BÀI I: NHỮNG ĐIỀU KHÔNG BÌNH THƯỜNG TỪ PHÍA SACOMBANK

Tóm lược diễn tiến vụ kiện:

Theo hồ sơ chúng tôi thu thập được, thì tính tổng cộng từ năm 1999 đến 2011, Ngân hàng TMCP Phương Nam (nay là Sacombank) của cả 2 chi nhánh (Chi nhánh Minh Phụng và Chi nhánh Sài Gòn) đã cho vợ chồng ông Hoàng Hữu Hiệp, ngụ tại 130 Nguyễn Đình Chính, phường 8, quận Phú Nhuận, vay 19 Hợp đồng tín dụng (HĐTD). Trong 19 HĐTD này, duy chỉ có 4 HĐTD vay trong 2 năm (1999 và 2000) với tổng số tiền 1.050 triệu đồng là hợp lý và hợp pháp. Bởi đây là HĐTD vay ngắn hạn; tiền vay sử dụng đúng mục đích (hùn vốn kinh doanh cho cơ sở kinh doanh Dũng Tiến); vay theo thể thức có tài sản thế chấp bằng giấy chứng nhận sở hữu ngôi nhà số 130 Nguyễn Đình Chính, phường 8, quận Phú Nhuận, TPHCM và quyền sử dụng 11.200m2 đất tại xã An Phước, Long Thành, Đồng Nai.

Hồ sơ của ông Hoàng Hữu Hiệp

Còn lại 14 HĐTD vay trong các năm từ 2001 đến 2011 đều là hợp đồng vay “giả cách”. Bởi lẽ, mặc dù NH Phương Nam biết rõ hoàn cảnh, nguồn thu nhập duy nhất của gia đình ông Hiệp bị mất vào năm 2001, khi cơ sở sản xuất Dũng Tiến bị bọn xã hội đen hủy hoại, phải ngừng kinh doanh. Song, NH không chủ động cùng với khách hàng vay (gia đình ông Hiệp) để thương thảo nhằm tất toán các khoản vay (cả gốc và lãi) để bảo toàn nguồn vốn, mà lại tìm mọi cách “bơm” tiền cho vợ chồng ông Hiệp thông qua các HĐ “giả cách” này, vay không đúng mục đích sử dụng đồng tiền vay. Trong HĐ lúc thì ghi vay mua nhà, lúc thì ghi vay tiêu dùng…, thời hạn vay đều là 1 năm. Song, trên thực tế số tiền vay mới đều bị NH Phương Nam khấu trừ để trả gốc và lãi cho NH. Nghiêm trọng hơn, là từ năm 2009 đến 2011, NH Phương Nam đã lạm dụng chức vụ quyền hạn bắt vợ chồng ông Hiệp phải ký HĐTD vay tiền mua nhà, mọi tài liệu về căn nhà cần mua đều do NH Phương Nam tự “sắp xếp” ra.

Tính tổng cộng từ năm 1999 đến 2011, vợ chồng ông Hiệp đã thanh toán cho 2 chi nhánh trên của NH Phương Nam tất cả khoảng 5 tỷ đồng (trong đó có 2 tỷ đồng tiền gốc và 3 tỷ đồng tiền lãi - lấy số tròn).

Nhằm che đậy cho những HĐ vay “giả cách” trên, ngày 28/6/2011 NH Phương Nam Chi nhánh SG đã đề nghị vợ chồng ông Hiệp gộp 2 HĐTD trước đó có 2 tài sản thế chấp khác nhau (nhà và đất) thành HĐTD số 05/06/11, với số tiền vay 5,05 tỷ đồng, thời hạn vay 12 tháng. Trên thực tế, vợ chồng ông Hiệp không nhận được một đồng nào từ HĐTD này. Số tiền đó chỉ là danh nghĩa mà NH tự ý tính gốc và lãi ở các HĐTD trước đó mà vợ chồng ông Hiệp còn thiếu.

Biết mình bị gài bẫy, ngày 11/7/2011, vợ chồng ông Hiệp có đơn xin giảm lãi và đề nghị cho bán căn nhà đang thế chấp để trả nợ cho NH. Song mãi đến 13/6/2012 (ngày mà HĐ số 05/06/11 tới hạn) ông Trần Trọng Tín - Giám đốc NH Phương Nam Chi nhánh SG mới có thông báo số 62, với nội dung: “Đề nghị Quý Khách hàng tất toán hợp đồng vay trên đúng hạn…”. Do đó, vợ chồng ông Hiệp đã làm đơn yêu cầu NH thẩm định lại 2 tài sản đã thế chấp. Cùng ngày 27/7/2012, NH đã ra thông báo kết quả định giá nhà và đất bằng đúng giá trị theo HĐTD số 05/06/11.

