Đến thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp hỏi thăm về bà Năm Vạn thì hầu như ai cũng biết. Bởi lẽ, bà Năm Vạn (1930 - 2022) đã trở thành một biểu tượng phụ nữ của Đất Sen hồng. Ít người nhớ tên thật của bà là Lê Thị Huệ, mà chỉ quen gọi bằng cái tên thân thương “Má Năm Vạn” hoặc “Má Năm”.

 Chân dung Má Năm Vạn

Má Năm Vạn rất giản dị và rất bình dân, không bao giờ ra vẻ một cán bộ cách mạng lão thành hay ra vẻ một người mẹ có con cái thành đạt. Má đúng mẫu người phụ nữ đậm chất Nam Bộ.

Được biết, má Năm chào đời vào tháng 3 năm Canh Ngọ 1930, là con thứ 4 trong một gia đình được học hành tử tế ở làng Hòa An, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc (nay là Đồng Tháp). Nơi đây mang đậm tình người yêu nước, ôm chặt ân tình với Nhà nho yêu nước xứ Nghệ Nguyễn Sinh Sắc - thân sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh - trong những năm cuối đời và muôn thuở.

Hòa An cũng là nơi phát tích Chi bộ Cộng sản đầu tiên của tỉnh Sa Đéc vào tháng 10 năm 1929, đồng thời là quê hương của nhà Cách mạng tiền bối Phạm Hữu Lầu, Nguyễn Thị Lựu và nhiều nhân sĩ trí thức yêu nước khác.

Đang là nữ sinh Trường Gia Long Sài Gòn - một trường trung học danh tiếng của “Lục tỉnh Nam Kì”, má Năm giác ngộ cách mạng, từ bỏ đô thành hào hoa tráng lệ để trở về bưng biền kháng chiến. Đó là một biểu hiện tinh thần yêu nước nồng nàn thuở ấy.

Trang sử đời hoạt động cách mạng và công tác xã hội của má Năm liên tục trải dài suốt 70 năm (1946-2016) đi qua hai thế kỉ, là những hoạt động sôi nổi, phong phú, hào hùng và lôi cuốn, hấp dẫn nhiều giai tầng, nhiều thế hệ lãnh đạo phụ nữ tỉnh Đồng Tháp.

Với tố chất thông minh, dịu hiền, dí dỏm, kiên cường vượt lên hi sinh gian khổ, ác liệt của chiến tranh, cùng với phong cách hòa đồng, tài năng tổ chức phụ vận khéo léo, má Năm là Trưởng ban Phụ vận tỉnh Kiến Phong (năm 1961) lúc tuổi đời còn rất trẻ và tham gia Tỉnh ủy sau đó hai năm. Tỉnh ủy lúc đó chỉ có 13 nhân sự. Vì vậy, vai trò Tỉnh ủy viên vô cùng quan trọng. Má Năm là phụ nữ duy nhất được Đảng bộ giao giữ trọng trách cùng tập thể Tỉnh ủy lãnh đạo chiến tranh cách mạng tỉnh Đồng Tháp.

Vào những năm đầu thập niên 60, nhiều cuộc biểu tình lớn của phụ nữ dồn dập nổ ra trên địa bàn tỉnh Kiến Phong. Trong đó, có cả gia đình binh sĩ tham gia kéo về quận đường, tỉnh lị, trực diện đấu tranh với nhà cầm quyền đòi yêu sách: chấm dứt càn quét bắn phá, gom dân lập khu trù mật, bắt lính, bắt xâu, bắt người vô cớ, thả người vô tội và bồi thường nhân mạng, tài sản bị đốt phá. Điển hình có cuộc trên 14 ngàn người kéo đến Tỉnh trưởng, buộc phải chấp nhận giải quyết yêu sách. Một yêu sách đối kháng mang tính sống còn trong việc thực thi chiến lược chiến tranh đặc biệt của chế độ Mỹ Diệm. Điều đó chứng minh vai trò và năng lực phụ vận của má Năm cực kì quan trọng trong giai đoạn lịch sử ấy.

Má Năm có phong cách lãnh đạo, quản lí, chỉ đạo công việc rất độc đáo. Đó là sự hòa đồng, thấu hiểu, cảm thông sâu sắc, chia sẻ, phân minh hài hòa giữa lí và tình mang đậm chất Nam Bộ, vừa bộc trực thẳng thắn, vừa chân thành tình cảm. Trong vai trò lãnh đạo của mình, cùng với sự thông minh và nhạy cảm thời thế, tính cách chân thành và thân tình, tự nhiên tạo cho má có được quyền lực đẹp mềm như nhung lụa và vững chắc như thép trong lòng chị em. Điểm này, má Năm đã tác nghiệp quyền lãnh đạo của mình theo một triết lí người xưa “Lạt mềm buộc chặt” nhuần nhuyễn.

Mặc dù trải qua 43 năm tại chức đầy khó khăn gian khổ, đến tuổi được nghỉ hưu, má Năm vẫn tiếp tục cống hiến, tham gia các hoạt động xã hội, đưa các phong trào tại địa phương phát triển, tiến bộ. Chính vì vậy, má Năm được xem như một nhân vật có tiếng nói và ảnh hưởng sâu sắc trong giới lãnh đạo phụ nữ tỉnh nhà. Được các thế hệ lãnh đạo kế nhiệm yêu thương, tôn kính gọi bằng “Má Năm”.

Má Năm Vạn bên người con út Lê Minh Hoan

Má Năm là má của các con PGS, TS. Lê Quang Minh - nguyên đại biểu Quốc hội, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ, nguyên Phó Giám đốc Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh; Thượng tá Lê Minh Trung - nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, nguyên đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo và hiện nay là Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh; kỹ sư xây dựng Lê Thị Thanh Phương - nguyên Phó Giám đốc Sở Xây dựng, nguyên đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh, là nữ kỹ sư xây dựng có năng lực; Kiến trúc sư, Thạc sĩ Kinh tế Lê Minh Hoan (con trai Út má Năm) là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, một người được đánh giá là năng nổ, sáng tạo, có tầm nhìn vượt trội, là nhà quản lí kinh tế đáng tin cậy.

Xin cảm ơn bà - Má Năm Vạn, người phụ nữ Nam Bộ có nụ cười bao dung, bàn tay trìu mến và trái tim ấm áp. Xin cảm ơn bà vì những giá trị cao đẹp mà bà đã chắt chiu, gìn giữ và đã ban tặng cho mọi người./.