Khi phương tiện internet phát triển mạnh ở Việt Nam, người đọc bắt đầu làm quen với sách số hóa, nhiều người lo lắng cho sách in sẽ không tồn tại. Thế nhưng, thực tế sau nhiều năm, sách in vẫn chứng tỏ là phương tiện đọc được công chúng chọn lựa nhiều hơn sách điện tử.

Sách in làm nên hội sách

Hàng triệu bạn đọc đang đổ dồn về Hội sách TP HCM lần thứ IX-2016 (diễn ra từ ngày 21 đến 27-3 tại Công viên Lê Văn Tám), nơi đang trưng bày hơn 30 triệu bản sách in của 30.000 đầu sách. Ước tính sẽ có hơn 1 triệu lượt người yêu sách đến với hội sách và con số doanh thu từ tiền bán sách sẽ chạm ngưỡng 50 tỉ đồng. Đây chính là sự khẳng định vị thế rõ rệt của sách in.

“Góp mặt vào sự kiện “Hội nhập và phát triển văn hóa đọc” của TP HCM, Công ty Văn hóa Phương Nam tham dự hội sách lần này với sự đầu tư quy mô về gian hàng tự dựng, tạo nét độc đáo riêng và hơn 2.000 đầu sách thuộc nhiều thể loại như: văn học, hồi ký chân dung nhân vật, ẩm thực, thiền học, khoa học” - bà Ngô Kim Thủy, Giám đốc ngành hàng quốc văn Công ty Sách Phương Nam, nói.

Sách in có sức tiêu thụ vượt trội so với sách điện tửẢnh: Hoàng Triều

Đại diện Công ty Bán lẻ Phương Nam cho biết công ty đã phải chuẩn bị tới 200.000 bản in sách để tham dự hội sách, nhiều đầu sách mới đang hút bạn đọc như “Madam Nhu Trần Lệ Xuân - Quyền lực Bà Rồng” (Monique Brinson Demery, Mai Sơn dịch) được in bổ sung 30.000 bản; “Thương mấy cũng là người dưng” (Anh Khang) in 30.000 bản; “Không xinh, không thông minh, không bất bình thế giới” (Phan Ý Yên) in 15.000 bản; “365 - Những người lạ quen thuộc” (Jun Phạm) in 10.000… Ngoài ra, còn rất nhiều đầu sách của các tác giả quen thuộc cũng được in với số lượng lớn, như: “Một hôm gặp lại” và “Cõi Phật đâu xa” (nhà văn - bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc); “Vĩnh biệt Facebook” và “Ngọc trong đá” - bản đặc biệt (Nguyễn Đông Thức); “Chao - Mùa hè khắc nghiệt” (Đoàn Thạch Biền); “Có một mầm hoa đã nhú dưới tro tàn” và “Ngày viết mỗi ngày” (Lê Minh Quốc);…

Theo ông Nguyễn Minh Nhựt, Giám đốc NXB Trẻ, NXB này chuẩn bị kỹ lưỡng cho hội sách, 200 tựa sách mới và 600 tựa sách tái bản. Chỉ riêng tác phẩm mới của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - “Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng” - đã được in số lượng kỷ lục: 100.000 bản. Ngoài ra, đầu sách mới của Nguyễn Ngọc Tư như “Không ai qua sông” in 30.000 bản…

“Vẫn còn nhiều đầu sách đã vào kế hoạch nhưng do nhà in quá tải nên không biết có thể về kịp với hội sách hay không, như cuốn tiểu thuyết “Hợp đồng của quỷ” của nhà văn Nguyễn Danh Lam chẳng hạn” - bà Lê Thị Thu Thủy, biên tập viên Công ty Sách Phương Nam, thông tin.

Sách điện tử gặp khó

Thế mạnh của sách in không chỉ thấy ở những hội sách mà nó đang chiếm tỉ trọng lớn trong đời sống văn hóa đọc của người dân hiện nay. Theo thống kê của ngành xuất bản, mỗi năm có hàng trăm triệu bản sách được xuất bản. Lượng sách in phát hành hiện nay vẫn là nguồn thu chủ lực của các đơn vị làm sách và ngành phát hành sách. Nhiều người đọc khi được hỏi về nhu cầu đọc sách in cho rằng đó là thói quen; cũng có người bảo họ vẫn thích nghe mùi giấy mới còn thơm dấu mực; một số người khác lại thích sưu tầm và lưu giữ những cuốn sách cổ, sách cũ, sách có số lượng ấn bản hạn chế… Cũng có bạn đọc cho biết cảm giác cầm cuốn sách mới trên tay và mở thiết bị để đọc sách điện tử hoàn toàn khác nhau. Tuy nhiên, lý do cơ bản mà theo nhiều người đọc cho biết là để đọc một cuốn sách cần nhiều thời gian nên không ít người có thể kiên trì ngồi trước máy tính vài giờ liền để đọc sách vì mỏi mắt. Trong khi sách in có thể giúp người đọc linh hoạt hơn, đọc bất cứ ở đâu, không phụ thuộc vào nguồn điện và pin.

Vì vậy, sách điện tử dù có thế mạnh là dễ dàng truy cập, thêm tính đa phương tiện, có thể tích hợp âm thanh, hình ảnh minh họa như lời ông Trần Trọng Thành, Giám đốc Công ty Sách điện tử Aleza, nói nhưng người đọc sách điện tử đang ngày càng giảm.

Không phải các đơn vị làm sách điện tử không cố gắng, mỗi công ty sách điện tử đều tìm ra những phương cách tiếp cận bạn đọc khác nhau. Công ty TNHH Sách điện tử Trẻ YBOOK phát hành “Thẻ đọc ebook” với nhiều ưu đãi giúp bạn đọc có nhu cầu đọc nhiều sách tiết kiệm được chi phí nhưng sách điện tử vẫn kén người đọc.

Có thể tính tiện lợi của thiết bị thông minh lại trở thành hạn chế khi không phải bạn đọc nào cũng sở hữu được điện thoại đắt tiền để đọc ebook. Hơn nữa, đa phần người sử dụng các thiết bị thông minh để lướt Facebook, đọc báo tìm kiếm thông tin chứ không phải để đọc sách nên các nhà sản xuất sách điện tử chắc chắn vẫn phải đối mặt với khó khăn dài dài.