Không chấp nhận với kết quả định giá “quá bèo bọt” trên, ngày 9/7/2014 và ngày 5/1/2015, vợ chồng ông Hiệp tiếp tục làm đơn đề nghị NH tạo điều kiện để gia đình ông được bán căn nhà đang thế chấp để trả nợ cho NH, số nợ còn thiếu được đảm bảo bằng quyền sử dụng đất đang thế chấp, nhưng NH vẫn không đồng ý.

CV số 263/2017/CV-ĐTHN gửi Chánh án TAND quận Phú Nhuận, TPHCM

Trước hoàn cảnh đó, vợ chồng ông đành phải viết Thư ngỏ gửi tới các lãnh đạo của NH Phương Nam, đề nghị cho gặp để trình bày phương án trả nợ cho NH, nhưng không được tiếp.

Không còn cách nào khác, ngày 12/3/2015, gia đình ông Hiệp đành phải làm đơn khởi kiện NH phương Nam tại TAND quận I. Vụ kiện này đã được Tòa chấp thuận thụ lý, bằng việc ra thông báo cho gia đình ông Hiệp nộp tiền tạm ứng án phí vào ngày 26/3/2015.

Những điều không bình thường từ phía Sacombank

Thứ nhất, ngày 26/3/2015, TAND quận I chấp thuận thụ lý vụ án do gia đình ông Hiệp khởi kiện NH. Song thật khó hiểu, cùng ngày này (26/3/2015), NH Phương Nam lại có đơn khởi kiện vợ chồng ông Hiệp ra TAND quận Phú Nhuận. Để rồi, ngày 8/6/2015, TAND quận I đành phải ra Quyết định chuyển đơn khởi kiện của NH Phương Nam về cho TAND quận Phú Nhuận giải quyết. Song đến nay, không hiểu vì lý do gì mà vụ án dân sự này vẫn “bị ngâm tôm”, mặc dù cả người đi vay lẫn NH cho vay đều nhất trí đề nghị đưa vụ án ra xét xử sớm?

Thứ hai, mặc dù NH Phương Nam biết rõ hoàn cảnh năm 2001, cơ sở Dũng Tiến – nơi mà vợ chồng ông Hiệp hùn vốn kinh doanh ngừng hoạt động, nguồn thu nhập duy nhất của gia đình không còn. Song, NH vẫn không muốn cùng với vợ chồng ông Hiệp thương thảo nhằm tất toán các khoản vay (cả gốc và lãi) để bảo toàn tài sản, mà lại tìm mọi cách “bơm” tiền cho vợ chồng ông thông qua các HĐ “giả cách”, sử dụng đồng tiền vay không đúng mục đích. Trong HĐ lúc thì ghi vay mua nhà, lúc thì ghi vay tiêu dùng…, thời hạn vay đều là 1 năm. Song, trên thực tế số tiền vay mới đều bị NH Phương Nam khấu trừ để trả gốc và lãi cho NH.

Thứ ba, Trong khi vụ án đang chờ sự phán quyết của TAND quận Phú Nhuận, thì ngày 19/12/2015 Sacombank đã ra Thông báo số 87/TB-CN. Tại Thông báo này có đoạn viết: “Vào ngày 10/12/2015, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) đã thực hiện bán khoản nợ của Quý khách hàng tại Sacombank (bao gồm toàn bộ giá trị nợ gốc, nợ lãi kể cả lãi phạt và các chi phí liên quan đến khoản nợ nêu trên cho Bên mua nợ: Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của Tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC)”.

CV số 264/2017/CV-ĐTHN gửi Lãnh đạo Sacombank

Thứ tư, Trong khi Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng đã ban hành nhiều văn bản dưới dạng Chỉ thị, Nghị quyết, Thông tư hướng dẫn việc xử lý nợ xấu nhằm mục đích thu hồi nhanh đồng vốn của các tổ chức tín dụng để đưa vào sử dụng. Trong khi đó, những khoản nợ của vợ chồng ông Hiệp vay đã bị Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia (CIC) xếp vào nhóm 5 (Dư nợ có khả năng mất vốn), song đã nhiều lần vợ chồng ông Hiệp đề nghị NH Phương Nam (sau này là Sacombank) tạo điều kiện để vợ chồng ông được thanh toán những khoản nợ vay (cả gốc và lãi) đều không được phía NH chấp thuận..? Thậm chí, ông Hiệp khi nhắn tin trao đổi với ông Dương Công Minh, Chủ tịch HĐQT Sacombank, lại còn bị ông Minh nhắn lại với từ ngữ mang giọng thách đố. Nguyên văn tin nhắn của ông Minh gửi cho ông Hiệp có nội dung như sau: “Tôi không bao giờ đọc báo, đề nghị ông làm gì thì làm, không làm phiền tôi, nếu làm phiền tôi sẽ báo cáo cơ quan thẩm quyền có ý kiến về ông đấy”..?

(còn nữa)