu trong công cuộc phục vụ du lịch nội địa và giao thông công cộng trong tương lai. 

Chợ Hội An là địa điểm du lịch nổi tiếng được nhiều du khách ghé thăm.

Mặt khác, Hội An cũng tiềm ẩn một số rủi ro liên quan đến lĩnh vực du lịch. Với việc sáp nhập các đơn vị hành chính diễn ra gần đây, du khách, đặc biệt là khách nước ngoài, chưa có khả năng làm quen với cách thức tổ chức mới trong thời gian ngắn. Tìm hiểu sâu hơn, tình trạng sách hướng dẫn, bản đồ in ấn, hoặc địa chỉ chính thức trên các nền tảng đặt phòng khách sạn ”hết hạt” sẽ xảy ra, dẫn đến sự mất phương hướng hay sai lệch trong thông tin. 

Hơn nữa, Hội An trước đây không chỉ là một thành phố mà còn là một bài thơ tuyến tính ngập tràn những làng nghề thủ công, các cửa hàng may đo tinh xảo, ẩm thực đặc trưng,...Như đã đề cập trước đó, mỗi mắt xích trong câu chuyện ấy đều hỗ trợ chặt chẽ cho nhau. Và do đó, một chuỗi các thương hiệu nhỏ đã được phát triển dưới mái nhà Hội An, mang đến chiều sâu và sự đa dạng văn hóa cho thành phố. 

Được chia thành 3 phường và 1 huyện đảo, Hội An đối mặt với nguy cơ mất đi sự công nhận “thương hiệu” bởi lẽ tinh thần cộng đồng vốn có đó chưa chừng sẽ bị nhạt phai trong tâm trí của công chúng, hoặc sự phong phú của các khu phố có khả năng bị bão hòa. 

Nhìn chung, những điều này không nên là mối quan ngại đáng báo động một khi linh hồn của Hội An vẫn được bảo tồn bất kể những thay đổi về tên gọi. Hội An chắc chắn sẽ càng phát triển mạnh mẽ trên những ranh giới mới bằng sự tiếp nối của thương hiệu, sự thống nhất trong cộng đồng và sự lãnh đạo về cấu trúc được đảm bảo bởi chính quyền cũng như người dân.